Οι περιορισμοί για την ανάσχεση της εξάπλωσης του κορονοϊού αμβλύνουν αισθητά την εξάπλωση άλλων αναπνευστικών ασθενειών, της γρίπης και του κρυολογήματος.
Η γρίπη και ο αναπνευστικός ιός (RSV) – ένας εποχικός ιός που συνήθως προκαλεί ήπια συμπτώματα που μοιάζουν με κρυολόγημα, αλλά μπορεί να είναι επικίνδυνος για τα μικρά παιδιά και τους ηλικιωμένους – σχεδόν εξαφανίστηκαν το 2020 και στις αρχές του 2021.
Σύμφωνα με το Nature, τώρα, στο βόρειο ημισφαίριο, ο RSV παρουσιάζει έξαρση και το ποσοστό νοσηλείας για τη γρίπη στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι υψηλότερο για αυτή την εποχή του έτους από ό,τι ήταν από το 2010. Γιατί ακριβώς συμβαίνουν αυτές οι αυξήσεις τώρα; Και τι προβλέπεται για τους επόμενους χειμώνες;
«Αυτοί οι ιοί επιστρέφουν και επιστρέφουν με ορμή», λέει ο Scott Hensley, ανοσολόγος στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια στη Φιλαδέλφεια. «Είναι πιθανό ότι η φετινή χρονιά θα είναι κατά κάποιο τρόπο ο παππούς όλων από πλευράς γρίπης».
Ο Hensley λέει ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο πληθυσμός «είναι πιο ανοσολογικά «αφελής» από ό,τι θα περιμέναμε τα περισσότερα χρόνια». Κανονικά, τα παιδιά μολύνονται μέχρι τα δεύτερα γενέθλιά τους. Τώρα, «θα καταλήξουμε να έχουμε παιδιά ηλικίας τριών, τεσσάρων ετών που δεν έχουν δει ποτέ RSV».
Για τα μεγαλύτερα παιδιά και τους ενήλικες που έχουν μολυνθεί στο παρελθόν, το πρόβλημα είναι η εξασθένηση της ανοσίας. Ελλείψει έκθεσης σε έναν ιό, τα επίπεδα αντισωμάτων μειώνονται. Σε ένα τυπικό έτος, «μπορεί να εκτεθούμε σε ένα μικρό κομμάτι του ιού και το σώμα μας να τον καταπολεμήσει», λέει ο John Tregoning, ανοσολόγος στο Imperial College του Λονδίνου. Αλλά «αυτό το είδος ασυμπτωματικής ενίσχυσης ίσως δεν έχει συμβεί τα τελευταία χρόνια».
Χρέος ανοσίας
Όμως οι περιορισμοί για τον κορονοϊό άρχισαν να αίρονται πέρυσι. Γιατί, λοιπόν, το κύμα αυξάνεται μόλις τώρα; Ο Hensley ανησυχούσε ότι η γρίπη και ο RSV θα ανέκαμπταν πέρυσι. Αλλά η περίοδος της γρίπης ήταν συνολικά ήπια στο βόρειο ημισφαίριο. Και παρόλο που οι λοιμώξεις από RSV αυξήθηκαν, η κορύφωση ήταν χαμηλότερη από ό,τι στα χρόνια πριν από την πανδημία και ήρθε το καλοκαίρι του 2021 – ένας περίεργος συγχρονισμός που μπορεί να βοήθησε στην αναχαίτιση της εξάπλωσης του ιού. Παράγοντες όπως η θερμοκρασία και η υγρασία παίζουν ρόλο στη μετάδοση του ιού, και αυτή η κορύφωση «δεν ήταν [σε] μια εποχή που ήταν περιβαλλοντικά ευνοϊκή για τον RSV», λέει η Virginia Pitzer, επιδημιολόγος στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Yale στο New Haven του Κονέκτικατ.
Τον Αύγουστο του 2021, ερευνητές στη Γαλλία επινόησαν τον όρο «χρέος ανοσίας» για να περιγράψουν αυτή τη μείωση της ανοσίας σε επίπεδο πληθυσμού. Στο Twitter, ο όρος έχει αποκτήσει τη δική του ζωή. Κάποιοι τον εξέλαβαν ως ένδειξη ότι η έλλειψη έκθεσης σε παθογόνα όπως ο RSV και η γρίπη έχει βλάψει ανεπανόρθωτα το ανοσοποιητικό σύστημα, μια ιδέα που ο Matthew Miller, ανοσολόγος στο Πανεπιστήμιο McMaster στο Χάμιλτον του Καναδά, αποκαλεί «ανοησίες».
Ορισμένοι επιστήμονες έχουν επίσης διατυπώσει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την άποψη ότι η αύξηση των νοσηλειών για τον RSV μπορεί να είναι το αποτέλεσμα της λοίμωξης από τον SARS-CoV-2 που προκαλεί ανοσολογικές ανεπάρκειες, οι οποίες καθιστούν τους ανθρώπους πιο ευάλωτους σε άλλες λοιμώξεις.
Αλλά ο Miller λέει ότι δεν έχει δει καμία απόδειξη ούτε γι’ αυτό, και η αύξηση των νοσηλειών θα μπορούσε να εξηγηθεί από τον μεγάλο αριθμό ανθρώπων που έχασαν την έκθεση τα τελευταία χρόνια. «Υπάρχει ένας ελαφρώς μεγαλύτερος «αφελής» πληθυσμός, όλοι οι οποίοι διατρέχουν κίνδυνο. Έτσι, έχετε περισσότερους αριθμούς που μπαίνουν στο σύστημα».
Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς πώς θα είναι το νέο φυσιολογικό για τους εποχικούς ιούς. Αν πολλοί από τους ευπαθείς ανθρώπους μολυνθούν τους επόμενους μήνες, η εποχή της γρίπης του επόμενου έτους θα μπορούσε να είναι πιο ήπια, καθώς θα «εξοφληθεί» ένα μέρος του ανοσοποιητικού χρέους. Αλλά δεν είναι ακόμη σαφές αν η COVID-19 θα γίνει μια εποχική ασθένεια, όπως η γρίπη και ο RSV, ή αν θα συνεχιστεί όπως ήταν, με σποραδικές εξάρσεις κατά τη διάρκεια του έτους.
Μυστήριο με τους ρινοϊούς
Υπάρχουν επίσης πολλά που οι ερευνητές δεν έχουν ακόμη κατανοήσει σχετικά με τους εποχικούς ιούς. Για παράδειγμα, οι περιορισμοί του κορονοϊού φάνηκε να έχουν μικρή επίδραση σε έναν τύπο εποχιακού ιού, τους ρινοϊούς – οι οποίοι είναι η πιο κοινή αιτία κρυολογήματος – για λόγους που δεν είναι απολύτως κατανοητοί. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην ανθεκτικότητά τους, λέει ο Miller. Είναι λιγότερο επιρρεπείς στην αποξήρανση και μπορούν να παραμείνουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στο περιβάλλον.
Ένα άλλο ανοιχτό ερώτημα είναι πώς αυτοί οι ιοί ανταγωνίζονται και παρεμβαίνουν μεταξύ τους. Η μόλυνση από έναν ιό μπορεί να προκαλέσει μια ισχυρή έμφυτη ανοσολογική απόκριση που μπορεί να αποτρέψει τη μόλυνση από έναν άλλο ιό. Ο Hensley επισημαίνει ότι το περσινό πρώτο κύμα γρίπης μειώθηκε αμέσως μετά την έναρξη του κύματος της Όμικρον. Ίσως η μόλυνση από την Όμικρον να παρείχε κάποια βραχύβια προστασία από τη γρίπη. Ή ίσως το κύμα της Όμικρον απλώς έπεισε τους ανθρώπους να καλύψουν τις μάσκες τους και να κρατήσουν αποστάσεις.
Η Pitzer αναμένει ότι οι «κορυφές» και τα χαμηλότερα επίπεδα του επόμενου έτους μπορεί να μοιάζουν πολύ περισσότερο με εκείνα που συνέβησαν πριν από την πανδημία. Δεν βάζει κανένα στοίχημα. Αλλά λέει: «Περιμένω ότι ο φετινός χειμώνας θα είναι πιθανότατα ο τελευταίος ασυνήθιστος χειμώνας».
ieidiseis.gr
