Στο «κλειστό κλαμπ» των χωρών που είναι κυρίαρχες στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης, στηρίζουν δηλαδή σε δικές τους υποδομές την επεξεργασία των δεδομένων, φαίνεται ότι εισέρχεται η Ελλάδα. Μαζί με τη Φινλανδία, τη Γερμανία, την Ιταλία, το Λουξεμβούργο, την Ισπανία και την Σουηδία, η Ελλάδα ανήκει στα επτά ευρωπαϊκά κράτη που επέλεξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη δημιουργία των πρώτων «εργοστασίων» τεχνητής νοημοσύνης (AI factory).
Παρότι πρόσφατα ο Γένσεν Χουάνγκ, διευθύνων σύμβουλος του κατασκευαστή μικροκυκλωμάτων Nvidia, μίλησε για κυρίαρχη τεχνητή νοημοσύνη (sovereign AI), η φράση «εργοστάσιο ΑΙ» ενδεχομένως παραμένει δυσνόητη για τους περισσότερους.
«Στη βιομηχανική επανάσταση ένα εργοστάσιο είναι άνθρωποι, πρώτη ύλη και μηχανήματα. Στον 21ο αιώνα το εργοστάσιο είναι η ανθρώπινη προσπάθεια και το ταλέντο, τα δεδομένα συνιστούν την πρώτη ύλη και αντί για μηχανολογικό εξοπλισμό έχουμε υπερυπολογιστές», εξηγεί στην «Κ» ο καθηγητής Νεκτάριος Κοζύρης και κοσμήτορας στη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών.
Το ελληνικό «εργοστάσιο» ΑΙ «Pharos», συνολικού προϋπολογισμού 30 εκατ. ευρώ, θα στηρίζεται στον υπερυπολογιστή «Δαίδαλος» που θα ξεκινήσει να υλοποιείται το προσεχές διάστημα στο Λαύριο. Το ελληνικό «σούπερ κομπιούτερ», που εκτιμάται ότι θα είναι λειτουργικό το 2026, θα είναι σε θέση να εκτελεί δισ. μαθηματικούς υπολογισμούς ανά δευτερόλεπτο. Το μέγεθός του θα συγκρινόταν με ένα εκατ. υπολογιστές, οι οποίοι ακόμη κι αν λειτουργούσαν ταυτόχρονα θα είχαν μικρότερη ισχύ σε σύγκριση με αυτήν του «Δαιδάλου».
«Φανταστείτε το σαν μια συνταγή ενός βιβλίου μαγειρικής. Μετά από μια διαδικασία ανάμειξης και ψησίματος της πρώτης ύλης δημιουργείται ένα κέικ. Στον υπερυπολογιστή εισάγετε σε μια φόρμουλα ορισμένα δεδομένα και λαμβάνετε μια απάντηση, την οποία δεν δίνει ένας άνθρωπος, αλλά ένας αλγόριθμος και η τεχνητή νοημοσύνη. Το “σούπερ κομπιούτερ” δημιουργεί αλγορίθμους που μας βοηθούν να προχωρήσουμε σε προβλέψεις, οι οποίες στηρίζονται σε δεδομένα. Για παράδειγμα, ποιοι ενδέχεται να νοσήσουν από καρκίνο βάσει των γενετικών χαρακτηριστικών τους και του τρόπου ζωής τους, δεδομένων, δηλαδή, που διαθέτουμε, αλλά συχνά κατανοούμε μόνο μερικώς», αναφέρει ο ειδικός για ζητήματα τεχνητής νοημοσύνης Γκερτ Λάουρσεν, εξηγώντας σε άρθρο του (για το δανέζικο «σούπερ κομπιούτερ») πώς λειτουργούν οι υπερυπολογιστές.
Το ελληνικό «σούπερ κομπιούτερ» θα είναι σε θέση να εκτελεί δισ. μαθηματικούς υπολογισμούς ανά δευτερόλεπτο.
Ο «Δαίδαλος» θα είναι η καρδιά του ελληνικού «εργοστασίου» ΑΙ. Η νέα εταιρεία που θα δημιουργηθεί (κατά πάσα πιθανότητα με την επωνυμία «Pharos») θα έχει έδρα τον Δημόκριτο και θα είναι υπό τον έλεγχο του Υπερταμείου. «Ο “Pharos” θα λειτουργεί ως επιταχυντής, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη των ελληνικών startups που αναπτύσσουν καινοτομίες βασισμένες στην τεχνητή νοημοσύνη. Για παράδειγμα, έστω ότι μια startup δημιουργεί μια εφαρμογή που στηρίζεται σε δεδομένα εγγραφών στο Κτηματολόγιο. Θα έχει τη δυνατότητα να “τρέξει” στον “Δαίδαλο” το μοντέλο της και να προσαρμόσει τα εργαλεία που θα διαθέτει ήδη ο υπερυπολογιστής», σημειώνει ο κ. Κοζύρης που αποτελεί εθνικό εκπρόσωπο της κοινής επιχείρησης για την ευρωπαϊκή υπολογιστική υψηλών επιδόσεων (EuroHPC JU) και πρόεδρο του γνωμοδοτικού συμβουλίου του Εθνικού Δικτύου Υποδομών Τεχνολογίας και Ερευνας (ΕΔΥΤΕ).
Οπως προσθέτει, ακόμη ένα παράδειγμα των νέων δρόμων που ανοίγει το «εργοστάσιο» ΑΙ σχετίζεται με το πρώτο, ανοιχτό, μεγάλο γλωσσικό μοντέλο για τα ελληνικά «Meltemi» (στα γλωσσικά μοντέλα στηρίζονται εφαρμογές, όπως το ChatGPT) που έχει αναπτύξει το Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου του Ερευνητικού Κέντρου Αθηνά. «Το «Meltemi» θα ενσωματωθεί στο εργοστάσιο τεχνητής νοημοσύνης. Ετσι, μια startup που αναπτύσσει εφαρμογές βασισμένες στην επεξεργασία νομικών κειμένων δεν θα χρειάζεται να δημιουργήσει από την αρχή ένα μεγάλο γλωσσικό μοντέλο. Θα εκπαιδεύει μόνο το υφιστάμενο μοντέλο στα νομικά κείμενα, δημιουργώντας το προϊόν της. Δεδομένου ότι η αγορά υπολογιστικού χρόνου είναι ιδιαίτερα δαπανηρή, η Ευρώπη για να προωθήσει την καινοτομία δημιουργεί τα δικά της εργοστάσια AI, παρέχοντας στις εταιρείες δωρεάν πρόσβαση σε αυτά», σημειώνει ο κ. Κοζύρης.
Το ζητούμενο, βέβαια, είναι το ελληνικό εργοστάσιο τεχνητής νοημοσύνης και ο «Δαίδαλος» να διατηρήσουν την υπολογιστική ισχύ τους σε βάθος χρόνου και να μην ξεπεραστούν από άλλα, ισχυρότερα συστήματα.
Η Ελλάδα επιδιώκει να ενισχύσει τη θέση της στον παγκόσμιο χάρτη της καινοτομίας και μέσω του πρώτου κέντρου ικανοτήτων για ημιαγωγούς (HCCC) που δρομολογείται και σχεδιάζει να χρηματοδοτήσει το υπουργείο Ανάπτυξης με 3,6 εκατ. ευρώ. Ανήκει σε ένα από τα 27 που δρομολογούνται στην Ε.Ε., η οποία επιδιώκει να δημιουργήσει τη δική της τεχνογνωσία στην ανάπτυξη μικροτσίπ. Τα κέντρα ικανοτήτων για ημιαγωγούς θα παράσχουν υποστήριξη, πόρους και πρόσβαση σε πιλοτικές γραμμές παραγωγής σε startups που ειδικεύονται στη δημιουργία μικροτσίπ. Εκτιμάται ότι η περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού ελέγχουν με ποσοστό άνω του 50% την παγκόσμια αγορά ημιαγωγών.
