Δικαστικές προσφυγές, καταγγελίες αλλά και μεγάλη χρονική καθυστέρηση στο έργο της δεύτερης φάσης της διασύνδεσης των Κυκλάδων αναμένεται να πυροδοτήσει, σύμφωνα με κύκλους της αγοράς, η “φωτογραφική”, όπως χαρακτηρίζεται, τροποποίηση των όρων δύο διαγωνισμών αξίας 61 εκ. ευρώ που αφορούν στο έργο.
Πρόκειται για τους δύο διαγωνισμούς προμήθειας υποβρύχιων καλωδίων, από τον ΑΔΜΗΕ για το έργο της β’ φάσης Διασύνδεσης των Κυκλάδων καθώς και για την αντικατάσταση καλωδίων στις διασυνδέσεις Άνδρος Ν. Εύβοια και Άνδρος Τήνος.
Στους δύο διαγωνισμούς η διοίκηση του ΑΔΜΗΕ (Πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος Μ. Μανουσάκης, αντιπρόεδρος Γ. Μάργαρης) προχώρησε σε τροποποίηση των προκηρύξεων προσθέτοντας την ίδια ακριβώς παράγραφο, στο άρθρο που αναφέρεται στο δικαίωμα συμμετοχής στη διαδικασία.
Σύμφωνα με την αρχική προκήρυξη δικαίωμα συμμετοχής στους διαγωνισμούς είχαν εταιρείες από:
1. Την ΕΕ
2. Κράτη μέλη του ευρωπαϊκού οικονομικού χώρου
3. Τρίτες χώρες που έχουν υπογράψει και κυρώσει τη συμφωνία περί δημοσίων συμβάσεων του ΠΟΕ
4. Τρίτες χώρες που δεν εμπίπτουν στις παραπάνω περιπτώσεις και έχουν συνάψει διμερή ή πολυμερή συμφωνία με την Ένωση σε θέματα διαδικασιών ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων
Στις τελευταίες τροποποιήσεις των διαγωνισμών προστέθηκε διευκρίνιση που αναφέρει ότι “από τις παραπάνω περιπτώσεις δεν αποκλείονται σε καμία περίπτωση χώρες, που είναι σε διαδικασία υπογραφής σύβασης κατά το στοιχείο 3 (κύρωση συμφωνίας περί δημοσίων συμβάσεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου) συμπεριλαμβανομένων των παρατηρητών καθώς και χώρες που έχουν υπογράψει συμφωνίες προώθησης και αμοιβαίας προστασίας επενδύσεων ή ανάλογες οικονομικές συμφωνίες /συμβάσεις με την Ελλάδα”.
Γιατί η αλλαγή “ρισκάρει” το έργο
Η τροποποίηση των όρων του διαγωνισμού, σύμφωνα με κύκλους της αγοράς “φωτογραφίζει” την περίπτωση της συμμετοχής στο διαγωνισμό κινεζικών εταιρειών αυτόνομα και όχι σε συνεργασία με κάποιο ευρωπαίο παρτενέρ.
Συγκεκριμένα οι αρχικές Διακηρύξεις τροποποιήθηκαν ούτως ώστε να επιτρέπεται η συμμετοχή οικονομικών φορέων εγκατεστήμέων σε κράτη που δεν έχουν υπογράψει τη συμφωνία δημοσίων συμβάσεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου αλλά είναι σε διαδικασία υπογραφής συμπεριλαμβανομένων των παρατηρητών καθώς και σε χώρες που έχουν υπογράψει συμφωνίες προώθησης και αμοιβαίας προστασίας επενδύσεων ή ανάλογες οικονομικές συμφωνίες συμβάσεις με την Ελλάδα (όπως η Κίνα).
Ωστόσο η διευκρίνιση αυτή, όπως σημειώνουν νομικοί κύκλοι, έρχεται σε ευθεία παράβαση του ελληνικού και του κοινοτικού δικαίου που ορίζουν ρητά ότι δικαίωμα συμμετοχής στους διαγωνισμούς αυτούς έχουν οικονομικοί φορείς εγκατεστημένοι σε κράτη μέλη της ΕΕ και του ΕΟΧ καθώς και κράτη που έχουν υπογράψει τη ΣΔΣ στο πλαίσιο του ΠΟΕ και διμερείς ή πολυμερείς συμφωνίες με την ΕΕ.
Με αυτόν τον τρόπο επιχειρείται, όπως σημειώνουν πηγές της αγοράς να παγιοποιηθεί η είσοδος και συμμετοχή κινεζικών εταιρειών σε μια σειρά από διαγωνισμούς εντός και εκτός Ελλάδος για τους οποίους απαιτείται ειδική πιστοποίηση αλλά και σεβασμός των κανόνων ανταγωνισμού και ειδικά των κανονισμών περί απαγόρευσης του αντιντάμπινγκ σε βάρος και επί ζημία ελληνικών και ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.
Η πολιτική της ΕΕ και η έρευνα για τους Κινέζους
Το ζήτημα θεωρείται εξαιρετικά σοβαρό ενώ η πολιτική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το θέμα είναι εξαιρετικά αυστηρή καθώς στο παρελθόν έχουν υπάρξει αρκετές υποθέσεις αντιντάμπινγκ από κινεζικές εταιρείες.
Χαρακτηριστική της σοβαρότητας με την οποία αντιμετωπίζει η ΕΕ το θέμα της προστασίας ουσιωδών συμφερόντων της ΕΕ και της ευρωπαϊκής οικονομίας στο πλαίσιο των άμεσων ξένων επενδύσεων από τρίτες χώρες , είναι η πρόσφατη ομιλία Γιουνκέρ για την κατάσταση της Ένωσης. Σε αυτήν ο πρόεδρος της Επιτροπής προανήγγειλε τη λήψη μέτρων για την υπεράσπιση των στρατηγικών συμφερόντων της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και τη θέσπιση πλαισίου ελέγχου των άμεσων ξένων επενδύσεων.
Τα μέτρα περιλαμβάνουν τον έλεγχο εκ μέρους της Επιτροπής περιπτώσεων που οι άμεσες ξένες επενδύσεις στα κράτη μέλη μπορεί να επηρεάσουν έργα ή προγράμματα που ενδιαφέρουν την Ένωση, και σε αυτά τα μέτρα αναμένεται να περιληφθεί ως προτεραιότητα ο τομέας της Ενέργειας.
Μάλιστα όπως έχει ήδη ανακοινωθεί η ΕΕ θα δημιουργήσει ομάδα συντονισμού που θα καλύπτει και θα ελέγξει όλες τις άμεσες ξένες επενδύσεις και θα έχει ως στόχο να περιλάβει τομείς και υποδομές που έχουν στρατηγική σημασία για την ασφάλεια, τη δημόσια τάξη και τον έλεγχο κρίσιμων παγίων σε εθνικό, αλλά και σε διασυνοριακό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Επίσης μέχρι το τέλος του 2018 η Επιτροπή θα προχωρήσει σε βάθος ανάλυση όλων των άμεσων ροών προς την ΕΕ με έμφαση σε στρατηγικούς τομείς όπως η ενέργεια, η διαστημική τεχνολογία και οι μεταφορές και πάγια όπως τεχνολογίες κλειδί, κρίσιμες υποδομές και ευαίσθητα δεδομένα, των οποίων ο έλεγχος μπορεί να εγείρει ανησυχίες για την ασφάλεια ή για άλλους λόγους δημοσίου συμφέροντος.
Σύμφωνα με την Επιτροπή αυτή η σε βάθος ανάλυση αφορά ιδιαίτερα περιπτώσεις που ο επενδυτής ανήκη ή ελέγχεται από τρίτη χώρα ή από επωφελείται σημαντικά από κρατικές επιδοτήσεις της τρίτης χώρας.
Εκτός όμως από τον έλεγχο της ΕΕ, οι διαγωνισμοί του ΑΔΜΗΕ εγείρουν και ζητήματα και εκτιμάται ότι θα μπουν στο μικροσκόπιο των αρχών και για λόγους ανταγωνισμού με δεδομένο ότι μέτοχος και στρατηγικός επενδυτής στο διαχειριστή του συστήματος είναι κρατική εταιρεία τρίτης χώρας, που τροποποιεί τους όρους διακήρυξης δημόσιου διαγωνισμού με στόχο να επιτραπεί η συμμετοχή επίσης κρατικών εταιρειών της ίδιας χώρας.
