Να πηγαίνετε το βράδυ για ύπνο σκεπτόμενοι «έκανα το καλύτερο που μπορούσα;».
Τζέιν Γκούντολ
Μπαζού: Χιμπατζής alpha male. 27 ετών, περίπου μεσήλικας για τα δεδομένα ενός είδους με διάρκεια ζωής από 40 έως 50 έτη. Ανάστημα 1,80 μ., επιβλητικός. Απεβίωσε στις 25 Ιουνίου του 2022 από θανάσιμο πυροβολισμό, 20 λεπτά μετά την απόδρασή του από το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο στα Σπάτα.
Η θανάτωση του χιμπατζή Μπαζού από φροντιστή κατ’ εντολή της διεύθυνσης του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου προκάλεσε θλίψη, αντιδράσεις σε επίπεδο προανάκρισης από το Α.Τ. Σπάτων-Αρτέμιδος και μια νέα τοξική αντιπαράθεση στα κοινωνικά δίκτυα, στις παρέες για τον θεσμό των ζωολογικών κήπων, τους κανόνες ασφαλείας τους και τα πρωτόκολλα διαχείρισης εκτάκτων καταστάσεων σαν την απόδραση του Μπαζού.
Είναι το Αττικό ή κάθε παρόμοιο Ζωολογικό Πάρκο ένας χώρος αιχμαλωσίας άγριων ζώων; Είναι ένας χώρος επικίνδυνος για τους ενήλικες και ανήλικους επισκέπτες του; Είναι ένας τόπος που συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση του κοινού για την προστασία των ζώων ή απλά εμπορεύεται τη δυστυχία των ζώων και κερδίζει από την άγνοια των ανθρώπων;
Ποιο είναι το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο σύμφωνα με τα όσα γράφει στην ιστοσελίδα του;
Το ΑΖΠ, ένα αυτοχρηματοδοτούμενο δημιούργημα, εκτείνεται σε μια συνολική έκταση 200 στρεμμάτων, φιλοξενώντας περισσότερα από 2.000 ζώα, από 290 διαφορετικά είδη. Η λειτουργία του ξεκίνησε το Μάιο του 2000, αρχικά ως Ορνιθολογικό Πάρκο με την τρίτη μεγαλύτερη συλλογή πουλιών στον κόσμο… Από το 2001, όταν στο ΑΖΠ προστέθηκε «Ο Κόσμος των Ερπετών», ξεκίνησαν οι συνεχείς επεκτάσεις και προσθήκες που περιλάμβαναν το έκθεμα «Ελληνική Πανίδα», με ζώα της Ελλάδας (καλοκαίρι 2002) που δεν συναντάμε συχνά. Το 2003, δημιουργήθηκε η «Αφρικανική Σαβάνα» με ζώα από την αφρικανική ήπειρο. Επίσης το 2003, άνοιξε το «Τμήμα των Μαϊμούδων». Το 2004, ολοκληρώθηκε το τμήμα των αιλουροειδών και η επέκταση της αφρικανικής σαβάνας. Το 2005, άνοιξε το «Δάσος των Λεμούριων». Το 2008, στη «Γη των Τσίτα» φιλοξενούνται τέσσερα τσίτα (Γατόπαρδοι) σε ένα μεγάλο χώρο τον οποίο οι επισκέπτες μπορούν να διασχίσουν μέσα από ειδικό διάδρομο. Επίσης, δημιουργήθηκε το «Τμήμα των Πιθήκων» με τους χιμπατζήδες και τους γίββωνες καθώς και η «Περιοχή της Ερήμου» όπου φιλοξενούνται ζώα όπως καμήλες, γαϊδούρια της Σομαλίας. Το 2010 το ΑΖΠ «μεγαλώνει» την οικογένειά του φιλοξενώντας τέσσερα δελφίνια, δυο θαλάσσια λιοντάρια και δύο λευκούς ρινόκερους. Μέσα στον επόμενο χρόνο, νέες αφίξεις περιλαμβάνουν τους Δράκους του Κόμοντο, Μυρμηγκοφάγους, και φώκιες. Το 2015 καλωσορίσαμε δυο ασιατικούς ελέφαντες, ενώ το 2016 ήρθε ένα ζευγάρι περσικές λεοπαρδάλεις οι οποίες συμμετέχουν σε πρόγραμμα αναπαραγωγής και επανένταξης του είδους… Το ΑΖΠ, ως οργάνωση με κύριο στόχο την προστασία των άγριων ζώων, συνεργάζεται με διάφορους ανάλογους φορείς και ΜΚΟ, όπως: ΜΟm (Εταιρία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας), ΑΝΙΜΑ (Σύλλογος Προστασίας & Περίθαλψης Άγριας Ζωής) Ελληνική Ερπετολογική Εταιρεία, Μουσείο Γουλανδρή, Αρχέλων.
Η «αναγκαστική» θανάτωση ενός άγριου ζώου στις 25 Ιουνίου δεν ήταν η πρώτη για το ΑΖΠ. Το 2018 θανατώθηκαν δυο ιαγουάροι, το 2022 κατέρρευσε οροφή με αποτέλεσμα να φύγουν 40 εξωτικά πουλιά ενώ στο δελφινάριο έχουν βρει τον θάνατο 6 δελφίνια.
Η στέρηση και μόνο της ελευθερίας από αθώα έμβια είναι από μόνη της μια πράξη κατάπτυστη που στιγματίζει τους ανθρώπους, λέει στο Κοσμοδρόμιο η Νατάσα Μπομπολάκη, πρόεδρος της Πανελλαδικής Φιλοζωικής και Περιβαλλοντικής Ομοσπονδίας.
Το Σάββατο τα ΜΑΤ παρατάχθηκαν στην είσοδο του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου για να το «προστατεύσουν» από πολίτες που δεν είχαν και δεν έχουν καμία πρόθεση να μπουν μέσα σε αυτό. Τουναντίον διαμαρτύρονται για τη χρήση ζώων για την ψυχαγωγία του κοινού και ζητούν να κλείσει ο χώρος. Ο Κωνσταντίνος Ζήλος βρέθηκε με τη φωτογραφική του μηχανή στη διαμαρτυρία, τη δεύτερη σε διάστημα δύο εβδομάδων μετά τη θανάτωση του Μπαζού. Δεν μπήκαμε μέσα σεβόμενοι το σύνθημα των διαδηλωτών: «Εσείς πληρώνετε, αυτά υποφέρουν».
Η πάγια θέση της ΠΦΠΟ για το ΑΖΠ και κάθε ΖΠ είναι: «Τόποι σαν το Αττικό Πάρκο αποτελούν πάγιες μαρτυρίες του απόλυτου εξευτελισμού της ανθρώπινης διαχείρισης απέναντι στη φύση και είναι μέρη όπου τα ζώα βασανίζονται και θανατώνονται, ενώ αντίθετα ο ‘νοήμων’ άνθρωπος καταρρακώνεται ηθικά μέσα στο πλαίσιο της βιολογικής αλυσίδας. Για μια ακόμη φορά θα θέλαμε να ενημερώσουμε τον κόσμο, ότι τα άγρια ζώα μέσα στα κλουβιά τους ζουν μία αβάσταχτη ζωή, υποφέροντας από άγχος, πλήξη και άλλες σοβαρές διαταραχές που σχετίζονται με τον παρατεταμένο περιορισμό. Είναι ζώα που τα εκμεταλλεύονται πλήρως οικονομικά με πρόφαση τη διατήρηση και την αναπαραγωγή τους. Το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο, όπως και κάθε ζωολογικός κήπος, είναι χώρος εμπορευματοποίησης ψυχών, και έτσι μονάχα θα έπρεπε να το αντιμετωπίζουμε. Δεν είναι διασκέδαση, δεν είναι εκπαίδευση. Είναι βαναυσότητα. Το να δείχνεις στα παιδιά ζώα που βαριούνται, έχουν κατάθλιψη και περιφέρονται νευρικά στους περιφραγμένους χώρους τους, δεν αποτελεί ενημέρωση για την άγρια ζωή. Είναι σαν να πηγαίνουμε τα παιδιά μας σε φυλακή, για να τα διδάξουμε την ανθρώπινη συμπεριφορά».
Θα μπορούσε σήμερα να ζει ο Μπαζού;
«Φυσικά και θα μπορούσε», μας είπε η Νατάσα Μπομπολάκη. «Όπως και οι δυο ιαγουάροι, όπου εφαρμόστηκε χωρίς ενδοιασμό η ίδια μέθοδος της εκτέλεσης-δολοφονίας των ζώων. Δήθεν για να μην υπάρξει ανθρώπινο θύμα. Η γνώμη μας επ’ αυτού συμπίπτει με τις αναφορές της Ελληνίδας κτηνίατρου Δρ. Άννας Κατωγυρίτη, συνεργάτη της διάσημης πρωτευοντολόγου και ανθρωπολόγου Τζέιν Γκούντολ, που έχουν μελετήσει χρόνια και έχουν ζήσει με τους χιμπατζήδες στα δάση. Ότι δηλαδή ΠΡΙΝ εφαρμόσουν την εύκολη γι’ αυτούς ‘λύση’ του Πρωτόκολλου, που έχει γίνει το μόνιμο επιχείρημα-καραμέλα των υπευθύνων του ΑΖΠ, δηλαδή την άμεση εκτέλεση, θα έπρεπε να είχαν αντιληφθεί εδώ και καιρό την έντονη αλλαγή στη συμπεριφορά των συγκεκριμένων χιμπατζήδων που πάλευαν για την αρχηγία απέναντι στον δολοφονημένο χιμπατζή. Την ημέρα που διέφυγε ο Μπαζού για να σώσει τη ζωή του από τους άλλους χιμπατζήδες, οι κραυγές αγωνίας του και ο καβγάς μεταξύ τους θα ήταν τόσο έντονος, που μόνο η πλήρης απουσία των φροντιστών από το χώρο αυτό μπορεί να δικαιολογήσει, το γεγονός, ότι δεν άκουσαν τίποτα, ώστε να σπεύσουν. Επομένως οι αιτιάσεις μας για ελάχιστο και ανειδίκευτο προσωπικό, προκειμένου να μειώσει η επιχείρηση το οικονομικό κόστος της, η έλλειψη γνώσεων διαχείρισης τέτοιων κρίσεων είχαν σαν αποτέλεσμα τη καθαρή δολοφονία στην ουσία ενός ζώου που πάλευε για τη ζωή του. Και έτσι θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και από τη Δικαιοσύνη».
Η πρόεδρος της ΑΝΙΜΑ, Μαρία Γανωτή, μίλησε για τον θάνατο Μπαζού στον Κώστα Ράπτη στην εκπομπή mέtaβάσεις: «Ο έρημος ο χιμπατζής από ό,τι μάθαμε προσπάθησε να γλιτώσει από τους υπόλοιπους που τον προπηλάκιζαν έντονα γιατί αυτό συμβαίνει όταν σε μια αγέλη τα νεαρά αρσενικά θέλουν να πάρουν την εξουσία. Αυτό που θα έπρεπε να είχε προβλεφθεί από το Πάρκο είναι να αποσυρθεί ο αρσενικός κυρίαρχος χιμπατζής από την αγέλη για να συνεχίσει ομαλά τη ζωή του. Ξέρω ότι οι φροντιστές αγαπούν αυτά ζώα παρά το γεγονός ότι σήμερα ακούγονται αντίθετες απόψεις. Οι ίδιοι οι άνθρωποι που σήμερα ωρύονται για τον Μπαζού θα ωρύονταν αν είχε πάθει κάτι ένας από αυτούς. Το θέμα της ελευθερίας και της ευζωίας δεν ταυτίζονται».
«Στους ζωολογικούς κήπους τα ζώα ζουν πιο πολλά χρόνια από ό,τι θα ζούσαν ελεύθερα. Δεν ξέρω πώς σε μια καπιταλιστική κοινωνία αυτό θα μπορούσε να συντηρηθεί. Πάντα υπάρχει το στοιχείο θεάματος. Η ελευθερία είναι ανθρωπόμορφη έννοια. Αν σε ένα ζώο εξασφαλίσεις την ηρεμία, το φαγητό, τότε δεν τον νοιάζουν και πολλά πράγματα παραπέρα», υποστηρίζει η Μαρία Γανωτή.
Οι αντιδράσεις του κόσμου μ’ αφορμή τη θανάτωση του Μπαζού ανάγκασαν την Πολιτεία να αντιδράσει. Αρχικά συνελήφθη ο φροντιστής που έλαβε την εντολή εξουδετέρωσης, ακολούθησε η ανακοίνωση προανάκρισης από την αστυνομία, η αυτοψία στο χώρο του ΑΖΠ με εντολή του περιφερειάρχη Αττικής, Γιώργου Πατούλη, και στο τέλος ο φροντιστής αφέθηκε ελεύθερος. Ρωτήσαμε την κ. Μπομπολάκη πως κρίνει την αντίδραση της Πολιτείας και των αρμόδιων αρχών στο πρόσφατο αλλά και σε προηγούμενα παρόμοια περιστατικά.
«Η πολιτεία και οι κυβερνήσεις διαχρονικά έχουν αποδείξει ότι δεν ενδιαφέρονται για τα ζώα, δεν τους απασχολούν επί της ουσίας αλλά ‘χρησιμοποιούνται’ και αυτά ως εργαλεία για συγκέντρωση ψήφων. Άγονται και φέρονται από διάφορες συντεχνίες, επαγγέλματα, κυκλώματα, που εκμεταλλεύονται ή βιοπορίζονται από τα ζώα. Αυτοί είναι και η πυξίδα που καθοδηγεί και ορίζει τις αποφάσεις των διαφόρων κυβερνήσεων για τα πάσης φύσεως ζώα. Η χώρα μας δυστυχώς δεν διαθέτει κουλτούρα και καλλιέργεια γύρω από τους βιολογικούς μας εταίρους. Δεν υπάρχει πιο τρανό παράδειγμα από το γεγονός, ότι έφθασε μέχρι την ολομέλεια της Βουλής, μετά από τεράστιες προσπάθειες της Ομοσπονδίας μας, και απορρίφθηκε η συνταγματική κατοχύρωση της προστασίας των ζώων. Τεράστιο ηθικό ολίσθημα και όνειδος για την ελληνική Βουλή, που σηματοδοτεί όμως πάρα πολλά. Έτσι και για το Αττικό Πάρκο το ‘ενδιαφέρον’ της πολιτείας και των αρμοδίων Υπουργών ξεκινάει αφού συμβεί κάτι και σταματάει σε λίγες μέρες, όταν πέσουν τα φώτα της δημοσιότητας . Οι φιλοζωικοί και περιβαλλοντικοί φορείς Ελλάδας και Ευρώπης χρόνια τώρα καταθέτουν προτάσεις, απόψεις, αιτιάσεις προς το κράτος για το Αττικό Ζωολογικό ‘Πάρκο’ αλλά τα αυτιά τους παραμένουν βουλωμένα. Τα περιστατικά κακοποίησης, θανάτου και διαφυγής ζώων είναι πλέον συνεχή. Ημίμετρα δεν υπάρχουν, τέτοια πάρθηκαν! Και από το 2019 με τους δυο νεκρούς ιαγουάρους φθάσαμε στον Μπαζού. Πεθαίνουν δελφίνια στις πισίνες κλουβιά του Αττικού, 6 μέχρις στιγμής. Παρόλο που υπάρχουν τελεσίδικες αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου Αθήνας για την ακαταλληλότητα της πισίνας των δελφινιών που επιβάλλουν το γκρέμισμά της, απλά δεν εκτελούνται από τις Αρχές».
