Αφιέρωμα στο βιβλίο «Η πανούκλα» του Αλμπέρ Καμύ – Πώς η ιστορία επαναλαμβάνεται

Όποιος ασχολείται με την λογοτεχνία θα γνωρίζει σίγουρα τον Καμύ και πιθανότατα θα θαυμάζει το έργο του, όποιος όμως τον έχει απλά ακουστά θα έχει μια αφηρημένη εντύπωση απαισιοδοξίας, ματαιότητας και αποφυγής του έργου του μαζί με μία γενική αντίληψη να πλανάται ότι τα έργα του χαρακτηρίζονται ως «βαριά» λογοτεχνία.

Με το ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊου, η «πανούκλα» ήρθε ξανά στο προσκήνιο και στις συζητήσεις των βιβλιόφιλων ως ένα έργο όπου η ανθρώπινη ιστορία επαναλαμβάνεται, αντιμετωπίζοντας τότε μία πανδημία πανούκλας με παρόμοια φαινόμενα που ζούμε και εμείς τώρα. Όποιοι είχαν διαβάσει το έργο, το είχαν επαναφέρει ως ένα από τα θέματα σχολιασμού της σημερινής κατάστασης και όσοι δεν το είχαν διαβάσει, άκουγαν τους υπόλοιπους να τους παροτρύνουν να μην το διαβάσουν αυτή την περίοδο, γιατί πιθανότατα θα επηρεαστούν παραπάνω, έχοντας αρνητικά αποτελέσματα στην ψυχολογία τους εν μέσω καραντίνας. Και όπως συμβαίνει στην αντίστροφη ψυχολογία, όταν σου λένε κάτι να μην το κάνεις, πας επί τόπου και το κάνεις. Έτσι αποφάσισα ότι πρέπει να παραγγείλω αμέσως το βιβλίο και μόλις το παρέλαβα άρχισα με ανυπομονησία και περιέργεια να το διαβάζω αχόρταγα.

Η υπόθεση (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Μέσα στο αποκλεισμένο Οράν, η πανούκλα θερίζει ζωές, τα κρεματόρια δουλεύουν μέρα νύχτα, τα τραμ περνούν φορτωμένα νεκρούς. Κι όμως ο κόσμος κυκλοφορεί στους δρόμους, παραδομένος σε μιαν αδιάκοπη αναζήτηση, κι όμως ο γερο-ασθματικός μετράει το χρόνο με ξερά μπιζέλια μέσα σε δυο καραβάνες, κι ενώ μερικοί πασχίζουν να ξεπεράσουν τις ενοχές τους, κάποιοι άλλοι βρίσκουν μέσα στον τρόμο και την αγωνία τις μεγάλες φιλίες που θα τους σημαδέψουν…

Η ιστορία επαναλαμβάνεται

Κατά την διάρκεια της ανάγνωσης και μετά την ολοκλήρωση του, μία σκέψη κυριαρχούσε στο μυαλό μου: «Πόσο ίδιοι είμαστε οι άνθρωποι!». Είχα μείνει άναυδος καθώς ήταν σαν να περιγράφει ακριβώς την τωρινή κατάσταση απλά με άλλη ονομασία της αρρώστιας. Είναι καταπληκτικό και τρομακτικό συνάμα πώς μας απασχολούσαν σαν ανθρωπότητα τα ίδια λειτουργικά και ψυχολογικά θέματα, οι ίδιες σκέψεις και φοβίες και πώς αντιδρούμε πάντα το ίδιο και ας εκδόθηκε το έργο εν έτη 1947. Επομένως, αποφάσισα αυτή την φορά να σταματήσω τις σκέψεις μου εδώ και να σας παραθέσω κάποιες προτάσεις που επέλεξα μέσα από το βιβλίο, ώστε να δείτε και να κρίνετε μόνοι σας τα λεγόμενα μου περί επανάληψη της ιστορίας και ομοιότητας των ανθρώπων.

Οι παραθέσεις με σειρά εμφάνισης στο βιβλίο

«Και στον κόσμο υπάρχουν και επιδημίες και πόλεμοι, που βρίσκουν πάντα απροετοίμαστους τους ανθρώπους»

«Πώς να σκεφτούν μια πανούκλα που καταργεί το μέλλον, τις μετακινήσεις, τις συζητήσεις; Πίστευαν πώς ήταν ελεύθεροι, όμως ποτέ κανείς δε θα ναι ποτέ ελεύθερος, όσο υπάρχουν συμφορές»

«Τα μέτρα δεν ήταν δρακόντεια, και πολλά έμοιαζαν να έχουν θυσιαστεί για να μην αναστατωθεί η κοινή γνώμη… Μέτρων που, αν κατανοούνταν και εφαρμόζονταν, θα εκμηδένιζαν το ενδεχόμενο της επιδημίας… Συνιστούσε στον κόσμο σχολαστική καθαριότητα…»

«Οι συμπολίτες μας, που ως τότε μεταμφίεζαν την ανησυχία τους με φιλοφρονήσεις, κυκλοφορούσαν στους δρόμους πιο κακόκεφοι και σιωπηλοί»

«Μία από τις κυριότερες συνέπειες αυτού του αποκλεισμού ήταν ο αιφνίδιος χωρισμός ανθρώπων που δεν ήταν καθόλου προετοιμασμένοι… καταλάβαιναν πως η αρρώστια δεν είχε λόγο να κρατήσει μόνο έξι μήνες, μπορεί να κρατούσε χρόνο, μπορεί και παραπάνω… παραδομένοι σε μέρες άσκοπες και στείρες αναμνήσεις… Καθένας μας λοιπόν έπρεπε να το δεχτεί, να ζει απ’ τη μια μέρα στην άλλη, μόνος ενώπιον του ουρανού..»

«Όταν τους έβλεπες, νόμιζες πως πρώτη φορά στη ζωή τους δέχονταν τόσο άμεσα την επίδραση των καιρικών συνθηκών…»

«μπορεί η αναλογία των θανάτων να ήταν φυσιολογική. Και με τέτοιου είδους διευκρινίσεις κανείς δεν ασχολείται ποτέ, παρά το ενδιαφέρον που παρουσιάζουν»

«Ο αριθμός των πεζών μεγάλωσε αισθητά, κι ακόμη και στις νεκρές ώρες, πολλοί άνθρωποι καταδικασμένοι σε απραξία από το κλείσιμο των μαγαζιών και κάποιων γραφείων, πλημμύριζαν τους δρόμους και τα καφενεία.»

«οι εκκλησιαστικές αρχές της πόλης αποφάσισαν να πολεμήσουν την πανούκλα με δικά τους μέσα, οργανώνοντας μια εβδομάδα συλλογικής προσευχής»

«Κι ενώ κάποιοι συνέχιζαν να κουτσοζούν, προσαρμοσμένοι στον εγκλεισμό, κάποιοι άλλοι σκέφτονταν μόνο πώς να ξεφύγουν από τούτη τη φυλακή»

«Αυτό το καλοκαίρι όμως, η γειτονική θάλασσα ήταν απαγορευμένη και το σώμα δεν είχε πια κανένα δικαίωμα στις απολαύσεις της.»

«η επιδημία ήταν υπόθεση του καθενός, πως ο καθένας έπρεπε να κάνει το καθήκον του»

«Τους έβλεπες να περνούν βιαστικοί στους δρόμους, σκυφτοί, μ’ ένα μαντίλι ή με το χέρι στο στόμα»

«Και καθώς είχαν πια να σκεφτούν τις ουρές όπου έπρεπε να σταθούν, τα διαβήματα που είχαν να κάνουν και τις τυπικές διαδικασίες που έπρεπε να υποστούν μόνο και μόνο για να φάνε, κανείς τους δεν πρόλαβε να διανοηθεί ούτε πως πέθαιναν οι άλλοι γύρω του ούτε πώς θα πέθαινε κι ο ίδιος μία των ημερών»

«καθώς η οικονομική ζωή αποδιοργανωνόταν, οι άνεργοι πλήθαιναν μέρα με τη μέρα»

«Δε λέω, τίποτα δεν πάει καλά, όμως είμαστε τουλάχιστον όλοι στο ίδιο καζάνι»

«Ο δημοσιογράφος τον ρώτησε αν η μάσκα ήταν αποτελεσματική, και ο Ταρού του απάντησε πως όχι, αλλά ενέπνεε εμπιστοσύνη στους άλλους»

«Το μόνο κοινό σημείο όλων των προφητειών ήταν το ότι, τελικά, καθησύχασαν τον κόσμο»

«Έτσι, οι φτωχές οικογένειες βρέθηκαν σε αξιοθρήνητη κατάσταση, ενώ οι πλούσιοι δε στερήθηκαν σχεδόν τίποτα»

«Οι αρχές είχαν αποθέσει τις ελπίδες τους στα κρύα, περιμένοντας πως θα αναχαίτιζαν αυτή την πρόοδο, όμως η πανούκλα δρασκέλισε ανενόχλητη τις πρώτες παγερές μέρες της εποχής»

«απ’ τη στιγμή που γεννήθηκε στις καρδιές μας μια τόση δα ελπίδα, η απόλυτη κυριαρχία της πανούκλας είχε τελειώσει»

Σας ευχαριστώ για τον χρόνο που αφιερώσατε ως εδώ..

Μέχρι το επόμενο κείμενο, αφήστε τις σκέψεις να γίνουν λέξεις και τούμπαλιν.

Χρήστος Ιωάννου

Δείτε τις ειδήσεις από την Ανατολική Αττική και όλη την Ελλάδα και όλο τον κόσμο στο irafina.gr.
Κάντε like στη σελίδα του irafina.gr στο Facebook
Ακολούθηστε το irafina.gr στο Twitter

© 2022 - iRafina. Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

© 2022 - iRafina. Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος.