Ένας ακόμη Ναξιώτης επιστήμονας διαπρέπει στο εξωτερικό κάνοντας υπερήφανους όχι μόνο τους συμπατριώτες του στο νησί, αλλά όλους τους Έλληνες.
Ο παγκοσμίου φήμης Δρ. Εµµανουήλ Κατσάνης ανακάλυψε τη νέα µέθοδο θεραπείας της λευχαιµίας που παρατείνει το όριο επιβίωσης σε έγχρωµους ασθενείς.
Κατάγεται από το Φιλώτι της Νάξου και είναι γιος της εκλεκτής οικογένειας Γεωργίου και Μαρίας Κατσάνη. Ο Δρ. Εμμ. Κατσάνης είναι Καθηγητής στο Πανεπιστήµιο της Αριζόνας στο τµήµα της Παιδιατρικής, Παθολογοανατοµίας, Παθολογίας και της Ανοσιοβιολογίας στο Louise Thomas Chair στην Παιδιατρική Αντικαρκινική Έρευνα και Διευθυντής Κλινικής του τµήµατος Παιδιατρικής Αιµατολογίας -Ογκολογίας. Ανέλαβε τη θέση διευθυντή στο University Medical Center στο Πρόγραµµα Μεταµόσχευσης Αίµατος και Μυελού των Οστών το 2012.
Εκτός από την εισαγωγή και εφαρµογή της haplo στη Τούσον ο Δρ. Κατσάνης έχει αρχίσει µια κλινική µελέτη βασισµένη στην έρευνα των ποντικιών, που δηµοσιεύτηκε το 2016, για να δοκιµάσει µια πιο αποτελεσµατική και ασφαλή χηµειοθεαπεία.
Πολλές εφημερίδες και περιοδικά φιλοξενούν άρθρα για τον κορυφαίο Ναξιώτη Επιστήμονα. Πρόσφατα, η Αμερικανική εφημερίδα Arizon@ Dαily Stαr φιλοξένησε άρθρο αφιερωμένο στο Μανώλη Κατσάνη με τίτλο: «Μια νέα μέθοδος θεραπείας για τη λευχαιμία από γιατρό του Tucson βελτιώνει το ποσοστό επιβίωσης για τους έγχρωμους».
Μετάφραση από το Άρθρο της Αµερικανικής Εφηµερίδας Arizon@ Dαily Stαr σχετικά µε νέα µέθοδο θεραπείας της Λευχαιµίας από τον Dr. Εµµανουήλ Κατσάνη
Μέθοδος µεταµόσχευσης µε ηµισυµβατό δότη
Εφαρµογή νέας θεραπείας για τη λευχαιµία από γιατρό της Τούσον Αριζόνας, παρατείνει το όριο επιβίωσης σε έγχρωµους ασθενείς.
Ο Δρ. Εµµανουήλ Κατσάνης, από το 2015, έχει πραγµατοποιήσει θεραπείες «haplo» σε δέκα παιδιατρικούς ασθενείς οι οποίοι είναι όλοι εν ζωή και απαλλαγµένοι από τη λευχαιµία. Αλλά και στους ενήλικες τα αποτελέσµατα φαίνονται καλύτερα από αυτά του παρελθόντος.
Εάν κάποιος διαγνωστεί µε λευχαιµία (καρκίνος του αίµατος) και είναι έγχρωµος (δηλ. εκτός λευκής φυλής) τότε θα έχει λιγότερες πιθανότητες να βρει έναν συµβατό δότη µυελού των οστών για να τον βοηθήσει να απαλλαγεί από αυτή την ασθένεια.
Κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών, ο Δρ. Εµµ. Κατσάνης, στο Banner-University Medical Center Tucson, έχει εφαρµόσει µία µέθοδο θεραπείας, που µόλις πρόσφατα έχει γίνει αποδεκτή στις Ηνωµένες Πολιτείες της Αµερικής και η οποία µειώνει το χάσµα µεταξύ λευκών και µη λευκών ασθενών.
Ονοµάζεται «haploidentical» µεταµόσχευση ή για συντοµία haplo (από την ελληνική λέξη «απλό»).
Αυτή η µέθοδος κάνει εφικτή τη µεταµόσχευση µε δότη που είναι ηµισυµβατός σε σχέση µε τα ανθρώπινα λευκοκυτταρικά αντιγόνα (HLA) αντί για πλήρως συµβατό δότη.
Όποια µέθοδος µεταµόσχευσης και αν χρησιµοποιηθεί είναι σηµαντικό να αναζητηθεί ένας δότης µε ανθρώπινα λευκοκυτταρικά αντιγόνα παρόµοια µε του ασθενούς. Τα συµβατά αντιγόνα ξεγελούν τον οργανισµό (του ασθενούς) που καλωσορίζει τα βοηθητικά ξένα κύτταρα και δεν επιτίθενται σε αυτόν.
«Η halpo είναι σχετικά νέα µέθοδος και είναι εντυπωσιακή για εµάς γιατί έχουµε ενδείξεις ότι θα προσφέρει βοήθεια στη κοινωνία µας που αποτελείται από πολλές µειονότητες διότι έχει πραγµατικά αυξήσει την επιβίωση τους”, λέει ο Δρ. Κατσάνης.
Ο Δρ. Εµµ. Κατσάνης είναι επίσης Καθηγητής στο Πανεπιστήµιο της Αριζόνας στο τµήµα της Παιδιατρικής, Παθολογοανατοµίας, Παθολογίας και της Ανοσιοβιολογίας στο Louise Thomas Chair στην Παιδιατρική Αντικαρκινική Έρευνα και Διευθυντής Κλινικής του τµήµατος Παιδιατρικής Αιµατολογίας -Ογκολογίας.
Ανέλαβε τη θέση διευθυντή στο University Medical Center στο Πρόγραµµα Μεταµόσχευσης Αίµατος και Μυελού των Οστών το 2012.
Εκτός από την εισαγωγή και εφαρµογή της haplo στη Τούσον ο Δρ. Κατσάνης έχει αρχίσει µια κλινική µελέτη βασισµένη στην έρευνα των ποντικιών, που δηµοσιεύτηκε το 2016, για να δοκιµάσει µια πιο αποτελεσµατική και ασφαλή χηµειοθεαπεία.
Επί του παρόντος οι γιατροί χρησιµοποιούν ένα φάρµακο που λέγεται cyclophosphamide, αλλά το φάρµακο αυτό ενώ λειτουργεί πολύ καλά στο να εµποδίζει τα βλαστοκύτταρα του δότη από το να επιτίθενται στον οργανισµό του δέκτη, όµως εµποδίζει τα κύτταρα του δότη από το να επιτεθούν και στη λευχαιµία.
Το φάρµακο που ο Δρ.Κατσάνης δοκιµάζει και που ονοµάζεται Bendamustine, δεν παρουσιάζει αυτές τις υπερβολικές αντιδράσεις και επιδράσεις στα ποντίκια και προσδοκά να αποδείξει ότι το ίδιο θα συµβεί και στους ανθρώπους.
Εύρεση δότη
Ιδανικά ένας ασθενής θα µπορούσε να είχε έναν τέλεια συµβατό δότη από τα βιολογικά του αδέλφια. Όταν όµως αυτό δεν είναι εφικτό, οι γιατροί αναζητούν συµβατότητα εκτός οικογενείας. Εάν ούτε αυτό καταστεί δυνατό τότε χρησιµοποιούν βλαστοκύτταρα από δότη, µε ένα αντιγόνο ασυµβατό για να πετύχουν µία σχεδόν τέλεια συµβατότητα.
Οι ασθενείς είναι πιο πιθανό να βρούν συµβατότητα ανάµεσα σε οµάδες ανθρώπων της δικής τους φυλής ή εθνικότητας διότι τα αντιγόνα κληρονοµούνται. Οι µειονότητες δυσκολεύονται να βρουν µια συµβατότητα, για ποικίλους λόγους όπως είναι η έλλειψη εθελοντών εγγεγραµµένων στο Εθνικό Πρόγραµµα Δοτών Μυελού των Οστών (NMDP). Και καθώς η λίστα των δοτών τελικά καθρεφτίζει τον πληθυσµό της Αµερικής, στην περιπτωση κατά την οποία υπάρχει ένα αντιγόνο ασύµβατο είναι σηµαντικό για τις µειονότητες να έχουν υπερεκπροσώπηση καθώς υπάρχει µεγαλύτερη παραλλαγή αντιγόνων εντός του πληθυσµού των µειονοτήτων από αυτό των λευκών ανθρώπων, σύµφωνα µε το NMDP, πράγµα που έχει προκληθεί από τη γενετική ανάµειξη οφειλόµενη στη µετανάστευση και στον εποικισµό.
Η haplo µπορεί να χρησιµοποιηθεί σαν εναλλακτική µέθοδος. Τα πλεονεκτήµατα της είναι ότι µπορεί να προσφέρει περισσότερες επιλογές στις µειονότητες, στην περίπτωση που πρέπει να καταφύγουν σε µία µεταµόσχευση και όταν δεν µπορούν να βρούν γρήγορα έναν µη συγγενή δότη.
Επειδή οι άνθρωποι κληρονοµούν από κάθε γονέα τους µόνο ένα σύνολο από ανθρώπινα αντιγόνα λευκοκυττάρων πάντα θα είναι µισή η συµβατότητα. Επίσης υπάρχει πάντα ένα 50% πιθανότητα να είναι ηµισυµβατός ένας αδελφός/ή, ένα 25% πιθανότητα να υπάρξει τέλεια συµβατότητα και ένα 25% πιθανότητα να έχουν κληρονοµήσει τα αδελφια αντίθετα αντιγόνα. Υπάρχουν όµως πολλά, λιγότερο σηµαντικά ανθρώπινα λευκοκυτταρικά αντιγόνα τα οποία δεν εξετάζονται και οι ασθενείς είναι πιο πιθανό να µοιραστούν αυτά µε µέλη της οικογένειας τους παρά από δότες µη συγγενείς. «Αυτό είναι ένα ακόµα πλεονέκτηµα του haplo «, λέει ο Δρ. Κατσάνης.
Η 17χρονη ασθενής του Maiyah είναι αθλήτρια και γυµναζόταν από µικρή. Κάποια στιγµή η µητέρα της διαπίστωσε ότι οι αδένες στο λαιµό της κόρης της ήταν λίγο πρησµένες! Μετά από εξετάσεις αίµατος, τον Ιούλιο του 2016 βγήκε το πόρισµα ότι η Maiyah έπασχε από Χρόνια Μυελογενή Λευχαιµία η οποία απαντάται συνήθως µόνο σε µεγαλύτερους ανθρώπους. Μετά από λίγες µέρες άρχισε τη χηµειοθεραπεία µε χάπια.´Οµως εξ αιτίας µιας µετάλλαξης, όλα τα είδη των χηµειοθεραπειών που έπαιρνε από το στόµα για µήνες, δεν είχαν αποτέλεσµα!
Όλη αυτή η διαδικασία ήταν σκληρή διότι δεν είχε ακόµα παρουσιάσει κανένα σύµπτωµα της ασθένειας. Το Δεκέµβριο του 2016 όµως συνειδητοποίησε η οικογένεια ότι η µόνη ελπίδα θεραπείας ήταν η µεταµόσχευση µυελού των οστών κι έτσι άρχισαν να αναζητούν δότη. Πρώτα έψαξαν ανάµεσα στα µέλη της οικογένειας. Όµως ο 19 χρονος αδελφός της δεν ήταν καθόλου συµβατός και ετσι αναζήτησαν έναν µη συγγενή δότη. Επειδή όµως η οικογένεια της Maiyah ήταν µαύροι και η πιθανότητα να βρουν συµβατό δότη ήταν περιορισµένες, την Άνοιξη του 2017 απέτυχε η προσπάθεια εύρεσης δοτών µεταξύ συγγενών και φίλων της οικογένειας.
Οι Αριθµοί
Οι λευκοί ασθενείς έχουν 80% πιθανότητα να βρουν συµβατούς δότες ενώ οι µαύροι έχουν 40%. Επίσης οι λευκοί έχουν δραµατικά αυξηµένες πιθανότητες εύρεσης δοτών µε ένα αντιγόνο συµβατό κατά 96%. Οι Ισπανόφωνοι, οι ιθαγενεις Αµερικάνοι και οι Ασιάτες έχουν 40% πιθανότητα εύρεσης συµβατού δότη και 80% πιθανότητα ή και λιγότερο για ένα αντιγόνο ασυµβατό. Οι µαύροι ασθενείς έχουν τις χειρότερες προοπτικές. Αυτοί έχουν πιθανότητα 20% για τέλειο δότη και 76% πιθανότητα να βρουν µία ασυµβατότητα από µη συγγενή, σύµφωνα µε την εφηµερίδα New Engl@nd Journal of Medicine 2014.
Μετά από την άκαρπη αναζήτηση, η οικογένεια µαζί µε τον Δρ.Κατσάνη αποφάσισαν να προχωρήσουν στην haplo µεταµόσχευση µε δότη τον πατέρα της Maiyah που ήταν ηµισυµβατός.
Η haplo µέθοδος είναι ακόµα νέα και µελετάται και οι πιο συντηρητικοί γιατροί είναι λιγότερο πιθανό να την εφαρµόσουν. Παρά ταύτα ο Δρ. Κατσάνης πιστεύει ότι σε δέκα χρόνια η haplo θα χρησιµοποιείται πιο συχνά από ότι η αναζήτηση µη συγγενών δοτών.
«Τα αποτελέσµατα της haplo είναι πλέον παρόµοια µε συγγενείς και µη συγγενείς συµβατούς δότες», είπε ο Δρ.Κατσάνης. Αυτός και συνάδελφοι του στο Banner UMC πιστεύουν ότι η haplo είναι προτιµότερη επιλογή από τις µεταµοσχεύσεις ενός αντιγόνου µη συµβατού, πράγµα που βασίζεται πάνω στα µέχρι τώρα αποτελέσµατα τους. «Αυτές οι µεταµοσχεύσεις είναι ένα θαύµα σε σχέση µε αυτά που έχουµε καταφέρει να κάνουµε τα τελευταία
δέκα χρόνια και µακάρι να υπήρχε σαν επιλογή σε παλαιότερους ασθενείς µας που θυµάµαι οι οποίοι δυστυχώς δεν επέζησαν», είπε ο Δρ. Κατσάνης.
Η κατάσταση της Maiyah, την περίοδο της µεταµόσχευσης ήταν πολύ κακή καθώς ήταν πολύ άρρωστη εξ αιτίας υψηλών δόσεων χηµειοθεραπείας που της χορηγήθηκαν. Έµεινε στο νοσοκοµείο επτά εβδοµάδες για τη µεταµόσχευση.
Τον Ιούλιο 2017 όµως ήρθε η πολυπόθητη ανακούφιση της οικογένειας όταν ο Δρ. Κατσάνης τους ανακοίνωσε ότι ο οργανισµός της κόρης τους είχε δεχτεί τα βλαστοκύτταρα. Μετά για ένα διάστηµα φορούσε µάσκα για να προστατευθεί από τα µικρόβια και έπαιρνε τα µαθήµατα της online µέχρι που δυνάµωσε το ανοσοποιητικό της σύστηµα και πήγε ξανά στο σχολείο της.
Η υγεία της έχει οµαλοποιηθεί και είναι σε ύφεση η νόσος χωρίς να υπάρχει καµία ένδειξη της. Ο Δρ. Κατσάνης εξέτασε προσεκτικά τον κατάλογο µε την φαρµακευτική αγωγή της Maiyah και της είπε ότι είναι καιρός να διακόψει ένα από τα πολλά χάπια που έπαιρνε και εκείνη ενθουσιασµένη άνοιξε το κουτάκι µε τα χάπια της και πέταξε αυτά που δεν χρειαζόταν πια!
