Την εντατικοποίηση των ελέγχων αλλά και την υψηλή παραβατικότητα στον κλάδο υπογραμμίζει ο πολλαπλασιασμός της ποσότητας των κατασχεμένων υγρών καυσίμων από τις αρμόδιες Αρχές τον τελευταίο χρόνο. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα ύστερα από την ευρεία κυβερνητική σύσκεψη για το θέμα αυτό, οι κατασχέσεις, από όλες τις διωκτικές Αρχές, υγρών καυσίμων από 67.795 λίτρα το 2019 και 92.927 λίτρα το 2020, ανήλθαν σε 198.669 λίτρα το 2021 και 78.089 λίτρα ήδη κατά το πρώτο τετράμηνο του 2022.
Επιπλέον, κατά το χρονικό διάστημα από 1.1.2021 έως και 30.4.2022, πραγματοποιήθηκαν από τις διωκτικές αρχές (Α.Α.Δ.Ε., Σ.Δ.Ο.Ε., ΕΛ.ΑΣ.) 22 συλλήψεις, κατασχέθηκαν 276.758 λίτρα υγρών καυσίμων, 4.200.000 κιλά υγραερίου και 10 βυτιοφόρα φορτηγά και απενεργοποιήθηκαν 79 Α.Φ.Μ. ανύπαρκτων ή αδρανών επιχειρήσεων εμπορίας χημικών διαλυτών.
Όπως επισημάνθηκε η επιχειρησιακή δράση για τη δίωξη του λαθρεμπορίου στηρίζεται σε δύο άξονες:
στη δίωξη εγκληματικών οργανώσεων
στον έλεγχο της παραβατικότητας και την αύξηση της συμμόρφωσης.
Σε επίπεδο ελέγχων της παραβατικότητας πριν από μερικές ημέρες, την 1η Ιουλίου, επιβλήθηκε η πρώτη σφράγιση πρατηρίου για νοθεία καυσίμων, για διάστημα 10 ημερών ύστερα από έλεγχο σε πρατήριο υγρών καυσίμων στη Νίκαια. Θα ακολουθήσει η δημοσιοποίηση των στοιχείων του παραβάτη, της παράβασης και των κυρώσεων για ένα έτος, σύμφωνα με το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο καθώς προέκυψε ότι το εν λόγω πρατήριο διέθετε νοθευμένα καύσιμα.
Με βάση τα στοιχεία του Συντονιστικού Επιχειρησιακού Κέντρου για το λαθρεμπόριο (ΣΕΚ), από 1.1.2021 έως και 30.4.2022, στον τομέα των καυσίμων έγιναν συνολικά από την Α.Α.Δ.Ε., την ΕΛ.ΑΣ. και το Σ.Δ.Ο.Ε. 19.282 έλεγχοι και διαπιστώθηκαν 1.868 παραβάσεις.
Επιπλέον, την ίδια χρονική περίοδο:
τα κλιμάκια των Κέντρων Ελέγχου Διακίνησης και Αποθήκευσης Καυσίμων (ΚΕΔΑΚ) έκαναν προληπτικούς ελέγχους με 6.471 δειγματοληψίες και επέβαλαν πρόστιμα αξίας 1.763.050 ευρώ,
το Γενικό Χημείο του Κράτους διενήργησε 3.912 εργαστηριακές χημικές αναλύσεις, για όλες τις διωκτικές αρχές, από τις οποίες προέκυψαν 251 μη κανονικά δείγματα.
Επιπρόσθετα, η Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς (ΔΙΜΕΑ) έχει επιβάλει, μέχρι σήμερα, πρόστιμα ύψους 2.042.000 ευρώ για αθέμιτη κερδοφορία σε όλους τους κλάδους χονδρικής και λιανικής πώλησης στην αγορά.
Σύμφωνα με την κοινή ανακοίνωση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και των συναρμόδιων υπουργείων, «οι πολύ καλές επιδόσεις των διωκτικών αρχών δεν παρατηρούνται μόνον στον τομέα των καυσίμων αλλά στο σύνολο των προϊόντων ΕΦΚ, αφού κατά το 2021 η αποτελεσματικότητά τους υπερδιπλασιάστηκε σε σχέση με τα προηγούμενα έτη (από 12,5% κατά μέσο όρο την τετραετία 2017-2020, ανήλθε στο 27% το 2021, αύξηση κατά 116%».
Οι άξονες περιορισμού του λαθρεμπορίου
Όπως επισημάνθηκε μετά τη σύσκεψη, ο κυβερνητικός σχεδιασμός για τον περιορισμό του λαθρεμπορίου και της αθέμιτης κερδοφορίας στην αγορά των καυσίμων υλοποιείται με βάση τρεις κύριους άξονες:
Στρατηγικός σχεδιασμός και κεντρική επιχειρησιακή εποπτεία.
Συστηματικές νομοθετικές και κανονιστικές παρεμβάσεις.
Ενδυνάμωση και συντονισμός της επιχειρησιακής δράσης.
Στρατηγικός σχεδιασμός και κεντρική επιχειρησιακή εποπτεία
Σε επίπεδο σχεδιασμού θεσπίστηκε η «Κυβερνητική Επιτροπή Στρατηγικού Σχεδιασμού και Επιχειρησιακής Εποπτείας για τον Περιορισμό του Λαθρεμπορίου στα προϊόντα που υπόκεινται σε Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (ΕΦΚ) και Φόρο Κατανάλωσης», ενώ αναβαθμίστηκε και στελεχώθηκε με έμπειρο και εξειδικευμένο προσωπικό το Συντονιστικό Επιχειρησιακό Κέντρο για το λαθρεμπόριο (ΣΕΚ), το οποίο τέθηκε υπό την εποπτεία της Κυβερνητικής Επιτροπής.
Το 2020, με τον ν. 4758/2020, θεσπίστηκε μία ολοκληρωμένη προσέγγιση για τον περιορισμό του λαθρεμπορίου και της νοθείας των καυσίμων. Με τον νόμο αυτόν και τις εφαρμοστικές του αποφάσεις:
δημιουργήθηκε το πλαίσιο για τον αποτελεσματικό σχεδιασμό και την εποπτεία της επιχειρησιακής δράσης των διωκτικών αρχών,
θεσπίστηκε ολοκληρωμένο και αυστηρό σύστημα κυρώσεων,
τέθηκαν στη διάθεση των διωκτικών αρχών σύγχρονα ηλεκτρονικά εργαλεία ελέγχου,
καθορίστηκαν κίνητρα για όσους παρέχουν πληροφορίες.
Ειδικά για τον τομέα των καυσίμων θεσπίστηκαν:
Ηλεκτρονικό μητρώο για την απογραφή όλων των δεξαμενών καυσίμων.
Υποχρέωση εγκατάστασης συστήματος εισροών-εκροών, πέραν των πρατηρίων υγρών καυσίμων, και σε φορολογικές αποθήκες και αποθήκες τελωνειακής αποταμίευσης υγραερίων.
Υποχρέωση εγκατάστασης ηλεκτρονικού συστήματος γεωγραφικού εντοπισμού (GPS) σε βυτιοφόρα οχήματα και πλωτά εφοδιαστικά μέσα (σλέπια) και άλλα πλοία μεταφοράς ναυτιλιακού καυσίμου.
Για τον περιορισμό της νοθείας, υποχρέωση φορολογικής σήμανσης (ιχνηθέτηση) των καυσίμων, συμπεριλαμβανομένων των υγραερίων, με νέους μοριακούς ιχνηθέτες.
Σφράγιση των βυτιοφόρων μεταφοράς καυσίμων για τα οποία έχει δηλωθεί εξαγωγή, ώστε να διασφαλίζεται ότι αυτά δεν θα διοχετευθούν στο εσωτερικό της χώρας.
Αυστηρές κυρώσεις για τις παραβάσεις λαθρεμπορίας και νοθείας καυσίμων, την καταδολίευση του συστήματος εισροών-εκροών και την αποθήκευση καυσίμων σε παράνομες δεξαμενές. Ειδικότερα:
αυστηροποιήθηκαν οι ποινές φυλάκισης και κάθειρξης για το αδίκημα της λαθρεμπορίας,
προβλέφθηκε το μέτρο της προσωρινής σφράγισης, έως και 3 μήνες, των πρατηρίων και λοιπών εγκαταστάσεων εμπορίας καυσίμων και η
δημοσιοποίηση των στοιχείων των παραβατών, για παραβάσεις νοθείας καυσίμων,
θεσπίστηκαν αυστηρά πρόστιμα για τη μη εγκατάσταση καθώς και την καταδολίευση του συστήματος εισροών – εκροών, τη μη εγγραφή στο Μητρώο Δεξαμενών και τη μη εγκατάσταση GPS σε βυτιοφόρα και σλέπια,
ορίστηκε πρόστιμο για την παρεμπόδιση του τελωνειακού ελέγχου,
προβλέφθηκαν χρηματικά και άλλα κίνητρα για όσους συμβάλλουν στην αποκάλυψη σημαντικών υποθέσεων λαθρεμπορίας.
Στην ευρεία κυβερνητική σύσκεψη συμμετείχαν οι Υπουργοί Οικονομικών κ. Χρ. Σταϊκούρας, Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Άδ. Γεωργιάδης, Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, κ. Ι. Πλακιωτάκης, ο Υφυπουργός Οικονομικών κ. Απ. Βεσυρόπουλος, ο Υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη, κ. Ελ. Οικονόμου, ο Γενικός Γραμματέας Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας, κ. Εμμ. Μαστρομανώλης, η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, κα. Αλ. Σδούκου, ο Γενικός Γραμματέας Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή, κ. Σωτ. Αναγνωστόπουλος, ο Γενικός Γραμματέας Δημοσιονομικής Πολιτικής, κ. Αθ. Πετραλιάς και ο Διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), κ. Γ. Πιτσιλής.
