Αργά και διστακτικά επιστρέφει η ζωή στο Μάτι…

Κλείνει ένας χρόνος από τότε που η μεγάλη φωτιά «έσβησε» τον παραλιακό οικισμό της Ανατολικής Αττικής από τον χάρτη. Από πέρυσι οι ειδικοί μίλησαν έγκαιρα για το ψυχολογικό τραύμα που πλήττει τους ανθρώπους που έρχονται αντιμέτωποι με μια φυσική καταστροφή. Οπως μας εξηγούσαν, εξαιρετικής σημασίας για να ισορροπήσουν οι επιζήσαντες είναι η αποκατάσταση της κανονικότητας της ζωής και του τοπίου γύρω τους και η απόδοση δικαιοσύνης.

Ποιoς είναι ο τρίτος που περπατεί πάντα στο πλάι σου;
Οταν μετρώ, είμαι μονάχα εγώ και εσύ και συ μαζί μου
Μα όταν κοιτάζω εμπρός τον άσπρο δρόμο
Υπάρχει πάντα κάποιος που περπατεί στο πλάι σου
Γλιστρώντας τυλιγμένος σε καστανό μανδύα, κουκουλωμένος
Αν είναι άντρας αν είναι γυναίκα δεν το ξέρω
– Μ’ αυτός εκεί ποιος είναι απ’ τ’ άλλο πλάι σου;
Τ.Σ. Ελιοτ, «Η Ερημη Χώρα»

Είναι ένας δρόμος πλατύς που οδηγεί κατευθείαν στη θάλασσα. Αριστερά και δεξιά λιωμένες κολόνες φωτισμού και καμένοι κρουνοί της Πυροσβεστικής σε ένα τοπίο ισοπεδωμένο και γκρίζο. Ποιος είναι ο τρίτος που περπατεί πλάι σου; Η έρημη πόλη, σαν στίχος του Ελιοτ, καλεί σε μνημόσυνο, δεήσεις και εκδηλώσεις μνήμης.

Σε λίγες μέρες κλείνει ένας χρόνος από τότε που η μεγάλη φωτιά έσβησε το Μάτι από τον χάρτη. Απόλυτη ησυχία, ερημιά και ξεχαρβαλωμένο ένα έπιπλο από κάποιο παιδικό δωμάτιο γεμάτο σμπαραλιασμένες, καμένες κούκλες. Ακόμα; Ακόμα. Αφού μόνο τα καρβουνιασμένα δέντρα έχουν απομακρυνθεί από το Μάτι. Ολα τα άλλα -τα ερειπωμένα σπίτια, τα μπάζα, οι ξεκοιλιασμένοι δρόμοι- μοιάζουν με εικόνες ακινητοποιημένες στον χρόνο. Παντού; Σχεδόν. Αφού τόπους τόπους, αργά και διστακτικά, η ζωή επιστρέφει – ή, τέλος πάντων, κάνει την προσπάθειά της.

«Και τι άλλο να κάνει δηλαδή; Η ζωή πρέπει να επιστρέψει». Ο Γιάννης έχει το μικρό ταβερνάκι στην Ασημένια Ακτή, στη μικρή παραλία όπου κατέφυγαν εκατοντάδες άνθρωποι τη φοβερή εκείνη 23η Ιουλίου του 2018. «Βγάζαμε νερά από το μαγαζί και τα μοιράζαμε στον κόσμο, σκίζαμε τις τέντες για να σκεπαστούν όσοι είχαν πάθει υποθερμία από τις πολλές ώρες που είχαν μείνει μέσα στο νερό, είχαν αρπάξει φωτιά τα πάτερα της πέργκολας… Ηταν μια φοβερή, φοβερή νύχτα…»

Τις επόμενες μέρες εδώ είχε εγκατασταθεί ο στρατός και μοίραζε συσσίτια. Φέτος τίποτα σχεδόν δεν θυμίζει την τραγωδία – αν τουλάχιστον κανείς επιλέξει να κρατήσει το βλέμμα του σταθερά εστιασμένο στα ολοκαίνουργια τραπεζάκια, τα όμορφα τραπεζομάντιλα και τα λουλούδια που έχει φέρει ο Γιάννης στο μαγαζί. Τίποτα, αλλά και τα πάντα αναγκαστικά σε γυρίζουν πίσω, αφού δίπλα ακόμα χάσκει καμένη η καφετέρια και λίγο πιο πάνω στέκει ερειπωμένο το κάμπινγκ.

«Εχω βαρεθεί να μας δείχνουν με το δάχτυλο, σαν ένα μνημείο φρίκης… Εχω επιλέξει να είμαι αισιόδοξος και να πιστεύω ότι κάποια στιγμή η κανονικότητα θα επιστρέψει, όλο αυτό κάπως θα ξεχαστεί. Αλλά, θέλει υπομονή, θέλει τον χρόνο του…» λέει ο Γιάννης.

Στο ταβερνάκι τρώνε ζευγάρια και μια οικογένεια – όλοι τους τουρίστες. Οπως η οικογένεια των Καναδών «Καλόκαρδων» – χαμογελούν όταν τους μεταφράζουμε το επώνυμό τους στα ελληνικά (Joliecoeur). «Δεν είχαμε ιδέα για το τι έχει συμβεί εδώ, απλώς αγοράσαμε ένα ταξίδι δύο εβδομάδων στην Ελλάδα με σκοπό να επισκεφθούμε τους κυριότερους αρχαιολογικούς χώρους», μας λέει η μητέρα Καλόκαρδου. «Και μετά ήρθαμε εδώ και είδαμε όλο αυτό… Πόσο κρίμα… Πόση δυστυχία…»

Οπως λένε οι κάτοικοι, οι τουρίστες που γνωρίζουν αποφεύγουν πια την περιοχή, ο δε τζίρος των ελάχιστων μαγαζιών που δουλεύουν έχει πέσει κατά 60%. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι που έρχονται εδώ απολύτως συνειδητά.

«Θέλουν να μας στηρίξουν και ξέρουν πως ο καλύτερος τρόπος είναι να στηρίξουν τις επιχειρήσεις, έτσι θα μείνει το Μάτι ζωντανό». Ο Γιάννης είναι ο ιδιοκτήτης της ψαροταβέρνας «Γοργόνα», στην -τρόπος του λέγειν- λεωφόρο Ποσειδώνος.

Η λεωφόρος έχει αρχίσει να συνέρχεται: οι πολυκατοικίες βάφονται και ανακατασκευάζονται, τα ξενοδοχεία και τα περισσότερα μαγαζιά έχουν ξανανοίξει. Συναντιόμαστε έναν χρόνο μετά τις άγριες μέρες του περσινού Ιούλη. Τι έχει αλλάξει; τον ρωτάω. «Εσύ σαν τι βλέπεις να έχει αλλάξει; Τί-πο-τα. Η μόνη επί της ουσίας αλλαγή είναι ότι έκοψαν κι απομάκρυναν τα περισσότερα δέντρα. Ο δήμος μας είναι όπως πάντα ανύπαρκτος: δεν καθαρίζει τους δρόμους, δεν μαζεύει τα μπάζα ούτε καν τα σκουπίδια. Μπορεί να περάσει και μια εβδομάδα και να μη μαζέψει τίποτα. Αν γίνει καμιά μαλακία, θα ξανακαούμε για πλάκα».

Η εικόνα είναι πράγματι τρομακτική κι όχι μόνο γιατί είναι επικίνδυνη, αλλά και γιατί είναι βαθιά περιφρονητική προς την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Οι ελάχιστοι πια κάτοικοι που έχουν απομείνει εδώ είναι αναγκασμένοι να επιβιώνουν ανάμεσα σε κομμένα δέντρα, μπάζα, σκουπίδια και καρβουνιασμένους κορμούς, ενώ κανένα από τα ερείπια δεν έχει γκρεμιστεί κι ελάχιστα ανακατασκευάζονται.

«Εχεις χρήματα; Η ζωή προχωράει. Δεν έχεις; Μένεις εδώ και ελπίζεις». Η κυρία Αντωνία κι ο κύριος Απόστολος ζουν στο παράσπιτο της αυλής αυτού που κάποτε ήταν το σπίτι τους. Δεν έχει απομείνει παρά μόνο ο σκελετός. Από το μπαλκόνι τους αγναντεύουν τα καμένα.

«Στην αρχή μάς έδωσαν 5.000 ευρώ και τα χρησιμοποιήσαμε για να πάρουμε μια βασική οικοσκευή. Εκτοτε, δεν έχει γίνει τίποτα, ούτε άδειες έχουν βγει ώστε να χρηματοδοτηθούμε και να μπορέσουμε να ξεκινήσουμε. Τα παιδιά μας μένουν στο ενοίκιο, ο ένας στην Αθήνα κι ο άλλος εδώ. Τα ενοίκια ωστόσο έχουν πάρει την ανηφόρα – αφού απέμειναν ελάχιστα σπίτια, ένα τριάρι μπορεί να φτάσει και τα 500 ευρώ. Ενας γείτονάς μας έφτιαξε το κοτέτσι του και μένει μέσα, ένας άλλος ζει στην αποθήκη του. Πήρα λίγα λουλουδάκια για να στολίσω την αυλή, αλλά τι να στολίσεις; Το χάος;»

Πριν από λίγες μέρες είδαν το φως της δημοσιότητας φωτογραφίες και βίντεο από ένα οικόπεδο όπου συγκεντρώνεται καμένη οργανική ύλη της περσινής φωτιάς. Οι κάτοικοι το χαρακτηρίζουν «το μεγαλύτερο προσάναμμα του κόσμου», αφού τόνοι οιονεί εύφλεκτων υλικών έχουν στοιβαχτεί σε 25 στρέμματα, σε ένα οικόπεδο επί της λεωφόρου Μαραθώνος ανάμεσα στη Ραφήνα και το Μάτι.

Ο δήμαρχος Ραφήνας-Πικερμίου, Ευάγγελος Μπουρνούς, μιλώντας στον Realfm 97,8, επιχείρησε να δώσει απαντήσεις στο παράλογο: «Ο φόβος δεν είναι ότι θα ξανακαούμε από αυτό το κομμάτι, υπάρχει Πυροσβεστική Υπηρεσία 24 ώρες το 24ωρο. Υπάρχει τριγύρω μια καμένη έκταση η οποία δεν περιέχει ύλη η οποία μπορεί να αποτελέσει το καύσιμο για μετάδοση φωτιάς, όμως θα σηκωθεί μια τεράστια φλόγα αν πάρει φωτιά -που το απεύχομαι- η οποία θα φαίνεται από πολλά χιλιόμετρα μακριά».

Οπως είπε ο κ. Μπουρνούς, «μας χρηματοδότησε το υπουργείο Εσωτερικών σαν Δήμο Ραφήνας-Πικερμίου, νοικιάσαμε το οικόπεδο για τους δύο δήμους και το υπουργείο Υποδομών πράγματι εκτελεί ένα έργο για την καμένη οργανική ύλη. Η καμένη οργανική ύλη ή θα ήταν εκεί ή θα ήταν στα οικόπεδα αυτών που ανησυχούν, γιατί τα υπόλοιπα υπουργεία δεν δέχτηκαν την αρχική μου πρόταση η καμένη ύλη να πηγαίνει στη Βόρεια Ελλάδα, σε μια μονάδα η οποία θα παρήγε ηλεκτρική ενέργεια από αυτή τη βιομάζα. Υπήρχε ένα κόστος τότε της τάξεως των 300.000 ευρώ, το θεώρησε υψηλό και τώρα θα πληρώσει το κράτος πολύ περισσότερα για τον θρυμματισμό και την αποκομιδή (…) Αυτή η διαδικασία αυτή τη στιγμή δεν ακολουθείται γιατί το κράτος μας έχει δυστυχώς ισχυρές γραφειοκρατικές διαδικασίες. Που σημαίνει ότι κάποια στιγμή που τελείωσαν οι χορηγίες, ώσπου να ενεργοποιήσει σύμβαση -που από ό,τι έχω μάθει πριν από έξι μέρες υπογράφηκε- για να μπει μέσα ο ανάδοχος να τα θρυμματίσει και να απομακρυνθούν, υπήρξε μια στασιμότητα για τρεις-τέσσερις μήνες περίπου, που συσσώρευσε όλη αυτή την οργανική ύλη στα 25 στρέμματα. Αυτή η καθυστέρηση οφείλεται σε γραφειοκρατικές διαδικασίες γιατί μέχρι από το Ελεγκτικό Συνέδριο να γίνει έλεγχος της σύμβασης για να μπορέσουν να γίνουν οι υπογραφές, φτάσαμε στον Ιούλιο του 2019 από τότε που ξεκίνησε η διαδικασία».

«Ελάχιστοι άνθρωποι κυκλοφορούν σήμερα στους δρόμους»

«Μπάχαλο είμαστε ακόμα, όπως τα βλέπετε…» Η Κική Οικονομάκου ποτίζει την αυλή της λίγα μέτρα από την εκκλησία του Ματιού. Γνωριστήκαμε πέρυσι. «Χαίρομαι που σας βλέπω ξανά, να έρχεστε μπας και μας πείτε εσείς κανένα νέο. Τι γίνεται με το πολεοδομικό σχέδιο; με τους δασικούς χάρτες; με τις άδειες; πότε θα ρίξουν τα καμένα; πότε θα ξαναχτιστούν τα σπίτια; Τι ξέρετε; Πότε θα επιστρέψει η ζωή στο Μάτι;»

Για την ώρα, η ζωή φαίνεται να επιστρέφει αργά και δύσκολα. Τα περισσότερα σπίτια είναι ερμητικά κλειστά, ενώ πολλά φυλάσσονται από εταιρείες σεκιούριτι. Ελάχιστοι άνθρωποι κυκλοφορούν στους έρημους δρόμους κι οι περισσότεροι είναι μάστορες που δουλεύουν σε οικοδομές. Οπως οι τρεις εργάτες που φτιάχνουν τη μάντρα του σπιτιού που θρήνησε τέσσερις νεκρούς πέρσι το καλοκαίρι. Δίπλα στο σπίτι, ένας τεράστιος σταυρός «εις μνήμην, 23-7-2018».

«Από παλιά οι πολιτικοί μάς έλεγαν πως εδώ θα φτιαχτεί η αθηναϊκή Ριβιέρα… Και τι έγινε; Ενας τάφος για όλους… Μόνο οι ντόπιοι κατεβαίνουν πια στη θάλασσα. Κι όσοι Αθηναίοι περνάνε από εδώ φωτογραφίζουν μια στα γρήγορα με το κινητό τους κι εξαφανίζονται. Και μας ρωτάνε: Τι έγινε εδώ; Πού ήσουν εκείνη τη νύχτα; Πόσες φορές να απαντήσεις αυτήν την ερώτηση; Δεν θέλω να θυμάμαι, θέλω να διαγράψω εκείνη τη νύχτα κι όλες τις νύχτες που ακολούθησαν». Ο Πέτρος είναι μόνιμος κάτοικος κι αυτό που περιγράφει ένας κοινωνικός επιστήμονας θα το έκλεινε σε μια λέξη: Τραύμα.

Από πέρυσι οι ειδικοί μίλησαν έγκαιρα για το ψυχολογικό τραύμα που πλήττει τους ανθρώπους που έρχονται αντιμέτωποι με μια φυσική καταστροφή. Οπως μας εξηγούσαν, εξαιρετικής σημασίας για να ισορροπήσουν οι επιζήσαντες είναι η αποκατάσταση της κανονικότητας της ζωής και του τοπίου γύρω τους και η απόδοση δικαιοσύνης.

Εδώ το τοπίο έχει παγώσει σε έναν γκρίζο χρόνο κι όσο για την απόδοση δικαιοσύνης για την εκατόμβη νεκρών, μοιάζει να αργεί.

«Και τι να κάνεις; Τι μπορείς στ’ αλήθεια να κάνεις; Πέρα από το να σηκώνεσαι κάθε πρωί, να έρχεσαι στο σπίτι σου και να κουτσοφτιάχνεις κάτι με τα χέρια σου;» Ο κύριος Γιάννης έχει δύο εγγόνια που παίζουν σε αυτόν τον έρημο δρόμο γεμάτο με καρβουνιασμένα σπίτια. Η οικογένειά του κι ο ίδιος ζουν στις θερινές κατοικίες της Πολεμικής Αεροπορίας. «Η φιλοξενία είναι υποδειγματική, αλλά παραμένει φιλοξενία. Πρέπει να φτιαχτεί η πόλη μας ξανά και να επιστρέψουμε σπίτι μας. Και για να συμβεί αυτό, πρέπει να μη μας ξεχνάτε, πρέπει να δείχνετε στον κόσμο τι συμβαίνει».

Εναν χρόνο μετά, είναι η φύση που κάνει θαύματα στο Μάτι: θάμνοι και λουλούδια ανάμεσα στα ερείπια, μικρά φρεσκοφυτεμένα δεντράκια, δέντρα που μπουμπουκιάζουν ξανά. Και είναι και οι άνθρωποι που φτιάχνουν με τα χέρια τους το δικό τους θαύμα, αυτό της ζωής που αντιστέκεται κι επιμένει παρ’ όλη την οδύνη. «Και την επόμενη φορά να έρθεις για να φας και να κολυμπήσεις, πρέπει όλοι να γυρίσετε εδώ», όπως λέει η κυρία Αντωνία.

Ο Ελιοτ το έγραψε αλλιώς: «Ο παρών χρόνος και ο παρελθών χρόνος / είναι ίσως και οι δύο παρόντες στον μέλλοντα χρόνο / και ο μέλλων χρόνος να περιέχεται στον παρελθόντα χρόνο (…) Ο,τι θα μπορούσε να συμβεί και ό,τι συνέβη / δείχνουν σ’ ένα τέλος που είναι πάντοτε παρόν».

efsyn.gr

Δείτε τις ειδήσεις από την Ανατολική Αττική και όλη την Ελλάδα και όλο τον κόσμο στο irafina.gr.
Κάντε like στη σελίδα του irafina.gr στο Facebook
Ακολούθηστε το irafina.gr στο Twitter

© 2022 - iRafina. Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

© 2022 - iRafina. Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος.