Το Λαύριο και τα Άσπρα Σπίτια συγκαταλέγονται στις τρεις περιοχές που εξετάζει η κυβέρνηση για την εγκατάσταση μεγάλων μονάδων αφαλάτωσης, αν τελικά ληφθεί απόφαση κατασκευής τέτοιων μονάδων, με στόχο την ενίσχυση της υδατικής επάρκειας και την κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών της Αττικής σε νερό.
Οι δύο αυτές περιοχές προκρίνονται λόγω της στρατηγικής τους θέσης, καθώς κρίσιμο κριτήριο για την επιλογή τους είναι η εγγύτητα, είτε με τους καταναλωτές, είτε με τα δίκτυα διανομής νερού (Άσπρα Σπίτια), όπως το κανάλι που φέρνει νερό από τον Μόρνο προς την Αττική. Όπως επισημαίνουν πηγές στο energygame.gr, η χωροθέτηση σε απομακρυσμένα σημεία θα αύξανε σημαντικά το κόστος μεταφοράς, καθιστώντας τα έργα οικονομικά ασύμφορα.
Στην επιλογή των τοποθεσιών για τις μονάδες αφαλάτωσης, κρίσιμος παράγοντας είναι η εγγύτητα με δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος λόγω της υψηλής ενεργειακής κατανάλωσης. Όπως ανέφερε χθες ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, Χάρης Σαχίνης, κατά τη διάρκεια του 26ου Capital Link Forum, η αφαλάτωση αποτελεί μια ακριβή λύση, με το κόστος παραγωγής να ανέρχεται στα 85 σεντς ανά κυβικό μέτρο νερού, συγκριτικά με τα 55 σεντς που είναι το κόστος επεξεργασίας σήμερα.
Με δεδομένο ότι οι μονάδες αυτές καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας, θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως η κατασκευή τους θα συνδυαστεί με συμφωνίες προμήθειας πράσινης ενέργειας, ώστε να μειωθεί το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και να διασφαλιστεί η οικονομική βιωσιμότητά τους. Ως αποτέλεσμα, εκτός από την ΕΥΔΑΠ, ενδιαφέρον για την ανάπτυξη και τη λειτουργία των μονάδων αφαλάτωσης εκφράζουν -σύμφωνα με πληροφορίες- και οι τέσσερις μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι της χώρας.
Σε αυτό το στάδιο, η περιβαλλοντική αδειοδότηση αποτελεί κρίσιμο σημείο για την υλοποίηση των μονάδων αφαλάτωσης. «Κάθε έργο αφαλάτωσης απαιτεί την εκπόνηση Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), η οποία αξιολογεί τις δυνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και καθορίζει τα απαραίτητα μέτρα μετριασμού. Η διαδικασία αυτή διασφαλίζει ότι οι μονάδες θα λειτουργούν με σεβασμό στο περιβάλλον, τηρώντας τις σχετικές νομοθετικές διατάξεις και προωθώντας τη βιώσιμη ανάπτυξη», σχολιάζουν πηγές με γνώση του θέματος. Επί του παρόντος, στο επίκεντρο τίθεται η επιτάχυνση των διαδικασιών ωρίμανσης των έργων και η έναρξη των διαγωνισμών. Στόχος είναι να μειωθεί ο χρόνος που απαιτείται για την προετοιμασία των δημοπρατήσεων και την έναρξη των έργων, προκειμένου να αποφευχθούν καθυστερήσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κρίσεις υδατικής επάρκειας στο μέλλον. «Αν εφησυχάσουμε, θα το βρούμε μπροστά μας, πολύ σύντομα», προειδοποιούν.
«Μικρή ανάσα» οι πρόσφατες βροχοπτώσεις – αύξηση στην κατανάλωση νερού
Η πρόσφατη αύξηση της κατανάλωσης νερού στην Αττική ανέδειξε με έντονο τρόπο τη σοβαρότητα της κατάστασης, παρά τις βροχοπτώσεις που σημειώθηκαν. Όπως επισημαίνουν πηγές με γνώση του ζητήματος, η παρατεταμένη ανομβρία περιόρισε δραστικά τις εισροές νερού στους ταμιευτήρες, ενώ ταυτόχρονα παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση της κατανάλωσης, η οποία σε ορισμένους μήνες έφτασε σε διψήφια ποσοστά. Η πρωτοφανής αυτή άνοδος αποδίδεται σε διάφορους παράγοντες, όπως η αυξημένη φροντίδα κήπων και πράσινων εκτάσεων λόγω της ανομβρίας, η έντονη τουριστική δραστηριότητα που αύξησε τις ανάγκες σε νερό, και η μεταφορά Αφρικανικής σκόνης, η οποία προκάλεσε επιπλέον ανάγκες καθαρισμού. Ακόμη και τον Νοέμβριο, παρά τις βροχοπτώσεις, η κατανάλωση σημείωσε αύξηση κατά +6%, γεγονός που υπογραμμίζει τη σοβαρότητα της κατάστασης. Παρά τη μικρή ανάσα που προσφέρουν οι πρόσφατες βροχοπτώσεις, επαρκώντας για μόλις «δέκα επιπλέον ημέρες» υδατικής επάρκειας, η γενικότερη εικόνα παραμένει ανησυχητική. Η πραγματική αποτίμηση της κατάστασης αναμένεται την άνοιξη, μετά την ολοκλήρωση της περιόδου των χιονοπτώσεων. Ωστόσο, όπως τονίζεται, ο εφησυχασμός πρέπει να αποφευχθεί, καθώς ενδέχεται να οδηγήσει σε σοβαρές κρίσεις στο άμεσο μέλλον.
Τέλος, σημειώνεται πως η Ελλάδα διαθέτει ήδη παρουσία διεθνών «παικτών» στον τομέα των αφαλατώσεων. «Η χώρα διαθέτει το επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό για να σχεδιάσει και να υλοποιήσει τα έργα αυτά, ώστε να διασφαλιστεί η επάρκεια νερού για τις επόμενες γενιές», καταλήγουν οι πηγές.
Οι άλλες λύσεις
Το υδατικό έλλειμμα της Αττικής υπολογίζεται σήμερα στα 225 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού. Για τη μείωση αυτού του ελλείμματος κατά 75 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, η ΕΥΔΑΠ έχει ήδη προχωρήσει σε ενεργοποίηση γεωτρήσεων στη Μαυροσουβάλα Ωρωπού και σε άντληση νερού από την Υλίκη, ενώ σχεδιάζει να προσθέσει νέες γεωτρήσεις στον μέσο ρου του Βοιωτικού Κηφισού. Παρά τις προσπάθειες αυτές, η Αττική, υπό τις παρούσες συνθήκες ανομβρίας, διαθέτει υδατικά αποθέματα επαρκή για μόλις τέσσερα ακόμη χρόνια.
Η τροφοδοσία του ταμιευτήρα του Ευήνου με νερό από νέες πηγές στη Δυτική Ελλάδα έχει προκριθεί ως η καταλληλότερη λύση για την ενίσχυση των υδατικών αποθεμάτων της Αττικής. Μέχρι στιγμής έχει παραδοθεί η προκαταρκτική μελέτη και το έργο προχωρά σταδιακά. Όπως έχει δηλώσει κατά καιρούς ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης, η κεντρική λύση αφορά την ενίσχυση του Ευήνου από τη λίμνη Κρεμαστών, η οποία διαθέτει αποθηκευτικό χώρο πενταπλάσιο από όλους τους ταμιευτήρες της ΕΥΔΑΠ μαζί». Το έργο θα υλοποιηθεί σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση, θα προωθηθεί, πιθανότατα ως δημόσιο έργο, η σύνδεση δύο ποταμών της περιοχής με τον ταμιευτήρα του Ευήνου. Αρχικά, θα συνδεθεί ο Κρικελοπόταμος μέσω σήραγγας μήκους περίπου 12 χιλιομέτρων, ενώ στη συνέχεια θα ακολουθήσει η σύνδεση με τον Καρπενησιώτη μέσω δεύτερης σήραγγας μήκους 7 χιλιομέτρων.
Το κόστος της πρώτης φάσης εκτιμάται στα 450 εκατομμύρια ευρώ. Στη δεύτερη φάση, ως χωριστό έργο, θα προωθηθεί η κατασκευή μιας τρίτης σήραγγας μήκους περίπου 11 χιλιομέτρων, η οποία θα συνδέει τον ταμιευτήρα του Ευήνου με τη λίμνη Κρεμαστών. Λόγω της υψομετρικής διαφοράς (η λίμνη βρίσκεται χαμηλότερα), η σήραγγα θα καταλήγει δίπλα στη λίμνη, όπου σχεδιάζεται η κατασκευή ενός μικρού ταμιευτήρα. Από εκεί, το νερό θα αντλείται προς τον Εύηνο. Η συγκεκριμένη εγκατάσταση, όπως σημειώθηκε, θα μπορεί να λειτουργήσει και ως έργο αντλησιοταμίευσης, δηλαδή παραγωγής ενέργειας, γεγονός που την καθιστά κατάλληλη για αυτοχρηματοδότηση. Το κόστος της δεύτερης φάσης εκτιμάται στα 250 εκατομμύρια ευρώ.Ο στόχος είναι να ολοκληρωθεί τουλάχιστον η πρώτη φάση του έργου, η οποία περιλαμβάνει τη δημιουργία δύο σήραγγων για τη σύνδεση του Ευήνου με τους ποταμούς Κρικελοπόταμο και Καρπενησιώτη, εντός 3-4 ετών.
Στο κάδρο έχει βάλει η διοίκηση της ΕΥΔΑΠ και την ανακύκλωση στο κομμάτι της άρδευσης και της βιομηχανικής χρήσης. Η ανακύκλωση των υδάτινων πόρων μέσω της επαναχρησιμοποίησης των αστικών λυμάτων μπορεί να καλύψει ανάγκες άρδευσης αλλά και εμπλουτισμού του υδροφόρου ορίζοντα. Η ΕΥΔΑΠ σχεδιάζει έργα αξίας 50 εκατ. ευρώ για την επαναχρησιμοποίηση των εκροών από τα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων της Αττικής. Η ΕΥΔΑΠ θέλει να πετύχει νερό μηδενικού άνθρακα μέχρι το 2035, σε όλο τον κύκλο του νερού που περιλαμβάνει την αποχέτευση και τα λύματα. Τα λύματα χρειάζονται επεξεργασία σε τεταρτοβάθμιο επίπεδο, που αντιστοιχεί στο επίπεδο πόσιμου νερού.Η Ψυττάλεια αποτελεί τη μεγαλύτερη υποδομή του Λεκανοπεδίου και προβλέπεται έως τα τέλη Μαρτίου η εγκατάσταση μονάδας υπερ-διήθησης μεμβρανών για το παραγόμενο βιομηχανικό νερό και μονάδων απολύμανσης με υπεριώδη ακτινοβολία (UV) για το διηθημένο νερό, προκειμένου να πληρούνται οι προϋποθέσεις για αστική και περιαστική επαναχρησιμοποίηση.
