Κυριακή 26 Σεπτεμβρίου 2021 – Στον Ιερό Ναό της Παναγίας Παντοβασιλισσας στη Ραφήνα ο π. Δημήτριος Μπακόπουλος αποθέτει το Ιερό Ευαγγέλιο έμπροσθεν αντιγράφου της εικόνας Θεοτόκος Γλυκοφιλούσα («Η Επίσκεψις») και αξίζει να αναφερθεί ότι η πρωτότυπη εικόνα προέρχεται από την Τρίγλια της Βιθυνιας και κατέληξε στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο ως ένα από τα «Κειμήλια Προσφύγων», που έφθασαν στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922) και την ανταλλαγή των πληθυσμών (1923). Η εικόνα παραδόθηκε από τους Τριγλιανούς προς φύλαξη μέχρι να εγκατασταθουν στη νέα τους πατρίδα και κτισουν την δική τους νέα εκκλησία, αλλά παρά τα αιτήματα τους προς το Βυζαντινό Μουσείο και μετά την αποπεράτωση του Ι. Ν. Παναγίας Παντοβασιλισσας, η εικόνα κατά κρατήθηκε στο Μουσείο και δόθηκε αντίγραφο.
Η εικόνα στην “Tρίγλεια” της Μ. Ασίας, ήταν στον Ναό του Αγίου Βασιλείου.
Στην εικόνα η Θεοτόκος κρατεί τον μικρό Χριστό με το δεξί της χέρι, ενώ με το αριστερό τον προτείνει στον θεατή και συγχρόνως τον ικετεύει για τη σωτηρία των ανθρώπων. Το Θείο Βρέφος αγκαλιάζει τρυφερά τη μητέρα του ακουμπώντας το μάγουλό του στο δικό της. Ο συγκεκριμένος εικονογραφικός τύπος της Παναγίας, κατά τον οποίο τα δύο πρόσωπα αγγίζονται με τα μάγουλα, είναι γνωστός ως Παναγία Γλυκοφιλούσα. Ο τύπος αυτός προβάλλει τη μητρική ιδιότητα της Θεοτόκου και συγχρόνως τονίζει το ρόλο της ως προστάτιδας των ανθρώπων. Ως μητέρα του Χριστού, εισακούεται από τον γιο της όταν τον παρακαλεί για τη συγχώρεση του κόσμου. Αυτό το νόημα έχει και η επιγραφή της συγκεκριμένης εικόνας, που ονομάζει τη Θεοτόκο ΜΗ(ΤΗ)Ρ Θ(ΕΟ)Υ Η ΕΠΙCΚΕΨΙC, δηλαδή η σκέπη, η προστάτιδα.
Η εικόνα έχει φιλοτεχνηθεί με την τεχνική του ψηφιδωτού. Πρόκειται για τεχνική με μεγάλο κόστος, που εφαρμόζεται σπάνια σε φορητές εικόνες. Το ξύλινο πλαίσιό της αρχικά πρέπει να έφερε πολύτιμη επένδυση. Στο κέντρο του κάτω πλαισίου διακρίνεται μια εγκοπή στην οποία προσαρμοζόταν στήριγμα για την περιφορά της σε λιτανείες, δηλαδή τελετουργικές πομπές στους δρόμους της πόλης. Τον υπόλοιπο χρόνο η εικόνα θα βρισκόταν σε τέμπλο ναού, ως δεσποτική, δηλαδή τοποθετημένη παραπλεύρως της Ωραίας Πύλης.
Κυριάκος Μαϊόπουλος
