Η πρόσφατη φωτιά, που εκδηλώθηκε για πολλοστή φορά στον ανεξέλεγκτο σκουπιδότοπο (ΧΑΔΑ) στα λατομεία Μαρκόπουλου (θέση Χώνι -Ντάγλα), έφερε ξανά στο προσκήνιο το πρόβλημα των ΧΑΔΑ στην Αττική, που αν και χαρακτηρίζονται «ανενεργοί» – με την έννοια ότι δεν απορρίπτονται εκεί, συστηματικά τουλάχιστον, δημοτικά απορρίμματα – εξακολουθούν να ρυπαίνουν:
• Το έδαφος και τα νερά (υπόγεια και επιφανειακά), μέσω της συνεχιζόμενης διαρροής στραγγισμάτων.
• Την ατμόσφαιρα, με τις αυταναφλέξεις που εκδηλώνονται.
• Το τοπίο, με τα αερόφερτα πλαστικά που διασκορπίζονται και τη συνολικότερη οπτική ρύπανση που προκαλούν.
Επιπρόσθετα, σημαντική είναι η ρύπανση που προστίθεται στους «ανενεργούς» ΧΑΔΑ με τις ευκαιριακές, κάθε τόσο, απορρίψεις ιδιωτικών (επικίνδυνων και μη) αλλά και δημοτικών (ογκωδών κυρίως) αποβλήτων.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του ΧΑΔΑ Μαρκόπουλου Μεσογαίας κοντά στον αρχαιολογικό χώρο της Μερέντας, που επεκτάθηκε πρόσφατα (Αύγουστος 2017) χάρη στα νέα μεγάλης σπουδαιότητας ευρήματα που αποκαλύφθηκαν. Σημειώνεται ότι ο υπόψη ΧΑ εξαιρέθηκε από το πρόγραμμα του ΕΔΣΝΑ για την αποκατάσταση των ΧΑΔΑ της Αττικής με τη δικαιολογία ότι «υπάρχουν ιδιοκτησιακά και δασικά ζητήματα» (!). Αυτό, τουλάχιστον, ισχυρίστηκε η αντιπρόεδρος του ΕΔΣΝΑ κα Μπιζά τον Απρίλη του 2015 ενώπιον της Επιτροπής Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου [1] κατά την προσχηματική, όπως επιβεβαιώθηκε στη συνέχεια, συνεδρίαση για τον ΧΥΤΑ Φυλής.
Σημειωτέον ότι ο υπόψη ΧΑΔΑ «εξυπηρετεί», μεταξύ άλλων, και το ΣΜΑ του δ. Μαρκόπουλου. Στο ίδιο το Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΤΣΔΑ) του δήμου (Αύγουστος 2015) «προτείνεται η όσον το δυνατόν ταχύτερη απεμπλοκή του Δήμου από το ΧΑΔΑ Μερέντας μέσω των κατάλληλων διοικητικών ενεργειών» [2]. Υπόδειξη που έμεινε στα χαρτιά!
Οι συνέπειες σε βάρος της υγείας των λαϊκών στρωμάτων και του περιβάλλοντος από τον ενεργό ΧΑΔΑ Μαρκόπουλου συνοψίζονται με σαφήνεια στη σχετική ανακοίνωση της Τομεακής Οργάνωσης Μεσογείων – Λαυρεωτικής του ΚΚΕ. Το παρακάτω απόσπασμά της είναι αποκαλυπτικό:
«Δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε δυστυχώς η τελευταία φορά που η περιοχή ζει στη σκιά του νέφους των καιόμενων απορριμμάτων. Η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στο συγκεκριμένο χώρο αποτελεί ένα περιβαλλοντικό έγκλημα διαρκείας.
Σωροί σκουπιδιών που φθάνουν σε ύψος πολλών μέτρων. Λιωμένες σακούλες από τις οποίες ξεπροβάλλουν απόβλητα, σαπισμένα τρόφιμα, παλιοσίδερα, μπάζα, όλα ένας εφιαλτικά δύσοσμος σωρός, σε ένα βούρκο που σιγοκαίει. Μια επικίνδυνη, τοξική κατάσταση “φυτεμένη” ανάμεσα σε περιβόλια και βιοτεχνίες, λίγο έξω από το κέντρο της πόλης του Μαρκοπούλου» [3].
Το πρόβλημα, όμως, δεν περιορίζεται στο ΧΑΔΑ του Μαρκόπουλου. Πέραν αυτού, την υγεία του λαού και το περιβάλλον επιβαρύνουν μια σειρά ακόμη ΧΑΔΑ στην Αττική, τους περισσότερους από τους οποίους η Διοίκηση του ΕΔΣΝΑ και της Περιφέρειας είτε «θεωρεί» (!) αποκατεστημένους είτε τους χαρακτηρίζει ανενεργούς. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την αντιπρόεδρο του ΕΔΣΝΑ εν έτει 2015: «Από τους 35 ΧΑΔΑ, που οφείλαμε να αποκαταστήσουμε οι 18 θεωρούνται αποκατεστημένοι» [1].
Στην ίδια κατεύθυνση η κυβέρνηση, με απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής – Α.Δ.Α. (6.12.16), χαρακτήριζε ως ενεργούς ΧΑΔΑ στην Αττική αυτούς των Κυθήρων, Αντικυθήρων και Ύδρας και ως «ανενεργούς» (αλλά ρυπαίνοντες προσθέτουμε εμείς) τους ΧΑΔΑ: Καλυβίων, Παλαιάς Φώκαιας, Κάλαμου, Μεγάρων, Βαρνάβα, Μαρκόπουλου Μεσογαίας, Νέας Μάκρης, Σαλαμίνας και Σπετσών [4].
Ειδικότερα για το ΧΑΔΑ Μαρκόπουλου – Μεσογαίας, με την ίδια απόφαση της Α.Δ.Α. διαπιστώνεται ότι αυτός «βαίνει προς φυσική αποκατάσταση» και απλά «εκκρεμεί το σχετικό Πρακτικό της Επιτροπής», που θα διαπίστωνε ότι επήλθε η «φυσική αποκατάσταση», όρος αφ’ εαυτού αντιφατικός προκειμένου για ΧΑΔΑ.
Πόσο αξιόπιστα, όμως, είναι όλα τα παραπάνω; Μερικά παραδείγματα είναι αποκαλυπτικά:
1. Όπως αναφέρεται στη Μελέτη του ΥΠΕΝ «1η Αναθεώρηση ΣΔΛΑΠ ΥΔ Αττικής» (Απρίλης 2017) και «σύμφωνα με στοιχεία [σ.σ.: του ΥΠΕΝ] που συλλέχθηκαν τον Δεκέμβριο του 2016»:
«Πέρα από τους ενεργούς χώρους [σ.σ.: αναφέρεται στους ΧΑΔΑ], πίεση στο περιβάλλον και ιδιαίτερα στα υδατικά συστήματα προκαλούν και οι μη ενεργοί χώροι, οι οποίοι δεν έχουν ακόμη αποκατασταθεί πλήρως, αλλά χαρακτηρίζονται ως «ανενεργοί». Ο αριθμός αυτών είναι 7 και εντοπίζονται 2 στο δήμο Σαρωνικού (ΔΕ Καλυβίων-Θορικού και ΔΕ Παλαιάς Φωκαίας) και από ένας στο δήμο Λαυρεωτικής (ΔΕ Κερατέας), Μαρκοπούλου-Μεσογαίας, Μαραθώνος (ΔΕ Νέας Μάκρης), Σαλαμίνας και Μεγαρέων» [5].
Στην ίδια μελέτη καταγράφονται οι ποσότητες και το ρυπαντικό φορτίο των στραγγισμάτων που παράγονται, και συνεπώς διαρρέουν, από τους πιο πάνω ΧΑΔΑ. Ειδικότερα για τον ΧΑΔΑ Μαρκόπουλου (θέση Χωνί – Ντάγλα) εκτιμάται παραγωγή των επικίνδυνων για τα νερά στραγγισμάτων της τάξης των 3.200 m3/έτος.
Άλλωστε στην ίδια θέση, όπου και ο τοπικός ΣΜΑ, εκδηλώθηκε και το Μάη του 2017 μεγάλης διάρκειας πυρκαγιά, στην κατάσβεση της οποίας συμμετείχε και η Περιφέρεια Αττικής [6].
2. Στην πραγματικότητα οι μη αποκατεστημένοι «ανενεργοί» ΧΑΔΑ στην Αττική είναι περισσότεροι από αυτούς που επιχειρεί να μας πείσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ. Από την πιο πάνω απόφαση της Α.Δ.Α. (Δεκέμβρης 2016) έχουν εξαφανιστεί οι ΧΑΔΑ Κερατέας και Σχιστού (θέση «Λακκώματα»).
3. Οι ΧΑΔΑ εκείνοι, την αποκατάσταση των οποίων είχε αναλάβει ο ΕΔΣΝΑ, έπρεπε να έχουν αποκατασταθεί, σύμφωνα με το ΠΕΣΔΑ, «μέχρι το τέλος του 2016» [7].
Αντί αυτού, με βάση όσα στοιχεία έχουν αναρτηθεί στο διαδίκτυο, τελούν ακόμη υπό αποκατάσταση ύστερα, οι περισσότεροι, από αλλεπάλληλες παρατάσεις. Μερικά παραδείγματα:
– Όπως προκύπτει από την υπ’ αρ. 63/21.2.18 ΑΕΕ (Απόφαση Εκτελεστικής Επιτροπής) η αρχική συμβατική προθεσμία για την ολοκλήρωση του έργου ‘’Αποκατάσταση Χ.Α.Δ.Α. Ν.Α. Αττικής’’ (περιλαμβάνει τους ΧΑΔΑ Καλυβίων και Παλαιάς Φώκαιας), που είχε οριστεί για την 28.5.16, μετατοπίστηκε ύστερα από οχτώ (8) παρατάσεις («με αναθεώρηση») για την 16.5.18, χωρίς να γνωρίζουμε την παραπέρα εξέλιξή του.
– Μέχρι 8.3.18 η ολοκλήρωση του έργου ‘’Αποκατάσταση Χ.Α.Δ.Α. Κερατέας» παρατάθηκε 7 φορές «με αναθεώρηση» (υπ’ αρ. 6/2018 ΑΕΕ), χωρίς να γνωρίζουμε την παραπέρα εξέλιξή του.
– Ομοίως, μέχρι 30.11.17 η ολοκλήρωση του έργου «Αποκατάσταση Χ.Α.Δ.Α. Μεγάρων» παρατάθηκε 7 φορές «με αναθεώρηση» (υπ’ αρ. 461/7.11.17 ΑΕΕ), χωρίς να γνωρίζουμε την παραπέρα εξέλιξή του.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι το πρόσφατο επεισόδιο πυρκαγιάς στον ΧΑΔΑ Μαρκόπουλου, με την αναμφισβήτητη σοβαρότητά του, δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός, ούτε εντοπίζεται χωρικά μόνο στην υπόψη περιοχή.
Ζητάμε από τη Διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής, που ταυτόχρονα ασκεί και τη Διοίκηση στον ΕΔΣΝΑ, να φέρει άμεσα το όλο ζήτημα για συζήτηση στο Π.Σ. ενημερώνοντας το σώμα:
– Για την περιβαλλοντική «συμπεριφορά» των 35 ΧΑΔΑ της Αττικής, όπως είχαν εντοπιστεί την περίοδο 2011-12, με προτεραιότητα τους 7 ΧΑΔΑ, που αναφέρονται στο σημείο 1 του παρόντος, ανεξάρτητα από το φορέα που ευθύνεται για την αποκατάστασή τους. Άμεση προτεραιότητα, μαζί με το ΧΑΔΑ Μαρκόπουλου, να δοθεί και στο ΧΑΔΑ Νέας Μάκρης (στην «πρώην Αμερικάνικη βάση», θέση «Μπρέξιζα», ανάντη της ομώνυμης ακτής κολύμβησης), αναφερόμενης έκτασης 158 στρ., με παραγωγή στραγγισμάτων 27.690 m3/έτος και με ρυπαντικό φορτίο ανά m3 μεγαλύτερο και από αυτό ακόμη του ενεργού ΧΑΔΑ Λουτρακίου – Περαχώρας [5].
– Για τους λόγους της τεράστιας καθυστέρησης ολοκλήρωσης της αποκατάστασής τους και τις προβλέψεις για όσους δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί.
– Για το αρχικό συμβατικό κόστος αποκατάστασης τους και τη μέχρι σήμερα διαμόρφωσή του για τους ΧΑΔΑ με φορέα υλοποίησης τον ΕΔΣΝΑ και ενδεχομένως την Περιφέρεια Αττικής.
[1] «Η ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΜΠΙΖΑ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΥΤΑ ΦΥΛΗΣ», andi-drasi.blogspot.gr – 17.4.15.
[2] «Ο ΧΑΔΑ ΣΤΑ ΠΑΛΑΙΑ ΛΑΤΟΜΕΙΑ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ‘’ΜΕΡΕΝΤΑ’’», ΤΣΔΑ δ. Μαρκόπουλου Μεσογαίας, Αύγουστος 2015, σελ. 73.
[3] «ΤΟΜΕΑΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ – ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΚΚΕ – Να παρθούν μέτρα για να σταματήσει το περιβαλλοντικό έγκλημα στο Μαρκόπουλο», Ριζοσπάστης – 9.5.18.
[4] Απόφαση Α.Δ.Α. υπ’αρ. 99146/6.12.16, ΦΕΚ 4185/16: «Κατάρτιση Σχεδίου Δράσης αντιμετώπισης οριστικής παύσης και αποκατάστασης των ενεργών καθώς και την αποκατάσταση των ανενεργών εναπομεινάντων ΧΑΔΑ Περιφέρειας Αττικής, Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής», Πίν.1 και Πίν.2 αντίστοιχα.
[5] «1η Αναθεώρηση ΣΔΛΑΠ ΥΔ Αττικής – Παραδοτέο Π5: Ανάλυση ανθρωπογενών πιέσεων και των επιπτώσεων τους στα επιφανειακά και στα υπόγεια υδατικά συστήματα – Απρίλιος 2017», κεφ. «3.7 Διαρροές από ΧΑΔΑ και ΧΥΤΑ».
[6] Απόφαση υπ’ αριθ. 1261/19.5.2017 Οικονομικής Επιτροπής Περ. Αττικής. Βλ. και paraktios.gr, 12.5.17.
[7] «Α.2.7 Αποκατάσταση ΧΑ∆Α
Στο μεγαλύτερο ποσοστό η αποκατάσταση ΧΑ∆Α υλοποιείται µέσω χρηματοδότησης από επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΣΠΑ 2007-2013, και προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2016»., ΠΕΣΔΑ Αττικής, υπ’ αρ. 414/6.12.16 Απόφ. ΠΣ Αττικής, «ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ».
Οι περιφερειακοί σύμβουλοι της «Λαϊκής Συσπείρωσης»
ΑΓΓΕΛΟΝΙΔΗ ΧΡΗΣΤΙΝΑ
ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ ΕΛΕΝΗ
ΜΑΝΟΥΣΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
ΜΠΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ
ΠΡΩΤΟΥΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
