Άφησέ τον αυτόν, δεν τα παίρνει τα γράµµατα…. Είναι σκράπας…. Είναι τεµπέλης….
Πόσες φορές έχουµε ακούσει όλοι αυτή τη φράση στην παιδική και εφηβική µας ηλικία? Κάποιους από εµάς µας αφορούσε προσωπικά και για άλλους ήταν χαρακτηρισµός για φίλους, αδέλφια ή συµµαθητές µας.
Αποτέλεσµα όλων των παραπάνω ήταν ένα µεγάλο µέρος ικανών και έξυπνων ανθρώπων να χάσει την ευκαιρία για εκπαίδευση, ακαδηµαϊκή µόρφωση και αντίστοιχη καριέρα. Εκείνη την εποχή ο όρος «µαθησιακές δυσκολίες» ή «µαθησιακές διαταραχές» ήταν σχεδόν άγνωστος και οι παρεµβάσεις για την αντιµετώπισή τους σχεδόν ανύπαρκτες. Μαθησιακή δυσκολία σε παιδιά και εφήβους θεωρείται η υστέρηση στην γραπτή έκφραση, την ανάγνωση ή τα µαθηµατικά που όµως δεν συµβαδίζει µε την γενικότερη νοητική ικανότητα του παιδιού. Τα παιδιά µε µαθησιακές δυσκολίες δεν είναι χαζά ούτε αδιαφορούν για τα µαθήµατά τους. Συχνά δυσκολεύονται να συµβαδίσουν µε το επίπεδο των συµµαθητών τους σε συγκεκριµένα ακαδηµαϊκά αντικείµενα, όµως σε άλλα µπορεί να διαπρέπουν.
Οι µαθησιακές δυσκολίες/διαταραχές είναι αρκετά συχνές. Αφορούν περίπου το 5% των παιδιών που βρίσκονται σε σχολική ηλικία. Όλες οι σύγχρονες διαγνώσεις που αφορούν τις µαθησιακές δυσκολίες θέτουν ως προϋπόθεση η επίδοση του παιδιού στα συγκεκριµένα ακαδηµαϊκά αντικείµενα να είναι σηµαντικά µικρότερη από αυτή που αναµένεται σύµφωνα µε την ηλικία και τις νοητικές του ικανότητες, καθώς επίσης οι δυσκολίες αυτές θα πρέπει να εµποδίζουν τα ακαδηµαϊκά επιτεύγµατα του παιδιού ή τις καθηµερινές δραστηριότητες.
Συχνότερα οι γονείς αλλά και οι εκπαιδευτικοί θεωρούν ως µαθησιακή δυσκολία µόνο την δυσλεξία. Όµως υπάρχουν τρία είδη µαθησιακών διαταραχών: Η διαταραχή της ανάγνωσης κατά την οποία η ικανότητα ανάγνωσης του παιδιού υπολείπεται κατά πολύ του επιπέδου που αναµένεται ανάλογα µε την ηλικία, την εκπαίδευση και τη νοητική ικανότητά του. Η διαταραχή των µαθηµατικών όπου τα παιδιά δυσκολεύονται να µάθουν και να θυµηθούν τους αριθµούς, να θυµηθούν απλές µαθηµατικές πράξεις και κάνουν λάθη σε υπολογισµούς, παρά το γεγονός ότι η ηλικία τους, η εκπαίδευσή τους και η νοητική τους ικανότητα δεν το δικαιολογούν. Η διαταραχή της γραπτής έκφρασης κατά την οποία τα παιδιά κάνουν πολλά ορθογραφικά λάθη και δυσκολεύονται να εκφραστούν γραπτά ή προφορικά ακολουθώντας τους κατάλληλους κανόνες της γραµµατικής.
∆εν υπάρχει κάποιο συγκεκριµένο αίτιο για τις µαθησιακές διαταραχές που να έχει ταυτοποιηθεί. Θεωρούνται διαταραχές µε γενετική προέλευση. Η διάγνωση γίνεται από οµάδα ειδικών (παιδοψυχιάτρων, ψυχολόγων, παιδαγωγών) και αφού πρώτα αποκλειστεί η ύπαρξη κάποιας άλλης διάγνωσης που µπορεί να επηρεάζει την ακαδηµαϊκή επίδοση του παιδιού όπως για παράδειγµα η ∆ΕΠΥ (∆ιαταραχή ελλειµµατικής προσοχής – υπερκινητικότητας) ή η κατάθλιψη. Οι µαθησιακές δυσκολίες προκαλούν στο παιδί άγχος σε σχέση µε τις επιδόσεις του στο σχολείο και κάποιες φορές οδηγούν σε χαµηλή αυτοεκτίµηση, απογοήτευση, κακές σχέσεις µε τους συνοµιλή- κους και σχολική εγκατάλειψη.
Η έγκαιρη διάγνωση και παρέµβαση είναι σηµαντική για την αποκατάσταση. Θεραπευτικές παρεµβάσεις παρέχονται από ειδικούς θεραπευτές (εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, ειδικούς παιδαγωγούς) ενώ πολύ σηµαντική είναι και η ψυχολογική στήριξη του παιδιού και οι συµβουλευτικές συνεδρίες των γονέων για την διαχείριση του προβλήµατος που γίνονται από παιδοψυχίατρους και ψυχολόγους. Τα παιδιά µε µαθησιακές δυσκολίες χρειάζονται την στήριξη και την αποδοχή µας προκειµένου να µπορέσουν να ξεδιπλώσουν όλες τους τις δυνατότητες και να κάνουν τα όνειρά τους πραγµατικότητα.
Γράφει η Νίκη Μαρία Βουδούρη
Ψυχίατρος Παιδιών και Εφήβων MSc Σύµβουλος Εξαρτήσεων
