«Ο έξυπνος άνθρωπος πλήττει εκεί που οι περισσότεροι διασκεδάζουν», είχε πει πριν από αρκετά χρόνια ένας πολιτικός. Με αυτή την σκέψη πήγαινα να συναντήσω τον Άρη Καζακόπουλο, ένα νέο παιδί 24 ετών που ανήκει στο ευφυέστερο 2% του πληθυσμού.
Απέναντί μου παρακολουθώ έναν άνθρωπο που βιάζεται να απλώσει τα επιχειρήματά του στο τραπέζι και μιλάει σαν να γράφει. Δομημένη σκέψη, λειτουργικές παύσεις, χαμόγελα διαλείμματος, λόγος πυκνός και συμπυκνωμένος, τίποτα περιττό. Ευγενική φυσιογνωμία, αστική φιγούρα, εξαρτημένος από την λογική, αναζητά να βρει τα πιο βαθιά του συναισθήματα, παραμένοντας ένα πρόσωπο που δεν του αρέσει να ταυτίζεται με κανέναν και με τίποτα. Η συζήτησή μας περιλαμβάνει αρκετή δόση μουσικής, αφού ο Άρης γράφει κριτικές σε μουσικά περιοδικά.
Στην εποχή που ζούμε είναι πιο εύκολο ή πιο δύσκολο να ξεχωρίσει κάποιος;
Η απάντηση είναι σχετική. Η ψηφιακή εποχή δίνει ευκαιρίες για προβολή και διευκολύνει το «πρώτο βήμα» προς την αναγνώριση. Από την άλλη, η υπερπληροφόρηση τελικά θολώνει το τοπίο και δυσχεραίνει τη διάκριση των ξεχωριστών. Η εκκίνηση είναι ευκολότερη, αλλά το ταξίδι δυσκολότερο. Θα έλεγα, λοιπόν, ότι απλά έχει μετατοπιστεί το κέντρο βάρους της δυσκολίας.
Σε τι περιβάλλον μεγάλωσες και πότε ανακάλυψες ότι οι σκέψεις σου τρέχουν πιο γρήγορα;
Είχα κάποιες μικρές ενδείξεις από το περιβάλλον μου από νωρίς. Θυμάμαι ότι διάβαζα με άνεση από την προσχολική ηλικία, ενώ όταν ήμουν στο Δημοτικό ο πατέρας μου μού είχε πει ότι έχω μυαλό ενήλικα. Στο Γυμνάσιο μια πολύ αξιόλογη καθηγήτρια Φυσικής είχε πει χαρακτηριστικά στην μητέρα μου ότι είμαι «πάρα πολύ έξυπνος», ενώ στο φροντιστήριο των Αγγλικών προσπερνούσα συνεχώς τάξεις, μέχρι που πήρα το Cambridge Proficiency πριν κλείσω τα 15. Ωστόσο, εγώ δεν έδινα βάση σε όλα αυτά, μέχρι που πήγα Λύκειο και άρχισα να διαβάζω σοβαρά τα μαθηματικά και τη φυσική και παρατηρούσα σταθερά πολύ υψηλές επιδόσεις. Εκεί, έπειτα από διαρκείς επισημάνσεις των καθηγητών μου στο φροντιστήριο, άρχισα να πιστεύω όλα όσα άκουγα από μικρός.
Λειτουργεί διαφορετικά ένας άνθρωπος που γνωρίζει ότι είναι ευφυής; Και αν ναι, αισθάνθηκες ποτέ να περιθωριοποιείσαι π.χ. στο σχολείο;
Σύμφωνα με το επίσημο test που είχα δώσει, βρίσκομαι στο ευφυέστερο 2% του πληθυσμού. Την ευφυΐα μου αυτή δεν την γνώριζα μέχρι πρόσφατα, αλλά από τότε που την διαπίστωσα δεν θεωρώ πως άλλαξε κάτι στον τρόπο που λειτουργώ, πέρα από το γεγονός ότι η συνειδητοποίησή της ενίσχυσε την αυτοπεποίθησή μου. Ούτε θα έλεγα ότι μου δημιούργησε πρόβλημα περιθωριοποίησης στο σχολείο ή κάπου αλλού αυτό το χαρακτηριστικό. Η κοινωνική επίπτωσή του περιορίζεται στο γεγονός ότι ίσως βαριέμαι εύκολα την επικοινωνία με άτομα που δεν μπορούν να φτάσουν τη σκέψη τους σε ένα συγκεκριμένο βάθος.
Θεωρείς ότι είναι πιο χρήσιμες οι ερωτήσεις ή οι απαντήσεις;
Οι απαντήσεις. Οι ερωτήσεις από μόνες τους δεν προσφέρουν κάτι, παρά μόνο αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για να υπάρξουν απαντήσεις. Η εύρεση των απαντήσεων, καθώς και το προσωπικό κέρδος που αποκομίζεις μέχρι να φτάσεις σε αυτές, αναδεικνύει το νόημα των ερωτήσεων.
Η μουσική τι είναι για σένα; Υπήρχε μια εικόνα από το παρελθόν που να ανατρέχεις και να πιστεύεις ότι ήταν το κλικ για να αγαπήσεις την μουσική;
Είναι αηδιαστικά κλίσε η απάντηση που θα δώσω, αλλά η μουσική είναι για μένα προσωπικό καταφύγιο. Σαν ένα παράλληλο, ολόδικό μου σύμπαν, στο οποίο μπαίνω για να ξεφύγω από την πραγματικότητα. Στις κακές μέρες σκέφτομαι ότι οι μουσικές συγκινήσεις είναι οι μόνες που δίνουν νόημα στην καθημερινότητά μου. Αυτό βέβαια δεν ισχύει. Η μία, έντονη εικόνα που περιγράφεις δεν υπάρχει. Όμως υπήρξαν πολλές, κυρίως στην εφηβεία μου, που σταδιακά με έκαναν να νιώθω όλο και περισσότερο την μαγεία της μουσικής.
Σου αρέσει να θυμάσαι ή να ξεχνάς;
Οι φίλοι μου θα γελάσουν όταν το διαβάσουν διότι είμαι αρκετά ξεχασιάρης, αλλά η αλήθεια είναι ότι μου αρέσει να θυμάμαι. Κάθε βίωμα αποτελεί δομική λίθο της προσωπικότητάς μας. Είμαστε αυτό που είμαστε εξαιτίας αυτών που έχουμε περάσει. Μακάρι να μπορούσα να κρατήσω ζωντανές όλες τις αναμνήσεις, θα ένιωθα πιο πλήρης. Προσοχή όμως… Άλλο πράγμα είναι να θυμάσαι και άλλο να ζεις κολλημένος στο παρελθόν, τρεφόμενος αποκλειστικά από τις αναμνήσεις σου.
Υπάρχει διαχωρισμός ανάμεσα στην ψυχή και στο μυαλό;
Δεν νομίζω ότι η επιστήμη έχει αποφανθεί για την πραγματική φύση της ψυχής. Δεν έχω ιδέα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ λογικής και συναισθήματος.
Πότε αισθάνεσαι συναισθηματικά ‘άδειος’ και πότε λογικά ‘γεμάτος’; Επίσης, πότε αναζητάς την λογική και πότε το συναίσθημα;
Το να αισθάνομαι συναισθηματικά «άδειος» είναι το σύνηθες. Έχω έναν πολύ έντονο συναισθηματικό κόσμο στα ενδότερα, αλλά η επικοινωνία μου μαζί του είναι κακή. Πολλές φορές τα συναισθήματά μου όχι μόνο δεν βρίσκουν τον δρόμο προς την εξωτερίκευση, αλλά δεν καταφέρνω να τα συνειδητοποιήσω ούτε εγώ ο ίδιος. Από την άλλη, επιδιώκω συνέχεια να είμαι λογικά «γεμάτος». Έχω αναπτύξει μια τεράστια ροπή προς τη λογική, η οποία βέβαια μπλοκάρει το συναίσθημα. Παρόλα αυτά, είναι κάτι που προσπαθώ να εξισορροπήσω. Θεωρώ πως η ισορροπία μεταξύ λογικής και συναισθήματος είναι ένα από τα μυστικά της ευτυχίας.
Οι νίκες ή οι ήττες είναι πιο σημαντικές;
Οι νίκες φυσικά. Οι ήττες είναι πολύτιμες, αλλά μόνο ως μαθήματα τα οποία θα σε οδηγήσουν σε μελλοντικές, πάσης φύσεως, νίκες. Ένας έξυπνος άνθρωπος αντιλαμβάνεται ότι το ταξίδι είναι σημαντικότερο από τον προορισμό, αλλά αυτό δεν καθιστά τις ήττες σημαντικότερες από τις νίκες. Εάν οι ήττες ήταν πιο σημαντικές, δεν θα υπήρχε νόημα στην προσπάθεια για τη νίκη. Οι νίκες είναι ο στόχος και αυτές δίνουν το κίνητρο.
Από τα λάθη διαμορφώνεται πιο πολύ το σύνολο του χαρακτήρα μας;
Από τις δυσκολίες, κυρίως, θα έλεγα ότι χτίζουμε προσωπικότητα. Όμως οι ψυχολόγοι λένε ότι ο χαρακτήρας μας διαμορφώνεται στο μεγαλύτερο ποσοστό στην προσχολική ηλικία, επομένως κάτι παραπάνω θα ξέρουν.
Τι είναι ο έρωτας για σένα;
Η θριαμβευτική νίκη των συναισθημάτων ενάντια στη λογική. Και φυσικά, ένα σπάνιο αλλά υπέροχο συναίσθημα.
Υπάρχει αληθινή αγάπη ή ο εγωισμός είναι αυτός που κερδίζει πάντα;
Προφανώς και υπάρχει. Ο κόσμος είναι φτιαγμένος από αγάπη και συντηρείται μόνο με την αγάπη. Οποιαδήποτε πράξη δημιουργίας, συμπεριλαμβανομένης και της αναπαραγωγής, έχει ως εφαλτήριο την αγάπη. Αυτό που οι θρησκευόμενοι αποκαλούν «Θεό», ουσιαστικά είναι δεν είναι τίποτα άλλο παρά αγάπη. Είναι στο χέρι μας να αποβάλλουμε τις εγωιστικές συμπεριφορές και να ζήσουμε αγαπώντας. Εν μέρει, βέβαια, στο χέρι μας, γιατί ο άνθρωπος είναι φύσει ατελής. Είναι καταδικασμένος στο σφάλμα.
Τι είναι η ευτυχία για σένα;
Η ευτυχία είναι ταυτόσημη με την αποβολή κάθε λογής φόβων. Απορρέει από την προσφορά και την είσπραξη αγάπης και από τη διαρκή προσωπική πρόοδο. Γι” αυτό και ως κατάσταση είναι απόλυτα ιδανική.
Πες μου τι είναι αυτό που σου προκαλεί φόβο;
Φοβάμαι τη βία, φοβάμαι την κριτική (πόσο ειρωνικό ε;), φοβάμαι το άγνωστο και το ανεξέλεγκτο. Ο μεγαλύτερός μου φόβος όμως είναι η περατότητα της ύπαρξης. Ο χρόνος που περνάει. Μονίμως αισθάνομαι ότι δεν τον αξιοποιώ στο μέγιστο και προβλέπω ότι αυτό θα με κάνει πολύ μελαγχολικό στο μέλλον.
Προτιμάς το τέλος ή την αρχή;
Πολύ αφηρημένη ερώτηση. Δεν ξέρω. Οι δύο έννοιες είναι κατά κάποιον τρόπο συνυφασμένες, η μία εμπεριέχεται στην άλλη. Κάθε αρχή προϋποθέτει ένα τέλος, ενώ κάθε τέλος σηματοδοτεί και μια αρχή. Το τέλος και η αρχή είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Οι φίλοι, τι ρόλο παίζουν στην ζωή σου;
Πολύ σημαντικό. Είμαι ο τύπος ανθρώπου που δεν κάνει εύκολα στενές φιλίες, αλλά όταν κάνει τις κρατάει για καιρό. Νομίζω ότι είμαι πιστός φίλος. Παρόλα αυτά, είμαι κατά της έννοιας του «κολλητού». Συνήθως δεν επικοινωνώ σε αυστηρά καθημερινή βάση με τους φίλους μου, ούτε μοιράζομαι κάθε ασήμαντη λεπτομέρεια της ζωής μου μαζί τους. Χρειάζομαι τον προσωπικό μου χώρο και χρόνο. Αυτό μάλλον το έχω πάρει από τους γονείς μου.
Πώς περνάς τον ελεύθερο σου χρόνο;
Αφιερώνω τουλάχιστον 2 ώρες κάθε μέρα στη μουσική μου ενημέρωση, διαβάζοντας ελληνικά και ξένα sites και ακούγοντας νέους δίσκους. Καίγομαι και στα social media, κακά τα ψέματα. Κατά τα άλλα, βγαίνω βόλτες και προσπαθώ να γυμνάζομαι. Παλαιότερα έπαιζα κιθάρα και drums, αλλά πλέον τα έχω ψιλοαφήσει.
Μια εικόνα που δεν θα ξεχάσεις ποτέ και ποιο το ωραιότερο ταξίδι σου.
Μια εικόνα που δεν θα ξεχάσω είναι η αυλή του δημοτικού μου σχολείου, που εδώ και χρόνια έχει κατεδαφιστεί και έχει χτιστεί άλλο στη θέση του. Το ωραιότερο ταξίδι που έκανα ποτέ ήταν το πρώτο μου, όταν ήμουν 9 χρονών. Είχαμε πάει στην Disneyland στο Παρίσι. Ήμουν εκστασιασμένος, γιατί ένα από τα μεγαλύτερα όνειρά μου ως παιδί είχε γίνει πραγματικότητα. Ήταν το ωραιότερο επειδή ήταν και το εντονότερο ως εμπειρία.
Ποιο είναι το σάουντρακ της ζωής σου και γιατί;
Αν με ρωτούσες ποιος είναι ο αγαπημένος μου δίσκος θα μπορούσα να σου πω δεκάδες, αλλά δεν έχω βρει κάποιον που να με εκφράζει σε τέτοιο βαθμό, ώστε να τον αποκαλέσω soundtrack ζωής. Εξάλλου δεν μου αρέσει να ταυτίζομαι με κανέναν και με τίποτα.
Ποιες θεωρείς τις πιο σημαντικές απολαύσεις της ζωής;
Τις πνευματικές, γιατί σε στιγματίζουν με πολύ εντονότερο και ουσιαστικότερο τρόπο. Για παράδειγμα, το να συνειδητοποιείς ότι έχεις ξεκλειδώσει ένα ανώτερο επίπεδο πνευματικής συνείδησης και έχεις ανοίξει ένα παραθυράκι στην αντίληψη πιο λεπτών εννοιών, σου δίνει μεγάλη ικανοποίηση. Άλλο παράδειγμα; Το να εξελίσσεις τις ικανότητές σου πάνω σε κάποιον τομέα και να παρατηρείς τον εαυτό σου να προοδεύει. Θες κάτι πιο χειροπιαστό; Η μουσική. Όταν άκουσα για πρώτη φορά στη ζωή μου το εναρκτήριο ακόρντο του «Starman», ένιωσα έναν πνευματικό οργασμό που δεν μπορώ να περιγράψω με λέξεις. Πάντως, για να αναφέρω και κάτι πιο πεζό, έχω μεγάλη αδυναμία στο φαγητό και ιδιαίτερα στα γλυκά.
Τι όνειρα κάνεις;
Γενικά δεν κάνω πολλά όνειρα. Προσπαθώ να βρίσκω ικανοποίηση στην τρέχουσα πραγματικότητα. Κάτι όμως που θα ήθελα να κάνω σε βάθος χρόνου, είναι να ταξιδέψω σε όλον τον κόσμο
Ο Άρης είναι μουσικός συντάκτης στο Avopolis και στο περιοδικό Sonik ενώ είναι μέλος της Ελληνικής Mensa.
