“Αφήσου στον άνεμο του, νιώσε χαμογελώντας, το παράπονό του.” H κριτική του ΤΑΖ για το “ΝΟΤΙΑ” όπως δημοσιεύτηκε στο DownTown Magazine Greece.
Και μόνο ο τίτλος της νέας ταινίας του Τάσου Μπουλμέτη, 13 ολόκληρα χρόνια μετά την επιτυχία φαινόμενο της “Πολιτικής Κουζίνας”, μαζί με το εξαιρετικό trailer και τη μουσική της Ευανθίας Ρεμπούτσικα, αρκούν για να σε κάνουν να νιώσεις μια γνώριμη σαν ανάμνηση, θερμή και πολλά υποσχόμενη, υγρασία στους πόρους του δέρματός σου να δημιουργεί με σταγόνες πάνω στο σώμα σου το χάρτη του ονείρου.
Τη διεκδίκηση του και πιθανότατα τη διάψευσή του. Ο “νοτιάς” έχει μαγέψει τον ανήλικο Σταύρο που συναντάμε για πρώτη φορά στη δεκαετία του 60, με τη μητέρα του ανήσυχη να τον τρέχει στους ψυχολόγους επειδή ο μικρός επιμένει να παραλλάσσει τους μύθους όπως του επιβάλλει η δική του φαντασία σε σύνδεση με την πραγματικότητα.
Αν για παράδειγμα το κορίτσι με το οποίο είναι ερωτευμένος τον απορρίψει και στο μυαλό του την έχει ταυτίσει με την Ωραία Ελένη της Τροίας, τότε η ιστορία αλλάζει στις διηγήσεις του και δεν κερδίσαμε ποτέ την Τροία.
Η πραγματικότητα και ο μύθος και η αναπροσαρμογή του μέσα σε δύο δεκαετίες, του 60 και του 70, γεμάτες από ψευτοαστική κομψότητα, στηριγμένη κι αυτή πάνω σε μύθους και το 1981, που αποχαιρετούμε τον ήρωά μας χωρίς να ξέρουμε που θα τον οδηγήσει ο “νοτιάς” του. Το 1981 με την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία και στην ουσία τη δημιουργία της σημερινής πραγματικότητας.
Είναι πραγματικά αξιοθαύμαστη η ευγένεια, η λεπτότητα και ο χειρισμός της χαρμολύπης σε μια κομεντί που στην ουσία είναι βαθιά πολιτική αλλά ποτέ της δεν το δηλώνει. Ο Μπουλμέτης, τοποθετεί τους ήρωές του σε συγκεκριμένα χρονολογικά background όχι για να εκφράσει τη νοσταλγία όσων έγιναν, αλλά αυτών που τελικά δεν έγιναν. Δίνοντας ολόψυχα ευχή στον ήρωά του (η ταινία έχει αυτοβιογραφικά στοιχεία) να κατάφερε να έκανε πραγματικότητα τα δικά του όνειρα.
Σπάνια σε Έλληνα σκηνοθέτη διακρίνεις τέτοια ιδεολογική οξύτητα χωρίς επιδειξιμανία, σε συνδυασμό με χιούμορ, ρομαντισμό, αθωότητα και τεχνική αρτιότητα ώστε να συνδεθούν όλα τα παραπάνω.
Δεν μιλάω για τα απίστευτα όσον αφορά τα ελληνικά δεδομένα εφέ των σκηνών με τις Σουλιώτισες που όταν πέφτουν τα φορέματα τους γίνονται αλεξίπτωτα, τις σκηνές της Τροίας και την ψηφιακή αναπαράσταση της Ομόνοιας του 70. Μιλάω για το πως, με ένα μαγικό τρόπο, στο πέρασμα του χρόνου, αλλάζουν ή σε κάνει να πιστεύεις ότι αλλάζουν και τα χρώματά του φακού του. Όπως όταν ξεφυλλίζεις ένα εφηβικό φωτογραφικό άλμπουμ ξεθωριασμένο από τον χρόνο.
Με τον Μπουλμέτη να δείχνει τεράστια αυτοσυγκράτηση στην επίδειξη αναπαράστασης εποχής. Την δηλώνει μέσα από άρτια δουλεμένες σκηνές, χειρονομίες, αντιδράσεις. Οι ηθοποιοί του κυριολεκτικά φοράνε την εποχή πάνω τους και βάζουν μέτρο στο αστείο της όποιας υπερβολής επιβάλλει στις εκφράσεις τους εκείνη η εποχή, κρατώντας τις στο επίπεδο μιας διακριτικής υπογράμμισης.
Ο Σταύρος θα εργαστεί στο φωτογραφείο ενός φίλου του πατέρα του, θα συμμετάσχει στη φοιτητική ομάδα που ετοιμάζει μια αλληγορική μεταπολιτευτική ταινία, θα ερωτευτεί, θα μπει στον Δούρειο Ίππο της κατάκτησης των επιθυμιών του, μολονότι είναι φτιαγμένος από ξυλοσανίδες και ο ίδιος θα είναι μόνιμα συγχυσμένος σαν συναίσθημα που ψάχνει να βρει την αλήθεια του μύθου του για να αλυσοδεθεί. Ενδιάμεσα, διάφορα περιστατικά, ασήμαντα, καθημερινά, θα χρωματίσουν σαν κιτρινισμένη φωτογραφία την παραζάλη μιας καθημερινότητας που μοιράζεται ανάμεσα στην εφηβική ανεμελιά και την ενήλικη σύμβαση με το ψέμα, με χιούμορ και αγάπη, μάλλον κατανόηση απέναντι στους ήρωες.
Σεναριακά ο Μπουλμέτης έχει αφιερώσει τόσο χρόνο στη λεπτομέρεια του κόσμου που δημιουργεί που εκεί πάνω ομολογουμένως χάνει την μπάλα όσον αφορά την αφήγηση της ιστορίας του Σταύρου και το να σε κάνει να τον νοιώσεις. Τον νοιώθεις μόνο όταν βρίσκεται σε σκηνές συνόλου με το σύνολο να τον καπελώνει σαν πρωταγωνιστή και την ιστορία του να σου περνάει αδιάφορα.
Πιθανότατα αυτός να ήταν και ο στόχος του. Ο Σταύρος σαν αφορμή για την συναισθηματική εικονογράφηση ενός κόσμου τόσο μακριά και τόσο κοντά. Μια εικονογράφηση με σχεδόν φετιχιστική, σαν παιδική ερωτική ανάμνησ,. προσήλωση σε ένα ζευγάρι παπουτσιών που χορεύουν ταγκό, ή σε ένα τσιγάρο στο χέρι.
Προσωπικά θεωρώ τον “Νοτιά” παρά τις επιμέρους ατέλειες του όπως η υπερβολική χρήση της μουσικής της Ρεμπούτσικα και η αποσπασματικότητά του, μια πολύ πιο ζεστή στην ουσία της, προσωπική και ταυτόχρονα ανοιχτή στο κοινό, ταινία του Μπουλμέτη από την “Πολίτικη Κουζίνα”.
Μια ιστορία αγάπης μεταξύ άλλων για την τέχνη της αφήγησης και το ίδιο το σινεμά. Ένα ταξίδι στο παρελθόν του παρόντος μας και την όποια τρικυμία του μέλλοντος μας με την νοσταλγία απλά να εκτελεί χρέη βαρκάρη σε μια θάλασσα συναισθημάτων, ευγενικής ειρωνείας και ελπιδοφόρας απορίας.
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ: B
