Στο Λαύριο του Μεσοπολέμου θα μεταφερθούμε τόσο στην κοινωνική του ζωή και τις ιστορικές της διαστάσεις, όσο και τον αθλητισμό που είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των ανθρώπων και της θέλησής τους για ψυχαγωγία.
Εργατικό μελίσσι η πόλη με τους Μικρασιάτες πρόσφυγες να εντάσσονται στον κλάδο των μεταλλωρύχων που προϋπήρχε, αλλά και σε άλλα επαγγέλματα. Ραγδαία η διάδοση του ποδοσφαίρου εκείνα τα χρόνια, με πλούσια αθλητική κουλτούρα οι Μικρασιάτες, δεν άργησε να φανεί το αποτέλεσμα με την ίδρυση και ανάπτυξη αθλητικών σωματείων κυρίως εργατικής σύνθεσης. Άλλωστε ήδη υπήρχαν και ομάδες που είχαν ενταχθεί στο ρεύμα του εργατικού αθλητισμού, σαφώς πολιτικοποιημένο και γύρω από το ΚΚΕ. Το πολιτικά ταραγμένο κλίμα των χρόνων εκείνων είχα αντανάκλαση και στο επίπεδο αυτό. Όπως έχουμε παρουσιάσει στο παρελθόν, στο Λαύριο υπήρξε περιστατικό παρέμβασης της χωροφυλακής σε αγώνα εργατικών ομάδων.
Χρειάζεται να διευκρινίσουμε ότι εκείνες τις εποχές δεν υπήρχαν επαγγελματίες ανταποκριτές, αλλά εθελοντές που συχνά ήταν αθλητές, μέλη διοικήσεων ομάδων, φίλαθλοι της περιοχής, καθηγητές φυσικής αγωγής, κλπ.
Συνεπώς όσες ομάδες είχαν δίπλα τους ή μέσα τους πρόσωπα με «επικοινωνιακά χαρακτηριστικά», τροφοδοτούσαν τον αθλητικό Τύπο της εποχής με ανταποκρίσεις και για όσο τα πρόσωπα αυτά λειτουργούσαν κατ’ αυτό τον τρόπο. Άρα ενδέχεται να μην έχει καταγραφεί, ή να έχει καταγραφεί ελλιπώς η δράση άλλων σωματείων που δεν είχαν επικοινωνιακή λειτουργία. Εμείς καταγράψαμε τα δημοσιεύματα που εντοπίσαμε από το 1930 έως και το 1932 στην εφημερίδα «Αθλητικό Τύπος» και δεσμευόμαστε να επανέλθουμε με εμπλουτισμένες έρευνες. Επίσης ο δαίμων του τυπογραφείου της εποχής έκανε συχνά λαθάκια στα ονόματα των παικτών, τα μεταφέραμε όπως τα εντοπίσαμε. Το ίδιο και στα ονόματα ομάδων και τοπονυμίων πχ αλλού Παλλαυρεωτικός και αλλού Παλλαυριακός, αλλού Λαύριο και αλλού Λαύρειο. «Σέντρα» λοιπόν στις αθλητικές δραστηριότητες της πόλης των μεταλλωρύχων και των Μικρασιατών προσφύγων.
Πριν επικεντρώσουμε στα δημοσιεύματα της εφημερίδας «Αθλητικός Τύπος» της περιόδου 1930-1932, να πούμε ότι το περιοδικό «Αθλητική Εβδομάς» δημοσίευσε στις 26 Ιουλίου 1928 τον αγώνα της «παρελθούσης Κυριακής» Ερμής -Δόξα: 3-2 στο Λαύριο και τον αγώνα Άρης Απόλλων: 1-0.
Δίνει και τη σύνθεση του Ερμή: Γ. Δεστέφανος, Θ. Τσώνος, Σ. Κεφαλονίτης, Π. Μόνος, Δ. Καπετανίδης, Δ. Τσόχας, Γ. Γραμματόπουλος, Δαμιανίδης, Βασιλάκης, Ι. Κωνσταντινίδης, Ε. Παράβαλος. Κάποιους αν δεν είναι συνωνυμίες, τους συναντάμε στα επόμενα χρόνια στις συνθέσεις άλλων ομάδων του Λαυρίου.
Ομοίως στις 5 Σεπτεμβρίου το ίδιο περιοδικό αναφέρεται στον αγώνα της 26-8-1928 όπου ο Ολυμπιακός Λαυρίου κέρδισε με 2-0 την Αστραπή στη σύνθεση της οποίας συμμετείχαν και παίκτες του Ερμή.
Η σύνθεση του Ολυμπιακού Λαυρίου: Πολυκράτης Τιτόλης, Ι. Γιαννόπουλος (αρχηγός), Γ. Πιερράκος, Α. Καμπανίδης, Α. Γιδόπουλος, Δ. Γιαννόπουλος, Μ. Κωνσταντινίδης, Γ. Χατζημιχαήλ, Γ. Ξενίδης, Α. Ψαρράκης, Δ. Γιόγας.
Στις 30 Σεπτεμβρίου 1928 ο αγώνας, στις 16 Οκτωβρίου το δημοσίευμα για τη συνάντηση Ατρόμητος – Αστραπή: 2-0.
Το 1929 ο Ατρόμητος κερδίζει τον Άρη με 5-1 και βλέπουμε το Δεστέφανο στη σύνθεση που τον συναντάμε μετά και σε άλλες ομάδες, ενώ Απόλλωνας και Αστραπή έρχονται 3-2.
Πάνω από 1.000 θεατές παρακολούθησαν την «παρελθούσαν Κυριακήν» τον αγώνα Ολυμπιακού Λαυρίου-Εθνικού Καισαριανής που νίκησε τους γηπεδούχους, αναφέρει η εφημερίδα «Αθλητικός Τύπος» στις 20-3-1930.
Τοπικό ντέρμπι στο Λαύριο μεταξύ Πανλαυρεωτικού και Ολυμπιακού (δημοσίευμα 6-6-1930 για αγώνα της παρελθούσας Πέμπτης) και πάνω από 2.000 θεατές, με Αθηναίο διαιτητή τον Στ. Χατζόπουλο, «ειδικώς μετακληθέντα και ευγενώς προσφερθέντα να διαιτητεύσει». Ο Πανλαυρεωτικός κέρδισε με 1-0 και οι συνθέσεις που βλέπουμε ότι ήταν από 10 παίκτες κάθε ομάδα και όχι 11, ήταν:
Πανλαυρεωτικός: Μπόχος, Στεφανάκης, Δεστέφανος Ι., Τσώνος, Παπαθανασίου, Κωνσταντινίδης Ι., Κωνσταντινίδης ΙΙ., Οικονομόπουλος (ο σκόρερ), Δεστέφανος ΙΙ., Μόνος.
Ολυμπιακος Λαυρίου: Tιτόλης, Γιδόπουλος, Ψαρουπάς, Πιερράκος, Γιαννόπουλος Ι., Γιαννόπουλος ΙΙ., Ψαράκης ΙΙ., Ψαρράκης Ι., Κουρτάκης, Δαμιανίδης
29 Ιουνίου 1930 (το δημοσίευμα βγήκε στις 4-7-1930 και ο Ατρόμητος Αγίου Βασιλείου – Ρουφ πηγαίνει στο Λαύριο για να αντιμετωπίσει τον Πανλαυρεωτικό. Ημίχρονο 1-1 και τελικό 2-1 υπέρ των Λαυριωτών που αγωνίστηκαν με τους: Παπαντωνίου, Στεφανάκης, Μπάχος, Παπαθανασίου, Γιδόπουλος, Τσώνος, Δεστέφανος, Μόνος, (Χαραλαμπίδης), Οικονομόπουλος, Κωνσταντινίδης Ι. και Κωνσταντινίδης ΙΙ. Υπογραφή ρεπορτάζ «Φίλαθλος», που σχολιάζει πως: «ας μας επιτραπεί χωρίς με αυτό να θέλουμε να θίξουμε τους άλλους εν Λαυρίω αθλητικούς συλλόγους, για να πούμε ότι ο Πανλαυρεωτικός σύλλογος, είναι ο μόνος σύλλογος ο οποίος από της ιδρύσεώς του, έχει επιτελέσει αλματικάς προόδους, ολοέν εξελισσόμενος επί τα βελτίω γι’ αυτό και πρέπει οι οπαδοί του και γενικώς οι φίλαθλοι να τον υποστηρίξουν κάπως καλύτερα, υποστηρίξεως άλλως τε που του αξίζει και αναμφιβόλως σε λίγο καιρό θα ιδούμε πράγματα απίστευτα».
Εκδρομή στη Χαλκίδα πήγε ο Πανλαυρεωτικός στις 22 Ιουλίου 1930 και μάλιστα με το ναυλωθέν ατμόπλοιο «Αρκαδία». Ακολούθησαν 185 φίλαθλοι και από τη διοίκηση ο πρόεδρος Σακελλαρίου, ο αντιπρόεδρος Μαρλιάνης, ο γενικός γραμματέας Παπασταματίου, ο ταμίας Λιδωρίκης, ο έφορος Κανατούρης και τα μέλη του ΔΣ Κουτούκας και Τουρτάνης. Τελικό αποτέλεσμα 3-1 υπέρ της Προποντίδας, αλλά δεν ήταν ανέφελος αγώνας, αφού αρχικά ο σχεδιασμός ήταν οι Λαυριώτες να αντιμετωπίσουν Μικτή ομάδα και τελικά κατέβηκε η Προποντίδα, ενώ αποχώρησαν 11′ πριν τη λήξη λόγω έντασης με το διαιτητή Μιχαηλίδη.
Η σύνθεση των Λαυριωτών: Παπακωνσταντίνου, Γιδόπουλος, Στεφανάκης, Μπάχος, Παπαθανασίου, Τζώνος, Διστέφανος, Μόνος, Οικονομόπουλος και οι αδελφοί Κωνσταντινίδη. Στην Προποντίδα τερματοφύλακας ήταν ο μετέπειτα εκτελεσθείς από τους Γερμανούς στην κατοχή για αντιστασιακή δράση, Βερνέζος. Η αναφορά έγινε σε δημοσίευμα της 25-7-1930.
Το Δεκαπενταύγουστο του 1930 πηγαίνει στο Λαύριο η Νίκη Παγκρατίου και αντιμετωπίζει την τοπική Αστραπή (δημοσίευμα τις 25-8-1930). Νίκησαν με 4-3 οι Λαυριώτες, αλλά οι Αθηναίοι αποχώρησαν γιατί δεν τους έδωσαν πέναλτι και γενικά υποστήριξαν ότι ο διαιτητής σφύριζε μεροληπτικά. Ειδικά στο τέταρτο γκολ της Αστραπής τόνιζαν ότι είχε βγει πλάγιο άουτ, δεν δόθηκε και από εκεί ξεκίνησε η φάση του γκολ. Η σύνθεση της Αστραπής ήταν: Δ. Λιακόπουλος, Κ. Παγιατάκης, Γ. Χατζηπαντελής, Θ. Μπέης, Ι. Αξιώτης, Σ. Γιλαδάκης, Ι. Γλυνός, Α. Κατ΄σωνης, Β. Γεωργίου, Μ. Βιδάλης (αρχηγός) και Χ. Κοζαίου. Αν και μέσα στον αγωνιστικό χώρο σημειώθηκαν τα παράπονα που προαναφέραμε, μετά παρετέθη δεξίωση και αναψυκτικά στους Αθηναίους και μάλλον «εξατμίστηκαν» οι εντάσεις. Υπογραφή ρεπορτάζ: Γ. Κορολής.
«Ποδοσφαιρικό φεστιβάλ» στο Λαύριο, τις 24 Αυγούστου 1930 (δημοσίευμα στις 1-9-1930), όπου τρεις τοπικές ομάδες η Αστραπή, το Βυζάντιο και ο Ολυμπιακός, κάλεσαν τρεις αθηναϊκές , με πλήθος κόσμου να παρακολουθεί τους διαδοχικούς αγώνες. Έχουμε και λέμε: Αστραπή Λαυρίου – Εθνικός Πετραλώνων: 2-1. Έγινε και ένα σκηνικό όταν ομάδα φιλάθλων μπούκαρε στο γήπεδο απαιτώντας τη λήξη του αγώνα γιατί ήθελαν να δουν τον επόμενο (δεν απέδωσε τελικά η κίνησή τους και έληξε την ώρα που έπρεπε το ματς).
Ακολούθησε ο αγώνας Βυζάντιο Λαυρίου – Ερμής Καλλιθέας: 0-1 με τον τερματοφύλακα των Λαυριωτών και την άμυνα να σώζουν την ομάδα από μεγαλύτερης έκτασης ήττα.
Μετά έπαιξαν Ολυμπιακός Λαυρίου – Άρης Περταλώνων: 5-1 με μεγάλη διαφορά δυναμικής μεταξύ των ομάδων και φυσιολογικό τελικό αποτέλεσμα.
Πολλοί αγώνες μέσα σε μία μέρα, αφού «την παρελθούσαν Κυριακήν» στο Λαύριο, όπως αναφέρει ο «Αθλητικός Τύπος» στις 5-11-1930 η Β’ ομάδα του τοπικού Βυζαντίου ήρθε ισόπαλη με την Ένωση Αγίας Παρασκευής, η Αστραπή κέρδισε με 2-1 τον Παλλαυρεωτικό και ο Ολυμπιακός Λαυρίου κέρδισε με 5-1 τον Ελπιδοφόρο Καισαριανής σε αγώνα ρεβάνς όπου ο Ολυμπιακός είχε χάσει με 4-1. Μετά τον αγώνα οι Λαυριώτες παρέθεσαν δείπνο στην αποστολή του Ελπιδοφόρου.
Στις 26-11-1930 η εφημερίδα γράφει (πάντα για την «παρελθούσαν Κυριακήν», ότι η Ένωσις Καμάριζας (μικτή ομάδα Λαυριωτών) έπαιξε εκτός έδρας με τον Κεραυνό Κερατέας, που παρουσίασε μεγαλύτερη συνοχή και κέρδισε με 3-1. Το ρεπορτάζ υπογράφει ο Νάσος Σιδέρης.
Στις 20-3-1931 γίνεται αναφορά σε αγώνα της 1ης Μαρτίου μεταξύ Παλλαυρεωτικού και Ολυμπιακού Λαυρίου, με τους ερυθρόλευκους να κερδίζουν με 3-0 (σκόραραν Ψαρράκης, Δαμιανίδης και Μουστακίδης). Οι θεατές του αγώνα ήταν αρκετοί.
Δημοσίευμα της 3-6-1931 όπου την «παρελθούσαν Κυριακήν» στην Κερατέα ο τοπικός Κεραυνός και ο Πανλαυρεωτικός ήρθαν ισόπαλοι με 0-0.
Ημερομηνία 17-6-1931 και ο Κεραυνός Κερατέας φιλοξενεί τον Παλλαυρεωτικό, με το τελικό αποτέλεσμα να είναι ισοπαλία 1-1. Υπογραφή στο ρεπορτάζ, Π. Τσουπάνος.
Είναι 12-8-1931 και το δημοσίευμα αναφέρεται σε αγώνα της 9 του μήνα, μεταξύ Ολυμπιακού Λαυρίου, με τη φιλοξενούμενη Ελπίδα Νέας Ιωνίας και τους γηπεδούχους να πετυχαίνουν τρία γκολ με τον αρχηγό Ψαρράκη Ι. και ένα με τον Μυστακίδη. Η σύνθεση του Ολυμπιακού Λαυρίου ήταν: Μαργαρίτης, Δεϊμέζης, Χριστοδουλάτος, Γιαννόπουλος ΙΙ, Πιερράκος, Γιαννόπουλος, Μαντάλης, Ψαρράκης Ι., Μυτακίδης, Ξενίδης και Ψαρράκης ΙΙ. Υπογραφή ανταπόκρισης Β.Χ.
Δημοσίευμα στις 24-6-1932 που αναφέρεται ε αγώνα της «παρελθούσης Κυριακής», όπου ο Παλαυρεωτικός (με ελλείψεις στη σύνθεση) κέρδισε τον Ηρακλή (που κατέβηκε πλήρης) με 2-1, υπό τη διαιτησία του Χ. Κούκουρα. Η σύνθεση των νικητών: Παπαντωνίου, Τσώνος, Αργυρός, Μπάχος, Ντάλης, Δανουκάρας, Ανδρουλιδάκης (Μπότσαρης), Νίνος, Μόνος, Αργυρός ΙΙ., Ι, Κύβελλος.
Ο αγώνας έγινε στις 7-8-1932 και το δημοσίευμα βγήκε στις 15-8-1932 και μαθαίνουμε ότι στις 4-8 ο Πανλαυριωτικός κέρδισε το Παλαιό Φάληρο με 4-0, ενώ στις 7-8-1932 νίκησε και την Κηφισιά με 2-0, εκτός έδρας. Τα τέρματα πέτυχαν οι Νίνος και Οικονομόπουλος και η σύνθεση ήταν: Παπαντωνίου, Θ. Τσώνος, Γ. Αργυρός, Γ. Μπάχος, Δεστέφανος, Ζαχαράκης, Μόνος, Νίνος, Οικονομόπουλος (αρχηγός), Αργυρός ΙΙ, και Μ. Ψαράκης. Υπογραφή στο ρεπορτάζ Ηρακλής Τσώνος.
Έρευνα: Νάσος Μπράτσος
