Με τον ερχομό του φθινοπώρου, θέλουμε να επιλέξουμε για τα παιδιά μας ένα χόμπυ, μια δραστηριότητα που να τα ωφελεί, ή νοητικά-πνευματικά ή ψυχολογικά-κοινωνικά ή σωματικά.
Η συμμετοχή σε μια ομάδα Θεατρικού Παιχνιδιού είναι μια πολύ καλή επιλογή, γιατί καλύπτει όλες αυτές τις διαστάσεις. Τι είναι όμως το Θεατρικό Παιχνίδι; Πού ακριβώς θα ωφελήσει το παιδί μας; Πρέπει να έχει δείξει «καλλιτεχνικά» ενδιαφέροντα για να εγγραφεί σε μια τέτοια ομάδα; Ας δούμε κάποιες απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά που μπορεί να έχουμε σχετικά με το Θεατρικό Παιχνίδι.
Τι είναι το Θεατρικό Παιχνίδι;
Πρόκειται για ομαδικά, μεθοδευμένα, στοχευμένα παιχνίδια που χρησιμοποιούν τεχνικές από τη θεατρική παιδεία, όπως: ασκήσεις φωνής, κίνησης, έκφρασης συναισθημάτων, σωματικής έκφρασης, αυτοσχεδιασμούς κ.λ.π.
Το Θεατρικό Παιχνίδι είναι πάντα ομαδικό και είναι κυρίως παιχνίδι, δηλαδή, αυτοτελές, με στόχο τη χαρά και όχι κάποια θεατρική παράσταση (χωρίς να αποκλείεται μια ώριμη ομάδα να αποφασίσει την παρουσίαση κάποιου υλικού της σε κοινό).
Ποιος το κάνει;
Όποιος έχει επιμορφωθεί κατάλληλα στο Θεατρικό Παιχνίδι μπορεί να γίνει εμψυχωτής/ εμψυχώτρια (συνήθως ασχολούνται παιδαγωγοί και ηθοποιοί). Οι βασικές γνώσεις παιδαγωγικής και ψυχολογίας είναι απαραίτητες ώστε ο/η εμψυχωτής/τρια να μπορεί να βρίσκεται σε νοητική και συναισθηματική εγρήγορση για κάθε μέλος της ομάδας ( να αντιλαμβάνεται τις ανάγκες και τη συναισθηματική κατάσταση κάθε παιδιού) και ταυτόχρονα της ίδιας της ομάδας (να αναγνωρίζει δηλαδή τη δυναμική της ομάδας σε κάθε στάδιο).
Μαζί με τις γνώσεις, η προσωπικότητα του/της εμψυχωτή/τριας έχει τη σημασία της. Προσωπικότητα, εμπειρία και γνώσεις θα οδηγήσουν τον/την εμψυχωτή/τρια να διαμορφώσει το ρόλο του/της στην ομάδα, π.χ. το αν θα είναι διακριτικός οδηγός ή κυρίαρχος αρχηγός.
Ταιριάζει στο δικό μου παιδί;
Το Θεατρικό Παιχνίδι είναι κυρίως παιχνίδι και διέπεται από τους όρους και τις προϋποθέσεις κάθε δομημένου παιχνιδιού. Μ’ αυτήν την έννοια, είναι κατάλληλο για όλες τις ηλικίες για αγόρια και κορίτσια για παιδιά και για ενήλικες. Οποιοσδήποτε έχει την ικανότητα να ακολουθήσει κανόνες και οδηγίες παιχνιδιού και μπορεί να μπαινοβγαίνει σε ρόλους, μπορεί να συμμετάσχει. Αυτός ο όρος μας προσδιορίζει ως κατάλληλη την ηλικία έναρξης των 6 χρόνων. Ωστόσο, και ώριμα 5χρονα μπορούν άνετα να συμμετάσχουν. Ιδιαίτερα, τα παιδιά που οι ικανότητές τους να ακολουθούν κανόνες και οδηγίες είναι αναδυόμενες, θα ωφεληθούν πολύ από την εμπειρία του Θεατρικού Παιχνιδιού. Φυσικά, δεν χρειάζεται να έχει κανείς κανένα «ταλέντο» για να παίξει! Με δυο λόγια, το Θεατρικό Παιχνίδι ταιριάζει σε όλες και όλους.
Σε τι θα ωφεληθεί το παιδί;
Στο Θεατρικό Παιχνίδι μέσα από την ομαδικότητα αναπτύσσονται όλες οι παράμετροι της κοινωνικοποίησης, π.χ. περιμένω τη σειρά μου, «ακούω» τον άλλο με όλες τις αισθήσεις μου, εκφράζομαι με κατάλληλους τρόπους ώστε να γίνει κατανοητό το μήνυμά μου κ.ά.
Σε ατομικό επίπεδο, το Θεατρικό Παιχνίδι δίνει τροφή σε όλους τους τομείς της ανάπτυξης: νοητικό, πνευματικό, συναισθηματικό, σωματικό. Από την σωστή αναπνοή μέχρι την απελευθέρωση της κίνησης, από την ευελιξία του νου μέχρι τη λύση «προβλημάτων» και την αυτοβελτίωση. Από την ανάπτυξη της φαντασίας και του χιούμορ, μέχρι την γνωριμία με κλασσικά κείμενα και την ανάπτυξη της δημιουργικότητας. Τα οφέλη από τη συμμετοχή σε μία ομάδα Θεατρικού Παιχνιδιού είναι πάρα πολλά, άλλα άμεσα και άλλα μακροχρόνια, κι ένα από τα πιο σημαντικά είναι το ότι δίνει στο παιδί χαρά κι αίσθημα αυτοεκπλήρωσης.
Πώς γίνεται το Θεατρικό Παιχνίδι;
Το Θεατρικό Παιχνίδι είναι πάντα ομαδική δραστηριότητα. Για να είναι λειτουργική μία ομάδα είναι προτιμότερο να έχει σχετικά μικρό αριθμό μελών (έως 10-12 για παιδιά, έως 16 για ενήλικες).
Μία ομάδα μπορεί να είναι «κλειστή», δηλαδή τα μέλη της να παραμένουν αυτά που εγγράφηκαν στην έναρξη της ομάδας και δεν γίνονται δεκτά νέα μέλη αργότερα, ή «ανοιχτή», δηλαδή νέα μέλη μπορούν να συμμετάσχουν οποτεδήποτε.
Όσον αφορά τις ηλικίες, μία ομάδα Θεατρικού Παιχνιδιού μπορεί είτε να αποτελείται από συνομιλήκους είτε από άτομα διαφορετικών ηλικιών.
Η διάρκεια κάθε συνάντησης ποικίλει ανάλογα με την ομάδα (από 1 ½ – 2 ή 2 ½ ώρες). Μεγάλη ποικιλία υπάρχει και στην επιλογή των παιχνιδιών και ασκήσεων που μπορεί να κάνει κάθε εμψυχωτής/τρια. Ωστόσο, είναι λειτουργικό να υπάρχει μία σταθερή δόμηση Έναρξης – Ανάπτυξης – Λήξης, κάθε συνάντησης.
Συνήθως στην έναρξη γίνονται παιχνίδια γνωριμίας, ζεστάματος σώματος και φωνής, μετά παιχνίδια ρόλων και αυτοσχεδιασμοί και στο τέλος ανατροφοδότηση, και επαναφορά στο εδώ και τώρα. Μια ομάδα Θεατρικού Παιχνιδιού εξελίσσεται στο πέρασμα του χρόνου κι έτσι αλλάζουν και τα είδη των παιχνιδιών. Π.χ. στα πρώτα στάδια γίνονται περισσότερα παιχνίδια γνωριμίας και δεσίματος των μελών της ομάδας, αργότερα εμπιστοσύνης και μετά συνδημιουργίας και αυτοσχεδιασμών.
Γιατί να επιλέξουμε το Θεατρικό Παιχνίδι;
Το Θεατρικό Παιχνίδι προσφέρει στον καθένα δομημένες ευκαιρίες να δυναμώσει τα «αδύναμα» κομμάτια του: στο «ντροπαλό» παιδί, δίνει χώρο και τρόπους επικοινωνιακής έκφρασης, στο «ζωηρό», «χωρίς όρια» παιδί, μαθαίνει όρια, κανόνες, το σεβασμό στον άλλον, στο παιδί με υπερκινητικότητα δίνονται δυνατότητες να ελέγχει τις παρορμήσεις του και το ρυθμό του, στο παιδί με διάσπαση προσοχής μαθαίνει να εστιάζει στο εδώ και τώρα, κ.ά.
Το δυνατό στοιχείο του Θεατρικού Παιχνιδιού είναι ότι αναπτύσσει τις παραπάνω ποιότητες – και άλλες πολλές ακόμη – μέσα από διαδικασίες που δίνουν χαρά και ευεξία και έχουν διάρκεια στο χρόνο γιατί διαμορφώνονται μέσα από πολυαισθητηριακά βιώματα μέσα στην ομάδα (κι έτσι ενσωματώνονται στη δομή της προσωπικότητας).
Μαίρη Βελόγλου
Παιδαγωγός προσχολικής ηλικίας
Συνεργάτης του «Λόγος & Έργα»
Ινστιτούτο Επικοινωνίας & Ανάπτυξης Παιδιού
Τηλ. Επικοινωνίας: 6944310900
Η Μαίρη Βελόγλου είναι παιδαγωγός προσχολικής ηλικίας με πολλά χρόνια εμπειρίας. Έχει εξειδικευτεί στις Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) και στο Θεατρικό Παιχνίδι.
Επίσης, ενδιαφέρεται ιδιαίτερα και ασχολείται με την Πρώϊμη Παρέμβαση, την ενσωμάτωση παιδιών με ιδιαίτερες ανάγκες στο πλαίσιο του τυπικού εκπαιδευτικού πλαισίου και την παιδαγωγική και θεραπευτική διάσταση του θεάτρου και των εικαστικών τεχνών.
