Δέκα μήνες μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, τα εμβόλια έχουν ξεκινήσει να διανέμονται, καθώς οι φαρμακοβιομηχανίες παίρνουν το πράσινο φως από τις ρυθμιστικές αρχές.
Ως αποτέλεσμα, οι αναλυτές επενδύσεων προβλέπουν ότι τουλάχιστον δύο από αυτές, η αμερικανική εταιρεία βιοτεχνολογίας Moderna και η BioNTech της Γερμανίας σε συνεργασία με την αμερικανική Pfizer, είναι πιθανό να καταγράψουν κέρδη δισεκατομμυρίων δολαρίων το επόμενο έτος.
Αλλά δεν είναι ξεκάθαρο ακόμα το κατά πόσο πραγματικά θα κερδίσουν χρήματα αυτές οι εταιρείες. Χάρη στον τρόπο χρηματοδότησης αυτών των εμβολίων και στον αριθμό των εταιρειών που συμμετέχουν στον αγώνα για την παραγωγή τους, κάθε ευκαιρία για μεγάλα κέρδη θα μπορούσε να είναι βραχύβια.
Λόγω της επείγουσας ανάγκης για το εμβόλιο, οι κυβερνήσεις και οι χορηγοί έχουν δώσει δισεκατομμύρια για τη δημιουργία και τη δοκιμή τους. Φιλανθρωπικοί οργανισμοί όπως το Ίδρυμα Gates υποστήριξαν την ανάπτυξη ενός εμβολίου αλλά και άλλες προσωπικότητες όπως ο ιδρυτής της Alibaba, Jack Ma αλλά και η διάσημη τραγουδοποιός της κάντρι, Dolly Parton υπήρξαν χορηγοί για τα εμβόλια. Συνολικά, οι κυβερνήσεις έχουν παράσχει 6,5 δισεκατομμύρια λίρες, σύμφωνα με την εταιρεία επιστημονικής ανάλυσης δεδομένων Airfinity.
Οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί έχουν παράσχει σχεδόν 1,5 δισ. λίρες. Μόνο 2,6 δισεκατομμύρια λίρες προήλθαν από τις επενδύσεις των εταιρειών, με πολλές από αυτές να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από εξωτερική χρηματοδότηση.
Ορισμένες εταιρείες δεν θέλουν να θεωρηθεί ότι επωφελούνται από την παγκόσμια κρίση, ειδικά μετά τη λήψη πολλών χρηματοδοτήσεων. Η αμερικανική Johnson & Johnson, και η βρετανική AstraZeneca, η οποία συνεργάζεται με μια εταιρεία βιοτεχνολογίας με έδρα το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, δεσμεύτηκε να πουλήσει το εμβόλιο σε τιμή που καλύπτει μόνο το κόστος τους.
Το AstraZeneca φαίνεται να είναι το φθηνότερο στα 4 δολάρια ανά δόση. Η Moderna, μια μικρή εταιρεία βιοτεχνολογίας, η οποία εργάζεται πάνω στην ανάπτυξη του πρωτοποριακού εμβολίου RNA εδώ και χρόνια, τιμολογεί το εμβόλιο στα 37 δολάρια ανά δόση.
Στόχος της είναι να αποκομίσει κάποιο κέρδος για τους μετόχους των επιχειρήσεων, αν και μέρος της υψηλότερης τιμής θα καλύψει επίσης το κόστος μεταφοράς αυτών των εμβολίων σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Συνήθως, οι φαρμακευτικές εταιρείες χρεώνουν διαφορετικά ποσά σε διαφορετικές χώρες, ανάλογα με το τι μπορούν να αντέξουν οι κυβερνήσεις.
Η υπόσχεση της AstraZeneca να διατηρήσει τις τιμές χαμηλές επεκτείνεται μόνο για τη “διάρκεια της πανδημίας”. Θα μπορούσε να αρχίσει να χρεώνει υψηλότερες τιμές δηλαδή, ήδη από το επόμενο έτος, ανάλογα με την πορεία της νόσου. Αλλά μόλις κυκλοφορήσουν περισσότερα εμβόλια, πιθανότατα το επόμενο έτος, ο ανταγωνισμός μπορεί να ωθήσει τις τιμές προς τα κάτω.
Η Pfizer δεν έχει λάβει εξωτερική χρηματοδότηση, αλλά ο συνεργάτης της BioNTech στηρίχθηκε από τη γερμανική κυβέρνηση. «Δεν πρέπει να περιμένουμε από ιδιωτικές εταιρείες -ειδικά τις μικρότερες εταιρείες που δεν διαθέτουν άλλα προϊόντα- να κάνουν εμβόλια χωρίς να αναζητούν κέρδος», υποστηρίζει ο Rasmus Bech Hansen, διευθύνων σύμβουλος της Airfinity. «Λάβετε υπόψη ότι αυτές οι εταιρείες ανέλαβαν σημαντικό κίνδυνο, κινήθηκαν πολύ γρήγορα και οι επενδύσεις στην έρευνα και ανάπτυξη ήταν σημαντικές», λέει.
Και αν θέλετε μικρές εταιρείες να συνεχίσουν να σημειώνουν επιτεύγματα στο μέλλον, πρέπει να τις ανταμείψετε, προσθέτει. Κυβερνήσεις και διάφοροι οργανισμοί έχουν ήδη δεσμευτεί να αγοράσουν δισεκατομμύρια δόσεις σε καθορισμένες τιμές. Έτσι, για τους επόμενους μήνες, οι εταιρείες θα είναι απασχολημένες με την εκτέλεση αυτών των παραγγελιών το συντομότερο δυνατό.
Εκείνοι που πωλούν σε πιο πλούσιες χώρες, θα αρχίσουν να βλέπουν απόδοση της επένδυσής τους, ενώ η AstraZeneca, παρά τις συμφωνίες για την παροχή του υψηλότερου αριθμού δόσεων, θα καλύψει μόνο το κόστος της.
Μετά την εκπλήρωση αυτών των πρώτων συμβάσεων, είναι πιο δύσκολο να προβλεφθεί πώς θα μοιάζει το νέο τοπίο των εμβολίων. Αυτό εξαρτάται από πολλά πράγματα: πόσο διαρκεί η ανοσία σε όσους έχουν εμβολιαστεί, πόσα επιτυχημένα εμβόλια κυκλοφορούν και εάν η παραγωγή και η διανομή συνεχίζουν ομαλά. Η Emily Field της Barclays πιστεύει ότι το παράθυρο για τα κέρδη θα είναι «πολύ προσωρινό».
Ακόμα κι αν οι πρώτες εταιρείες που διαθέσου τα εμβόλια, δεν μοιραστούν τις πληροφορίες και την πνευματική τους ιδιοκτησία για την ανάπτυξη του εμβολίου με άλλους, υπάρχουν ήδη περισσότερα από 50 εμβόλια σε κλινικές δοκιμές σε όλο τον κόσμο.
«Σε δύο χρόνια, θα μπορούσαν να υπάρχουν 20 εμβόλια στην αγορά. Θα είναι δύσκολο να χρεώνουν οι εταιρείες σε μία premium τιμή» πρόσθεσε. Πιστεύει δε, ότι ο αντίκτυπος μακροπρόθεσμα θα έχει να κάνει περισσότερο με τη φήμη. Μια επιτυχημένη διάθεση εμβολίων θα μπορούσε να βοηθήσει ώστε να ανοίξουν πόρτες για την πώληση της θεραπείας του κορωνοϊού ή άλλων προϊόντων. Από αυτή την άποψη, ολόκληρη η βιομηχανία θα ωφεληθεί, συμφωνεί ο Rasmus Bech Hansen της Airfinity.
Στο μέλλον, αναμένεται πως οι κυβερνήσεις θα επενδύσουν σε στρατηγικές πρόληψης μιας πανδημίας όπως κάνουν τώρα στον τομέα της άμυνας, θεωρώντας την, ως απαραίτητη δαπάνη για πράγματα που ελπίζουν να μην χρησιμοποιήσουν. Το πιο ελπιδοφόρο όλων, και ένας λόγος για τον οποίο η αξία της BioNTech και της Moderna έχει αυξηθεί, είναι ότι τα εμβόλια τους παρέχουν μια απόδειξη της ιδέας για την τεχνολογία RNA.
«Όλοι εντυπωσιάστηκαν με την αποτελεσματικότητά του. Θα μπορούσε να αλλάξει το τοπίο για τα εμβόλια», λέει η Emily Field. Πριν από τον Covid, η BioNTech εργαζόταν στην ανάπτυξη εμβολίου για τον καρκίνο του δέρματος.
Η Moderna επιδιώκει να αναπτύξει εμβόλιο με βάση το RNA για τον καρκίνο των ωοθηκών. Εάν κάποιο από αυτά επιτύχει, τότε οι ανταμοιβές θα μπορούσαν να είναι τεράστιες.
