Ο ρόλος του σχολείου στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των μαθητών είναι σημαντικός. Συνήθως, τα αποτελέσματα δεν είναι ικανοποιητικά.
Πέρα από τις εκδρομές με τις Περιβαλλοντικές Ομάδες οι στάσεις και οι αξίες δεν αλλάζουν εύκολα. Κάποιες φορές, βέβαια, συμβαίνουν “μικρά θαύματα”.
Τότε ένας εκπαιδευτικός νιώθει πραγματικά πολύ περήφανος. Συνήθως εισπράττει την απαξίωση. Αλλά, κάποιες φορές …
Μια τέτοια όμορφη προσπάθεια έγινε κάποτε στο Πικέρμι.
Τα εύσημα στους μαθητές.
Εδώ ένα κομμάτι της Ερευνητικής Εργασίας του μαθητή Γιώργου Σινιοράκη (σχολικό έτος 2011-2012).
Μια βιωματική προσέγγιση του Βαλανάρη….
Ελπίζουμε όλα αυτά τα ωραία να συνεχίσουν να υπάρχουν.
Οι Σειρήνες της Ανάπτυξης έχουν από καιρό ηχήσει απειλητικά.
Αντώνης Λαζαρής
“Ο Βαλανάρης στη ροή του μύθου, του χρόνου και της ιστορίας”
του Γιώργου Σινιοράκη
Τις τελευταίες ημέρες ακούστηκαν πολλά για τον περίφημο Βαλανάρη, το γνωστό σε όλους μας Ρέμα που πηγαζει από την Πεντέλη και διασχίζει το Πικέρμι.
Ο Βαλανάρης είναι ένας από τους πολλούς παραπόταμους του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας. Τα δύο ποτάμια ενώνονται στα όρια Ραφήνας-Πικερμίου και κυλούν από εκεί και πέρα μαζί μέχρι την εκβολή του Μεγάλου Ρέματος στον όρμο της Ραφήνας.
Με την ευκαιρία των όσων ακούστηκαν τελευταία περί του Βαλανάρη, ας διαβάσουμε μια εξαιρετική εργασία του Γιώργου Σινιοράκη για τον Βαλανάρη.
Η εργασία πραγματοποιήθηκε κατά το σχολικό έτος 2011-2012 στα πλαίσια των ερευνητικών εργασιών (projects) της Α’ τάξης του Γενικού Λυκείου Πικερμίου.
Ο τίτλος της ερευνητικής εργασίας ήταν “Το Πικέρμι στη ροή του μύθου, του χρόνου και της ιστορίας” και υπεύθυνοι καθηγητές ήταν ο Αντώνης Λαζαρής (ο οποίος σας μεταφέρει το κείμενο του μαθητή) και η Έλενα Νικηφόρου.
Η συνθετική εργασία έγινε από τον Γιώργο Σινιοράκη, μαθητή τότε της Α’ Λυκείου, και σήμερα φοιτητή του τμήματος Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας και Πολιτισμού του Πάντειου Πανεπιστημίου.
Οι πηγές της εργασίας αναφέρονται στο τέλος της εργασίας.
Στα πλαίσια αυτής της ερευνητικής εργασίας πραγματοποιήμαμε δύο επισκέψεις στο Βαλανάρη, καθώς και μία επίσκεψη στο Παλαιοντολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Η συμμετοχή όλων των μαθητών ήταν πραγματικά εξαιρετική.
“Ο Βαλανάρης”
Βαλανάρης ονομάζεται το ποτάμι στα Ανατολικά της Αττικής, στο Πικέρμι, που ξεκινά από το βυζαντινό μοναστήρι του Αγίου Νικολάου Καλυσίων (Ν. πλευρά της Πεντέλης) και καταλήγει στη Ραφήνα.
Το ποτάμι αυτό, ανάλογα με την θέση για την οποία αναφερόμαστε είναι επίσης γνωστό και με τις παρακάτω ονομασίες: Μεγάλο Ρέμα, Βαθύρεμα, Λυκόρεμα και Ρέμα Ραφήνας.
Ο Βαλανάρης έχει νερό σχεδόν όλο το χρόνο, ανατολική κατεύθυνση και μήκος 20 χιλιόμετρα. Οι δήμοι: Πικερμίου, Ανθούσας , Σπάτων, Παλλήνης, Γέρακα και Ραφήνας περιλαμβάνονται στη λεκάνη απορροής του.
Μερικοί αποδίδουν την ονομασία του ποταμού Βαλανάρη στην πλούσια βλάστηση βελανιδιών που υπήρχαν στο παρελθόν στη διαδρομή του.
Το Μεγάλο Ρέμα έχει όλα τα πλεονεκτήματα των ανοικτών ρεμάτων δηλαδή:
τη συγκέντρωση των νερών της βροχής
την ανανέωση του αέρα
και την διατήρηση του ελεύθερου χώρου και ζωνών πρασίνου.
Αυτό το ποτάμι είναι γνωστό στον τομέα της Παλαιοντολογίας εξαιτίας της ανεύρεσης των πρώτων πικερμικών ευρημάτων σε αυτόν τον χώρο που έγιναν γνωστά σε όλον τον κόσμο για τη σπουδαιότητα τους.
Σε αυτόν το βιότοπο, που έχει χαρακτηριστεί ως πνεύμονας πρασίνου της Ανατολικής Αττικής, διατηρητέου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος και ιδιαίτερου φυσικού κάλλους μπορεί κανείς να θαυμάσει και να παρατηρήσει την αφθονία χλωρίδας.
Εκεί συναντώνται αρκετά υδρόφιλα είδη φυτών όπως πλατάνια( Platanus orientails),αγράμπελη (Clematis flammula), φλόμοι (Verbascum sinuatum), θυμάρι (Coridothy mus capitus), πικροδάφνες (Nerium oleander) , συκιές (ficus carica) κ.α. Επιπλέον εκτός από τις λυγαριές και τα αιωνόβια πλατάνια, υπάρχουν κουμαριές, μυρτιές, σκίνα, πικροδάφνες, πουρνάρια, πεύκα, αγριελιές, βατομουριές , καλαμιές και αρκετά αγριολούλουδα.
Γενικά ο επισκέπτης μπορεί με ευκολία να παρατηρήσει περισσότερα από 150 είδη φυτών! Αξιόλογα είδη πουλιών και ερπετών όπως ο Κοκκινοτσιροβάκος και ο Πρασινοφρύνος μπορούν να παρατηρηθούν επίσης.
Εκτός όμως από τη φυσική ομορφιά του τοπίου είναι δυνατόν να διακριθούν και ερείπια νερόμυλων, καλοδιατηρητέες γέφυρες, ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής παρεκκλήσια( όπως αυτό του Αγ. Βασιλείου) και γεφυράκια.
Σε αυτό το σημείο αξίζει να προσθέσουμε πως τη δεκαετία του ’50 σε ένα από αυτά τα περίτεχνα γεφυράκια είχε γυριστεί μια σκηνή από την ταινία ‘’Αστέρω’’ του Ορέστη Λάσκου όπου πρωταγωνίστρια ήταν η Αλίκη Βουγιουκλάκη .
Στη βόρεια όχθη του Μεγάλου Ρέματος σε εκείνο το σημείο υπάρχει αντίστοιχα, ένα αρκετά μεγάλο νεκροταφείο που φαίνεται πως χρησιμοποιούταν κατά την Αρχαϊκή, την Κλασική και την Ελληνιστική εποχή (700 π .Χ. -146μ.Χ). Εντοπίζονται εκεί κοντα και μία δεξαμενή με έναν υδατόπυργο.
Δυστυχώς όμως, σκουπίδια όπως ξύλινες κατασκευές, παλέτες, απορρίματα , μπάζα και σακούλες που είναι σωριασμένα στις όχθες του ποταμού ή ακόμα και μέσα στο νερό αποδεικνύουν για άλλη μία φορά την άγνοια και την αδιαφορία των επισκεπτών. Καταγγελίες με φωτογραφικά πειστήρια έχουν γίνει από ενοχλημένους κατοίκους. Επιτακτική θεωρείται η ανάγκη του άμεσου καθαρισμού του χώρου, ο οποίος προστατεύεται με ειδικά διατάγματα και έχει μετατραπεί σε χωματερή.
Ένα άλλο θέμα που οφείλουμε να θίξουμε είναι η πρόσφατη απόπειρα εταιρειών να εγκαταστήσουν 2 φωτοβολταϊκά πάρκα ισχύος 150 κιλοβατόρων και ενός μεγαβάτ δίπλα στο Βαλανάρη , σε αναδασωτέα περιοχή. Αυτά τα πάρκα θα καλύπτουν συνολική έκταση περίπου 60 στρεμμάτων. Οι εργασίες έχουν ήδη αρχίσει με άμεσο αποτέλεσμα την αποψίλωση μεγάλων αριθμών δένδρων. Αγανακτισμένοι κάτοικοι έχουν αρχίσει εδώ και καιρό ενέργειες για να εμποδίσουν την εγκατάσταση των μηχανημάτων. Γενικά όλες αυτές οι βλαβερές προς το περιβάλλον, και απερίσκεπτες ανθρώπινες παρεμβάσεις έχουν γίνει πολλές φορές αντικείμενο συζήτησης στη Βουλή, κυρίως από το κόμμα των οικολόγων πράσινων.
Είμαι κάτοικος Πικερμίου και συγκεκριμένα της Διώνης περίπου εδώ και δεκαπέντε χρόνια. Η σχέση μου με την περιβάλλουσα φύση και πόσο μάλλον με τον Βαλανάρη είναι στενή. Οι αναμνήσεις και οι ξέγνοιαστες στιγμές στον Βαλανάρη ,ιδίως τα καλοκαίρια με φιλικές παρέες, είναι πολλές. Αυτός ο χώρος ήταν μία όαση για όλα τα παιδιά της παρέας κυρίως επειδή είχαμε την ευκαιρία να παρατηρήσουμε πρωτόγνωρα στοιχεία σε σχέση με αυτά των συνεχώς αναπτυσσόμενων περιοχών της Ανατολικής Αττικής, όπως για παράδειγμα γυρίνους, βατράχια και φύση που δεν είχαμε ποτέ φανταστεί πως μπορεί να υπάρχει.
Μία πολύ ενδιαφέρουσα προσωπική μου επίσκεψη ήταν αυτή το περασμένο καλοκαίρι στον καταρράκτη του Βαλανάρη στο Ντράφι ,ο οποίος είναι κρυμμένος σε ένα μέρος που το γνωρίζουν μόνο οι ντόπιοι κάτοικοι. Εκεί διέκρινα πολλούς ανθρώπους να βουτούν στα καθαρά νερά του. Άλλα παιδιά όμως δεν γνώριζαν καν πως υπάρχει ένα τέτοιο ποτάμι στο Πικέρμι και έτσι δεν είχαν ποτέ την ευκαιρία να το επισκεφτούν και να απολαύσουν τη μοναδικότητα του.
Η ευκαιρία όμως δόθηκε σε ορισμένα παιδιά όταν την Τρίτη 8 Νοεμβρίου , μέσα στα πλαίσια της ερευνητικής εργασίας πραγματοποιήθηκε μία δίωρη επίσκεψη στο Ρέμα Βαλανάρη με επικεφαλείς τους υπεύθυνους της εργασίας μας κ. Λαζαρή και κ. Νικηφόρου.
Από ύστερη καταγραφή των συναισθημάτων των μαθητών διαβάζουμε “Πηγαίνοντας εκεί, το πρώτο πράγμα που αντικρίσαμε ήταν η πλούσια και πυκνή βλάστηση στις όχθες του ποταμού γεμάτη από αγριοδάφνες και άλλα φυτά που ευδοκιμούν σε τέτοια μέρη. Ωστόσο, καθώς προχωρούσαμε, με λύπη διαπιστώσαμε ότι το ποτάμι στο μεγαλύτερο του μέρος ήταν γεμάτο με σκουπίδια όπως τελάρα, σίδερα, ξύλα και οικιακά απόβλητα. Παρατηρήσαμε επίσης ότι υπήρχαν αυθαίρετα σπίτια κτισμένα στις όχθες του ποταμού’’.
Το ίδιο θέαμα όμως αντικρίσαμε όταν πραγματοποιήθηκε και δεύτερη εκδρομή στο Βαλανάρη στο ύψος της Διώνης.’’Τα συναισθήματα μας ήταν αρχικά ευχάριστα μιας και βρισκόμασταν σε ένα περιβάλλον διαφορετικό από την ρουτίνα της πόλης και τα καυσαέρια. Ύστερα, όταν είχαμε ήδη διακρίνει τα σκουπίδια νιώσαμε θλίψη για το κατεστραμμένο τοπίο, απόγνωση και αγανάκτηση για την παραμέληση του από τους ανθρώπους αλλά και την ανάγκη να κάνουμε κάτι για να σωθεί η κατάσταση.
Στο γυρισμό προς το σχολείο κάναμε μια τελευταία στάση στη φάρμα όπου έχουν βρεθεί τα πρώτα και τα πιο σπουδαία απολιθώματα του Πικερμίου. Εκεί μας περίμενε το αποκρουστικό θέαμα μίας στάνης γεμάτης από κότες, σκυλιά άλογα και άλλα ζώα που περιφέρονταν ξέγνοιαστα πάνω ακριβώς στον χώρο όπου είχαν βρεθεί τα περίφημα απολιθώματα.’’ Η απουσία έστω και μίας ένδειξης πως σε αυτόν τον χώρο βρέθηκαν κάποτε τεράστιας παλαιοντολογικής αξίας απολιθώματα, ήταν αισθητή. Αρκετοί μαθητές αναρωτήθηκαν γιατί δεν υπήρχε σε αυτόν τον χώρο μια υπαίθρια έκθεση και έδειξαν την ενόχληση τους.
Όπως είναι γνωστό, το Πικέρμι με την πάροδο του χρόνου μετατρέπεται από την πλέον κωμόπολη που είναι τώρα σε μία συνεχώς αναπτυσσόμενη μορφή ‘’πόλης’’. Αυτή η μεταβολή όμως επιφέρει και αρνητικά αποτελέσματα στις περιοχές που έχουν ακόμα φύση. Ζωντανό παράδειγμα η περιοχή της Διώνης όπου τα τελευταία χρόνια εξαιτίας οικοδομικών εργασιών έχει υποστεί σημαντικές καταστροφές του φυσικού της κάλλους.
Για παράδειγμα πρόσφατα κατασκευάστηκε ο καινούργιος δρόμος της Αιγαίου Πελάγους που διασχίζει την κάτω Διώνη και φτάνει μέχρι τις γραμματοθυρίδες στα σύνορα Διώνης-Αγ. Σπυρίδωνα. Αυτή η κατασκευή είχε ως αποτέλεσμα την αποψίλωση αρκετών δένδρων που συγκροτούσαν τον κύριο πνεύμονα οξυγόνου της περιοχής. Επίσης ένα άλλο συχνά συναντώμενο άσχημο θέαμα είναι το γεγονός ότι ορισμένα σπίτια που προορίζονταν για κατοίκηση έχουν μείνει στα θεμέλια και η περιοχή μοιάζει με εγκαταλειμμένο εργοστάσιο.
Το Πικέρμι θεωρείται και έχει χαρακτηριστεί ως «Ακρόπολη της Παλαιοντολογίας» εξαιτίας των χιλιάδων σπάνιων απολιθωμένων ζώων που έχουν βρεθεί σε αυτήν τη θέση και ιδιαιτέρως κοντά στο Βαλανάρη, διάσημων στη διεθνή επιστημονική κοινότητα . Σε αυτήν την περιοχή βρέθηκαν απολιθωμένα οστά πολλών ειδών Σπονδυλοζώων που προέρχονται από ζώα που έζησαν στην Αττική στο ανώτερο Μειόκαινο περισσότερα από 5.500.000 χρόνια πριν. Την εποχή εκείνη ζούσαν στην Αττική Πρωτεύοντα (πίθηκοι), Αιλουροειδή ( Μαχαιρόδοντες ), Ύαινες ,Προβοσκιδωτά (Δεινοθήρια και Μαστόδοντα),Περισσοδάκτυλα(Ρινόκεροι,Ιππάρια,Χαλικοθύρια,Αρτιοδάκτυλα(πολλά Βοοειδή, Χοίροι και διάφορα είδη Καμηλοπαρδάλεων και Ελάφια), Πτηνά (Στρουθοκάμηλοι) και Ερπετά και Γιγαντιαίες χελώνες με μήκος 2,5 μέτρα σαν FW. Για αυτά τα ευρήματα έχουν γίνει 400 δημοσιεύσεις σχεδόν σε όλες τις γλώσσες. Οι ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν από διάσημους επιστήμονες και παλαιοντολόγους. Μεγάλο μέρος των απολιθωμάτων σήμερα βρίσκεται στο Παλαιοντολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών. Άλλα απολιθώματα βρίσκονται στην έκθεση του δήμου Πικερμίου με τον τίτλο ‘’Πικέρμι Χθες ,Σήμερα ,Αύριο’’.
Είναι επίσης σημαντικό να προσθέσουμε πως πολλά από τα σημαντικότερα απολιθώματα και ευρήματα της περιοχής κοσμούν σήμερα τις αίθουσες μουσείων του εξωτερικού όπως αυτά του Παρισιού, του Λονδίνου και της Βιέννης. Αυτό το γεγονός έχει προκαλέσει πολλά ερωτήματα. Ένα από αυτά είναι γιατί τα περίφημα αυτά απολιθώματα βρίσκονται στο εξωτερικό και όχι στα εδάφη που βρέθηκαν? Είναι λυπηρό γιατί εξαιτίας αυτού του γεγονότος διακρίνεται εύκολα η ανικανότητα των Ελληνικών παλαιοντολογικών κοινοτήτων να διεκδικήσουν (πράγμα που έπρεπε να είχε γίνει από το παρελθόν) και να διαχειριστούν με ευνοϊκό τρόπο τέτοια ευρήματα. Σπάνια βλέπουμε ευρήματα, για τα οποία η Ελλάδα πρέπει να είναι περήφανη, να εκθέτονται όπως τους αρμόζει. Φυσικά μία τέτοια περίπτωση είναι τα λιγοστά αλλά τεράστιας αξίας ευρήματα του Πικερμίου (ορισμένα από τα οποία δεν έχουν έρθει καν στο φώς αλλά είναι στοιβαγμένα σε αποθήκες πανεπιστημιακών κέντρων) τα οποία φιλοξενούνται στο πολλαπλών χρήσεων κτήριο της πρώην Κοινότητας Πικερμίου, υποκατάστατο ενός κανονικού μουσείου.
Μπορεί τα εγκαίνια της έκθεσης να ήταν λαμπρά και να παρευρέθηκαν εκπρόσωποι της πολιτικής, ακαδημαϊκής και επιστημονικής κοινότητας όπως επίσης και διακεκριμένα πρόσωπα της περιοχής, αλλά οι υποσχέσεις που δόθηκαν από ορισμένα πρόσωπα δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ. Έχοντας επισκεφθεί προσωπικά και μαζί με τους συμμαθητές μου μέσα στα πλαίσια του Project την έκθεση Πικερμίου αντίκρισα την άσχημα εικόνα ενός κλειστού μουσείου. Για να μας δοθεί η ευκαιρία να δούμε τα εκθέματα έπρεπε να ζητήσουμε τα κλειδιά της έκθεσης από ένα κοινοτικό υπάλληλο. Εκτός από αυτό, δεν υπήρχε υπεύθυνο πρόσωπο για την ξενάγηση των επισκεπτών σε αντίθεση με τις πρώτες μέρες που είχε ανοίξει η έκθεση .Έτσι, μη έχοντας τις κατάλληλες γνώσεις, έπρεπε να βγάλουμε μόνοι μας συμπεράσματα για τα εκθέματα που μας τράβηξαν το ενδιαφέρον. Σε παλαιότερα άρθρα και πηγές διαβάζουμε για την συνεχώς αναβαλλόμενη λαμπρή κατασκευή ενός μεγάλου μουσείου που ορισμένες φορές αναφέρεται και σαν υπαίθριο (in situ),που θα στέγαζε τα αξιόλογα ευρήματα. Όπως καταλαβαίνουμε , με την πάροδο του χρόνου η λεγόμενη κατασκευή του μουσείου και ο ενθουσιασμός του κόσμου έσβηνε με αποτέλεσμα η σημερινή μορφή του μουσείου να μην ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του κόσμου .Σε γενικές γραμμές η προσπάθεια στο σύνολο της για την δημιουργία του μουσείου παρά την αργή της πορεία είναι άξια επαίνου μιας και δεν είναι τόσο εύκολη η ανάδειξη παλαιοντολογικών ευρημάτων αλλά το μουσείο έστω και με την υπάρχουσα μορφή του πρέπει να είναι ανοιχτό στον κόσμο.
Η ιστορική πορεία της περιοχής ξεκίνησε όταν ο George Finley (1799-1875) ένας Άγγλος αρχαιολόγος, ο οποίος έψαχνε ευρήματα στην περιοχή, έκανε την πρώτη ανακάλυψη και βρήκε στο Μεγάλο Ρέμα του Πικερμίου ορισμένα απολιθωμένα οστά .Το 1836 ανακάλυψε απολιθώματα θηλαστικών στο Πικέρμι και πραγματοποίησε ανασκαφή μαζί με τον φιλέλληνα ιατρό Anton Lindermayer (1866-1868)
Στη συνέχεια το 1835, ένας Βαυαρός στρατιώτης που πιθανόν είναι να κυνηγούσε στην περιοχή, βρήκε στο Μεγάλο Ρέμα του Πικερμίου οστά ζώων στις κοιλότητες των οποίων υπήρχαν κρύσταλλοι από ανθρακικό ασβέστιο που έλαμπαν. Ο στρατιώτης νόμισε πως είχε ανακαλύψει κάτι πολύτιμο, εξαιτίας των κρυστάλλων από ανθρακικό ασβέστιο που λαμπύριζαν και επέστρεψε το 1838 στο Μόναχο, δίνοντας τα οστά αυτά στον τότε διακεκριμένο καθηγητή A.Wagner.
Ο καθηγητής κατάλαβε πως ένα από αυτά τα οστά ήταν η απολιθωμένη γνάθος ενός πιθήκου που είχε ζήσει πριν από πολλά εκατομμύρια χρόνια στην περιοχή. Αυτή η ανακάλυψη προκάλεσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον μιας και τα οστά πιθήκου ήταν τα πρώτα αναμφισβήτητα απολιθώματα που είχαν βρεθεί μέχρι τότε .Ο Wagner παρουσίασε τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης για πρώτη φορά στην Βαυαρική Ακαδημία .Για αυτό το ιστορικό γεγονός έχει γραφτεί βιβλίο με τον τίτλο ‘’Τα διαμάντια της μαϊμούς’’ από την Κίρα Σίνου.
Τα επόμενα χρόνια ακολούθησαν αρκετές ανασκαφές και διεργασίες σχετικά με τα πικερμικά ευρήματα ξεκινώντας από το 1848 όταν ο Dr.Lindermayer έστειλε στο Μόναχο μια σειρά από ευρήματα. Ύστερα το 1854 οι J.Roth και A.Wagner εξέτασαν το υλικό που είχε σταλεί το χειμώνα του 1852-1853 στο Μόναχο. Το 1853 έγινε η πρώτη ελληνική ανασκαφή από τον Καθηγητή Ηρακλή Μητσόπουλο(1816-1892) , στο Πικέρμι. Το 1855,το 1860 και το 1862 ο Gaudry και η Γαλλική του ομάδα μαζί με τον Larter πραγματοποίησαν αξιόλογες ανασκαφές. Κατόπιν ο Gaudry ,έχοντας συγκεντρώσει πολύτιμα στοιχεία, δημοσιεύει τις πρώτες του μελέτες για τα ευρήματα στο Πικέρμι. Ταυτόχρονα διατηρεί αλληλογραφία με τον Άγγλο επιστήμονα Κάρολο Δαρβίνο, δίνοντας του έτσι απάντηση σε ορισμένα ερωτήματα και συνεπώς βοηθώντας τον να διατυπώσει πιο ορθά την πασίγνωστη θεωρία της εξέλιξης και της φυσικής επιλογής.
Το 1882 η Ακαδημία του Βερολίνου στέλνει τον Δρ.W.Dames να κάνει ανασκαφές στο Πικέρμι και ύστερα να μεταφέρει το υλικό στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Το 1885 οι Αυστριακοί Neumayer και Von Tausch κάνουν ανασκαφές προς όφελος της Ακαδημίας της Βιέννης.Ο πρίγκιπας της Ορλεάνης το 1888 συλλέγει ως ιδιώτης Πικερμικό υλικό όπως και ο Γάλλος Michatet.O Έλληνας καθηγητής Θεώδορος Σκούφος(1864-1938) ,καθηγητής της Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας στο πανεπιστήμιο Αθηνών μαζί με τον A.Smith Woodward πραγματοποιούν το 1901 ανασκαφές και το υλικό μεταφέρεται στο Βρετανικό Μουσείο Λονδίνου. Από το 1901 μέχρι το 1910 έγιναν ποικίλες ανασκαφές από τον Έλληνα καθηγητή Θεώδορο Σκούφο. Το 1912 πραγματοποιήθηκε η τελευταία μεγάλη ανασκαφή στην τυπική τοποθεσία ,Μεγάλο Ρέμα Πικερμίου, από τον Καθηγητή O. Abel(1875-1946) (το υλικό αυτό είναι κατατεθειμένο στο Παλαιοντολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών). Σε γενικές γραμμές οι ανασκαφές και οι έρευνες στο Πικέρμι κατά τον περασμένο αιώνα δεν εξελίχθηκαν ομαλά και χωρίς εντάσεις, καθώς τόσο οι Κυβερνήσεις όσο και οι Πανεπιστημιακοί δάσκαλοι κατέβαλαν προσπάθειες για να εμποδίσουν το Πικερμικό υλικό να φύγει από τον τόπο του.
Στις 18 Δεκεμβρίου του 2011 πραγματοποιήθηκε μία επιπλέον βοηθητική για τους μαθητές εκδρομή στο Γεωλογικό και Παλαιοντολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών όπου οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να συναντήσουν τον κύριο Γιώργο Θεωδόρου, καθηγητή Παλαιοντολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και να του απευθύνουν ορισμένες ερωτήσεις και απορίες που είχαν. Το αποτέλεσμα ήταν να αντληθούν πολύτιμες πληροφορίες για όλα τα υποθέματα της εργασίας. Το αποκορύφωμα της εκδρομής όμως ήταν όταν ο κος. Θεωδόρου πραγματοποίησε μια ομιλία σε πανεπιστημιακό επίπεδο ενώ ταυτόχρονα υπήρχε και μία παρουσίαση σε powerpoint, για τους επισκέπτες του μουσείου. Μόλις η παρουσίαση έφτασε στο σημείο για τα Πικερμικά απολιθώματα ο καθηγητής τόνισε την παλαιοντολογική τους αξία και πρόσθεσε πως τέτοιου είδους ευρήματα αποτελούν την φυσική κληρονομιά των κατοίκων και πως αν είχαν μεταχειριστεί σωστά θα επέφεραν πολιτιστική και τουριστική ανάπτυξη όχι μόνο στο συγκεκριμένο χώρο αλλά και γενικά σε όλη την Ελλάδα. Ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα η στιγμή όταν ο κος. Θεωδόρου είπε πως δεν έχει νόημα να δουλεύει για να αποκαλύψει ευρήματα όταν αυτά δεν έρχονται στο φως και ο κόσμος δεν γνωρίζει τίποτα για αυτά. Μας είπε επίσης πως μία ανασκαφή είναι εμπειρία ζωής και πως οι εκπαιδευόμενοι δεν πρέπει να παρακολουθούν μαθήματα για το πώς θα πραγματοποιήσουν μία ανασκαφή σε αίθουσες διδασκαλίας αλλά στην ύπαιθρο! Όταν τελείωσε η ομιλία έδωσε ευχαριστήρια στους φοιτητές που συνεισφέρουν σε όλες αυτές του τις προσπάθειες και στο κοινό του, εμάς.
Μία άλλη εξίσου σημαντική συνάντηση ήταν αυτή με την κα. Ηλέκτρα Παπαδημητρίου η οποία ήρθε σε επαφή με ορισμένους μαθητές . Σε αυτή τη συνάντηση οι μαθητές είχαν μία πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση με την κα. Παπαδημητρίου για τα ευρήματα και γενικά για την περιοχή. Η κα. Παπαδημητρίου μάλιστα, αναφερόμενη στη σπουδαιότητα αυτών των ευρημάτων είπε πως ένα μουσείο στο Μόναχο, το οποίο είχε επισκεφθεί διέθετε μία ολόκληρη αίθουσα για τα ευρήματα του Πικερμίου. Παρομοίως και στο Λονδίνο.
Γενικά ο Βαλανάρης που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός για τα σπάνια απολιθώματα που φιλοξενεί στις όχθες του εδώ και χρόνια, πρέπει να θεωρηθεί σημαντικό κομμάτι κληρονομίας και να προστατευτεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Η ανάδειξη του, μέσω των απολιθωμάτων πρέπει να αποτελέσει θέμα πρωταρχικής αξίας.
Πηγή: antonislazaris68.wordpress.com
