Είναι 4 το πρωί και για ακόμη ένα καλοκαιρινό ξημέρωμα, η μικρή αυτή γωνιά στην Ανατολική Αττική «πνίγεται» από ακριβά αυτοκίνητα, φανταχτερά φορέματα και τα γέλια της παρέας που φεύγει με ελαφρύ κεφάλι (ή και ψιλομεθυσμένη) από την Tropicalia ή κάποιο άλλο μπαράκι της ευρύτερης περιοχής. Στη γωνία της Ποσειδώνος με την Κυανής Ακτής, υπάρχει τροχονόμος για να ρυθμίσει την κίνηση και η πλειοψηφία ετοιμάζεται για την επιστροφή στην Αθήνα, την οποία «πρόδωσε» για άλλη μια βραδιά διασκέδασης στο Μάτι.
Πριν φύγουν και επιστρέψει η ηρεμία, θα κάνουν μια στάση για ένα κομμάτι πίτσα, ένα μπέργκερ ή το διάσημο ΣπυρΈνα με τις τηγανιτές πατάτες, τον κιμά και το λιωμένο τυρί.
Είμαστε στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και το Pizza Ena έχει ήδη κάνει όνομα και απολαμβάνει την εποχή που το Μάτι αποτελεί σημείο αναφοράς για τη νυχτερινή Αθήνα. Βέβαια όλα έχουν ξεκινήσει κάποια λίγα χρόνια πριν, εντελώς τυχαία και από μια οικογένεια που δεν ήξερε καν κατά πού πέφτει το Μάτι.
«Μαγαζί γωνία, θα ανέβει η περιοχή»
Στις αρχές της δεκατείας, ο Παναγιώτης Τσαβδαρίδης ασχολούνταν με οικοδομικές εργασίες και διατηρούσε μια επιχείρηση με ηλεκτρικά είδη στο Χαλάνδρι. Δεν είχε έρθει ποτέ στο Μάτι μέχρι το 1983, όταν ένας μεσίτης τον προέτρεψε να δει «ένα οικόπεδο γωνία, σε μια περιοχή που θα ανέβει πολύ». Ήρθε, το είδε, ξανασυναντήθηκαν και η συμφωνία κλείστηκε μέσα σε ένα βράδυ, για να ξεκινήσει κάπως έτσι η ιστορία του εστιατορίου που φέτος κλείνει 40 χρόνια ζωής.
Ο Τσαβδαρίδης αρχίζει να φέρνει τη σύζυγο και τα δύο παιδιά του στο Μάτι τα Σαββατοκύριακα καμαρώνοντας «αυτό είναι δικό μας» και καλλιεργώντας στο μυαλό του την ιδέα να στήσει κάτι. Δεν ξέρει όμως τι. Κι έτσι η απόφαση έρχεται με βάση το απλό κριτήριο, ότι η περιοχή έχει καλοκαιρινούς επισκέπτες, άρα χρειάζεται καλό παγωτό, ασχέτως αν ο ίδιος δεν γνωρίζει από εστίαση. Το 1985 ανοίγει η Gelateria, μετά από συμφωνία με τη Δωδώνη και πριν καν στο μαγαζί φτάσουν τα τραπεζοκαθίσματα, ο κόσμος δημιουργεί ουρές.
Από Gelateria με Δωδώνη, αμερικανοκαναδέζικο φαστφουντάδικο
Τα δύο πρώτα καλοκαίρια, η Gelateria δουλεύει με τους γονείς, την κόρη Εύη και έναν υπάλληλο και είναι συνεχώς γεμάτη. Θα μπορούσε να μείνει ως έχει, αλλά μια συνάντηση αλλάζει όλο της το μέλλον και τη δυναμική.
Το 1987, ο Τσαβδαρίδης γνωρίζεται στο Portofino Χαλανδρίου με τον Σπύρο Καλημέρη, έναν μάγειρα με μεγάλη προϋπηρεσία στον Καναδά, που έχει ιδέες και του βάζει… ιδέες. Η απόφαση είναι να διατηρηθούν οι επιχειρήσεις στην Αθήνα, αλλά να εξαπλωθεί η Gelateria. Οι δυο τους στήνουν εκείνη τη χρονιά το Pizza Ena, με πολλή αμερικανοκαναδική κουλτούρα και μια… ιταλική εσάνς, καθώς το όνομα προκύπτει από την ιδέα ενός διακοσμητή από την Ιταλία, που εξηγεί ότι εκεί παίζει πολύ ως φιλοσοφία το όνομα ‘Pizza Uno’. Κάπως έτσι έχουμε φτάσει χρονικά στην εποχή που περιγράφεται στον πρόλογο και μας μένουν καμιά 35αριά χρόνια μέχρι το σήμερα.
Την τετραετία 1987-1990 που το Pizza Ena λειτουργεί ως φαστ φουντ και gelateria η δουλειά απογειώνεται. Παρότι παραδίπλα υπάρχει ο σκληρός ανταγωνισμός του «Μάτι Μαμ», το Μάτι έχει τόσους πολλούς επισκέπτες τα βράδια του καλοκαιριού, ακόμα και καθημερινές, που και τα δύο μαγαζιά είναι ασφυκτικά γεμάτα. Σε αυτό συμβάλλουν η Tropicalia, το Platoon, τα μπαράκια της περιοχής, καθώς και τα γεμάτα ξενοδοχείο, με τον περισσότερο κόσμο να έρχεται από διάφορα σημεία της Αθήνας.
Το Pizza Ena δουλεύει από νωρίς το μεσημέρι μέχρι αργά το βράδυ κι όταν μπαίνουν στην εξίσωση οι περιορισμοί του νόμου Παπαθεμελή (1994), κλείνει στις 02.00 και μέχρι και δύο ώρες αργότερα, ο κόσμος παραγγέλνει και παραλαμβάνει το φαγητό από τα κάγκελα.
Η ασθένεια, η γνωριμία, η νέα εποχή
Την χαρά για την ανοδική πορεία έρχεται να διαταράξει ένα σοβαρό οικογενειακό πρόβλημα. Ο Τσαβδαρίδης αρρωσταίνει, ξεκινά μια μακρά μάχη με τον καρκίνο και το μαγαζί επινοικιάζεται. Η κόρη του Εύη έχει κι εδώ στραμμένο το ενδιαφέρον της για να μην τσαλακωθεί η φήμη του μαγαζιού, πρώτο μέλημα όμως παραμένει ο πατέρας της.
Το 1995 γνωρίζει τον Λάζαρο Δημόπουλο, επίσης Χαλανδραίο με μια καφετέρια στη Χαϊμαντά με όνομα «Σαν Μάρκο Καφέ». Οι δυο τους κάνουν κοινά όνειρα και ο πατέρας της βλέπει στο πρόσωπό του έναν νεαρό ικανό να συνεχίσει μαζί με την κόρη του αυτό που εκείνος ξεκίνησε. «Φεύγει» τον Αύγουστο του 1997 και «αναγκάζει» δύο ανθρώπους να πάρουν πίσω το μαγαζί και να κάνουν προσωπικό τους στοίχημα να το φτάσουν όσο ψηλότερα γίνεται. Να εκπληρώσουν το όνειρό του.
Το Pizza Ena αλλάζει ρότα το 1997 και ξεκινά να φτιάχνει πίτσα σε ξυλόφουρνο, που έγινε το must της εποχής, χειροποίητα μπέργκερ με φρέσκο κιμά, αλλάζει τις μακαρονάδες του και βάζει στο παιχνίδι το κρέας, με μπιφτέκια, μπριζόλες και σουβλάκι καλαμάκι.
Το 2000 και με δεδομένο ότι κατασκευάζεται το «Ελευθέριος Βενιζέλος» και σύντομα θα αυξηθεί στην περιοχή ο τουρισμός, βλέπουν μπροστά και παίρνουν τη μεγάλη απόφαση να ρίξουν όλο το βάρος στο εστιατόριο λειτουργώντας πλέον όλο τον χρόνο.
Ένα διαφορετικό από το παρελθόν Μάτι, που δεν έχει πλέον μεγάλα κλαμπ και κοσμικούς επισκέπτες, ζει από τη νεολαία, τα μπαράκια και τους τουρίστες, ενώ ανα περιόδους γνωρίζει μεγάλες στιγμές, όπως το 2004, με το Pizza Ena να έχει κλείσει ένα οικοδομικό τετράγωνο, βάζοντας γιγαντοοθόνη για το Euro και τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Οι χειμώνες είναι – όπως και σήμερα – δύσκολοι, αλλά με μια σταθερή πλέον βάση πελατών.
Μία δεύτερη αλλαγή έρχεται με την επένδυση στο μαγειρευτό φαγητό, με το Pizza Ena να παίρνει την τελική του ταυτότητα ως εστιατόριο, αυτή που κρατά μέχρι και σήμερα. Το μαγαζί έχει σταθερή πορεία, σταθερή πελατεία και σταθερή ποιότητα κι αυτό είναι που το κάνει να ξεχωρίζει στη συνείδηση ντόπιων και επισκεπτών.
Τάσεις φυγής και Λάζαρος… αναγεννητής
Όπως συμβαίνει με όλες τις επιχειρήσεις, έτσι και για το Pizza Ena ήρθαν δύσκολες μέρες. Μόνο που δεν ήταν αποτέλεσμα κακής διαχείρισης, αλλά συγκυριών. Στη φωτιά του 2018 το μαγαζί σώθηκε από τύχη και δεν έπαθε μεγάλη ζημιά, αλλά η ψυχολογική και η οικονομική ζημιά που ακολούθησαν, είχαν μεγάλο αντίκτυπο. Το Μάτι ερήμωσε από επισκέπτες, οι ντόπιοι δεν είχαν κουράγιο ούτε για εξόδους, ούτε για έξοδα και η θηλιά έσφιξε αρκετά. Έγινε, δε, αφόρητη όταν ήρθε το δεύτερο χτύπημα με τον κορονοϊό.
«Ήταν η στιγμή που σκέφτηκα ‘ας τα αφήσουμε όλα πίσω, έκλεισε ο κύκλος’. Το ότι συνεχίσαμε, οφείλεται αποκλειστικά στον Λάζαρο και την επιμονή του να μην πάει χαμένος ο κόπος και τα χρόνια που έχουμε ‘ξοδέψει’ μέσα στον χώρο που έγινε δεύτερο σπίτι μας», λέει η Εύη. Κι ο Λάζαρος παραδέχεται ότι μια τέτοια απόφαση δεν του πέρασε ποτέ από το μυαλό «κι ας έχουμε στερηθεί προσωπικό χρόνο, στιγμές με την οικογένειά μας, ταξίδια, διασκέδαση. Έχουμε πάρει πίσω πολλή αγάπη, εμπειρίες ζωής, φιλίες και το απερίγραπτο συναίσθημα να βλέπουμε το μαγαζί μας να εξελίσσεται. Να το εμπιστεύεται ο κόσμος, άνθρωποι που έρχονταν εδώ ως παιδιά με τους γονείς του να επιστρέφουν με τις δικές τους οικογένειες. Να θεωρούμαστε μια σταθερά για το Μάτι, ένα σημείο αναφοράς…».
«Υπάρχουν σίγουρα αντιφατικά συναισθήματα» λέει η Εύη σχολιάζοντας το αποτύπωμα του Pizza Ena στη ζωή της. «Από τη μία η κούραση και η ξεκάθαρη γνώση ότι δεν θα ξανάκανα ποτέ κάτι ανάλογο γιατί απαιτεί σοβαρές θυσίες. Κι από την άλλη το προσωπικό στοίχημα που κερδίσαμε, οι λόγοι που μας κάνουν να νιώθουμε περήφανοι, η φροντίδα που νιώθουμε ότι προσφέρουμε μέσα από το φαγητό μας. Και βέβαια η έννοια, να το δούμε να πηγαίνει σε καλά χέρια και να συνεχίζει ακόμα και όταν εμείς φύγουμε από την κουζίνα του».
Η αλήθεια είναι πως λίγα μαγαζιά αντέχουν έτσι στον χρόνο. Το Pizza Ena τα έχει καταφέρει και μια ανάρτηση του Λάζαρου στο Facebook από τη δεκαετία του ’90, είναι αρκετή να φέρει σε πολλούς αναμνήσεις από μια άλλη εποχή.
Υπάρχουν άνθρωποι που το έζησαν στο ξεκίνημά του ως τζελατερία, πέρασαν στην εποχή του φαστ φουντ, πορεύτηκαν μαζί του τρώγοντας τα μαγειρευτά, κάθισαν στον κήπο του παρέα με τον Λάκη, τον σκύλο σύμβολο του Ματιού και σήμερα παραλαμβάνουν τις παραγγελίες τους από τον Μανώλη.
Αν δεν είναι αυτό μια ολόκληρη ζωή, τότε ποιο είναι;
