Ημέρες γιορτών και κορονοϊός, γρίπη και ιώσεις σαρώνουν. Για το εκρηκτικό αυτό μείγμα μίλησε στην ΕΡΤ ο Στέλιος Λουκίδης, πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, επισημαίνοντας ότι «έχουμε τη μεγαλύτερη έξαρση από τον τελευταίο χρόνο» γι’ αυτό και θα πρέπει να επιστρέψει η μάσκα σε όλες τις δομές υγείας.
Μιλώντας στην εκπομπή «Συνδέσεις» και στη δημοσιογράφο Χριστίνα Βίδου αποκάλυψε ότι «Αυτή τη στιγμή έχουμε 2.500 περίπου αιτήσεις κάθε μέρα». Και όπως είπε, «υπάρχει μια μεγάλη δυναμική η οποία φαίνεται ότι θα αυξηθεί ακόμα περισσότερο γιατί την προηγούμενη εβδομάδα είχαμε 1.700 -1.800 και φτάσαμε 2.300. Άρα καταλαβαίνετε ότι αυτό έχει μια μεγάλη δυναμική που πιθανότατα μέσα στις επόμενες ημέρες θα πιάσει μάλλον κορυφή, που θα είναι ακόμα μεγαλύτερος ο αριθμός των περιστατικών και των εισαγωγών και πιθανότατα και των ημερήσιων περιστατικών. Και σκεφτείτε ότι τα περισσότερα περιστατικά δεν αναφέρονται και δεν αναφέρονται στην πλατφόρμα της δήλωσης των περιστατικών».
Μιλώντας για την επιδημιολογική κατάσταση ο κ. Λουκίδης τόνισε ότι υπάρχει μεγάλη έξαρση, ίσως η μεγαλύτερη τον τελευταίο χρόνο. Το ευτύχημα είναι ότι δεν αποτυπώνεται σε πολύ σκληρούς δείκτες γιατί υπάρχουν καλύτερες δυνατότητες για θεραπευτικά πρωτόκολλα μέσα στο νοσοκομείο.
Αναφορικά με το εάν υπάρχουν ελλείψεις στα αντιικά φάρμακα ο πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας απάντησε ότι δεν υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο ζήτημα. «Είμαστε σε μία από τις χώρες της Ευρώπης που έχει μια εξαιρετικά καλή πλατφόρμα χορήγησης και ένα καλό σύστημα χορήγησης αντιικών. Υπάρχει μια μεγάλη συνεργασία όλων των φορέων και των κρατικών φαρμακείων και των γιατρών που ελέγχουν την πλατφόρμα αλλά και των συναδέλφων», σημείωσε ο κ. Λουκίδης.
Όσον αφορά στην πίεση στα νοσοκομεία είπε πως ήταν αναμενόμενη. «Είναι κάτι που εμφανίζεται στην Ελλάδα μεταξύ 15 Δεκεμβρίου και τέλη Φεβρουαρίου. Το περιμέναμε αυτό. Θα ανταπεξέλθουμε, δεν το συζητάμε. Έχουμε περάσει και δυσκολότερες μέρες τώρα.
«Ίσως φέτος χάσαμε το τρένο της πρόληψης»
Ωστόσο, όπως είπε, «ίσως φέτος χάσαμε το τρένο της πρόληψης. Δεν κάναμε όλοι μαζί μια καλύτερη επιστημονική αποτύπωση της αναμνηστικής δόσης και αυτό το πράγμα οδήγησε σε ένα πολύ χαμηλό ποσοστό εμβολιασμών. Αυτό ήταν ίσως το λάθος μας».
Ερωτηθείς για το εμβολιαστικό πρόγραμμα δήλωσε ότι σύσταση για εμβολιασμό με το επικαιροποιημένο εμβόλιο παραμένει για τους άνω των 60 και τις ευπαθείς ομάδες. «Έχουμε μία σύσταση εδώ και 2 μήνες περίπου, άλλο αν δεν ακολουθήθηκε από την πλειοψηφία του κόσμου ο οποίος ήταν μέσα στις ομάδες υψηλού κινδύνου. Σε αυτό έχουμε κι εμείς ευθύνη. Πρέπει να έχουμε κι εμείς την αυτοκριτική μας. Ήμασταν λίγο πιο χαλαροί σε σχέση με αυτό που έπρεπε να είμαστε».
Πρόσθεσε δε ότι «η μάσκα πρέπει να ξαναγυρίσει σε κάθε δομή υγείας που μπαίνουμε μέσα, είτε λέγεται φαρμακείο αυτή, είτε λέγεται νοσοκομείο, είτε λέγεται ιατρείο ιδιωτικό. Αυτό πρέπει να είναι το πρώτο μας μέτρο, γιατί και αυτό έχει ατονήσει. Από εκεί και πέρα όλοι οι άνθρωποι οι οποίοι είναι ευάλωτοι, η μάσκα μπορεί να τους προστατεύσει σε περιπτώσεις συγχρωτισμού».
Πότε κορυφώνεται το μεγάλο κύμα
Η διασπορά της τρέχουσας περιόδου είναι μεγαλύτερη από αυτή της πρωτοχρονιάς του 2023, μικρότερη από την εορταστική περίοδο του 2021-2022 και συγκρίσιμη με το μεγάλο κύμα του καλοκαιριού του 2022, όπως τουλάχιστον αποτυπώνεται στο ιικό φορτίο της Θεσσαλονίκης.
Μιλώντας στο iatronet.gr ο καθηγητής Μοριακής Μικροβιολογίας στο ΑΠΘ και μέλος της διεπιστημονικής ομάδας, Χρυσόστομος Δόβας, αναλύει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τρέχοντος κύματος, συγκρίνει τις τρεις εορταστικές περιόδους και μοιράζεται τις εκτιμήσεις του για το πότε βλέπει κορύφωση και αρχή της αποκλιμάκωσης. Παράλληλα, αποκωδικοποιεί τα μηνύματα που εκπέμπει ο ιός, ιδιαίτερα στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, ακολουθώντας ένα συγκεκριμένο μοτίβο συμπεριφοράς κατά τις περιόδους των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.
Από την Πρωτοχρονιά του 2022 ως αυτή του 2024
Η εορταστική περίοδος του 2021 – 2022 αποτέλεσε ορόσημο για την εξέλιξη της πανδημίας, με κύριο χαρακτηριστικό την εμφάνιση της παραλλαγής Όμικρον, που «εκτόξευσε» τη διασπορά στην κοινότητα. «Εκείνη την περίοδο μετρούσαμε διπλασιασμό του ιικού φορτίου κάθε δύο μέρες», θυμάται ο κ.Δόβας.
Το ίδιο pattern επαναλήφθηκε στις γιορτές του 2022 – 2023, με μικρότερη ένταση επιδημικού κύματος και με συχνότητα αύξησης περίπου τον διπλασιασμό ανά μια εβδομάδα.
Τη φετινή εορταστική περίοδο ο ιός επανήλθε δριμύτερος, με το τρέχον κύμα να ξεπερνά σε ένταση το περσινό, αλλά με ακόμα χαμηλότερο ρυθμό αύξησης, περίπου διπλασιασμό ανά 15 μέρες. «Αυτό το επιδημικό κύμα είναι μικρότερο από της πρωτοχρονιάς του 2022 και μεγαλύτερο από της πρωτοχρονιάς του 2023, συγκρίσιμο με το κύμα του καλοκαιριού του 2022», παρατηρεί ο καθηγητής, ο οποίος εντοπίζει δύο αιτίες για αυτό το γεγονός: Ο ένας λόγος συνδέεται με τη μακρά περίοδο ύφεσης που προηγήθηκε και ο άλλος με την εμφάνιση της νέας υποπαραλλαγής JN.1
«Το 2022 είχαμε τέσσερα διαδοχικά κύματα –Όμικρον 1, Όμικρον 2, Όμικρον 5 και υποπαραλλαγές τους- με μοναδική περίοδο ηρεμίας το Μάιο και Ιούνιο, οπότε το κύμα της πρωτοχρονιάς του 2023 ήρθε με αυξημένη ανοσία εγκατεστημένη στην κοινότητα. Αντιθέτως το 2023 είχαμε μια μακρά περίοδο ηρεμίας, από το Μάρτιο μέχρι τον Σεπτέμβριο, όταν είχαμε μια μικρή αύξηση, για να ακολουθήσει το κύμα που άρχισε στα μέσα Νοεμβρίου και εξελίσσεται μέχρι τώρα», εξηγεί και προσθέτει: «Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με την υποπαραλλαγή JN.1, η οποία έχει μια επιπλέον μετάλλαξη στην ακίδα, που την καθιστά πιο μεταδοτική, σε σχέση με την ΒΑ.2.86 (Pirola), ενώ αποτελεί και στέλεχος που διαφεύγει της ήδη εγκατεστημένης ανοσίας στην κοινότητα».
Κορύφωση την ερχόμενη εβδομάδα
Με βάση την εμπειρία των επιδημικών κυμάτων των δύο προηγούμενων εορταστικών περιόδων, που κορυφώθηκαν στις 6 Ιανουαρίου του 2022 και στις 9 Ιανουαρίου του 2023, ο καθηγητής εκτιμά πως η κορύφωση του κύματος που διανύουμε θα γίνει μέσα στο επόμενο επταήμερο. «Στη συνέχεια θα έχουμε μια αργή αποκλιμάκωση, που μπορεί να διαρκέσει και εβδομάδες, μέχρι να εγκατασταθεί ικανή ανοσία στην κοινότητα», σημειώνει ο κ.Δόβας, προσθέτοντας πως σε όλο αυτό το διάστημα θα πρέπει οι ευπαθείς ομάδες να λαμβάνουν μέτρα αυτοπροστασίας.
«Βλέπουμε αυτό το χαρακτηριστικό pattern να επαναλαμβάνεται στις γιορτές, κάτι απολύτως αναμενόμενο. Αυτό που πρέπει ο κόσμος να καταλάβει είναι πως ο ιός φαίνεται να έχει πολύ μεγάλη δυναμική σε ό,τι αφορά την ικανότητά του να δημιουργεί μεταλλάξεις», τονίζει για να συμπληρώσει: «Οι ηλικιωμένοι και οι άνθρωποι με υποκείμενα προβλήματα πρέπει να το λαμβάνουν υπόψη πολύ σοβαρά, να εμβολιάζονται και να παίρνουν τα απαραίτητα μέτρα προστασίας. Φαίνεται πως έχουμε χαλαρώσει πολύ με τον κορωνοϊό, δεν είναι κάτι με το οποίο έχουμε τελειώσει».
Από τα μέσα Νοεμβρίου
Η αύξηση του ιικού φορτίου στα λύματα της Θεσσαλονίκης άρχισε να καταγράφεται από τα μέσα Νοεμβρίου, από την διεπιστημονική Ομάδα του ΑΠΘ –σε συνεργασία με την EΥΑΘ και την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, στο πλαίσιο του Εθνικού Δικτύου του ΕΟΔΥ. Εξελίχθηκε σταδιακά, μέχρι τις μέρες των εορτών, όταν ο ρυθμός αύξησης επιταχύνθηκε σημαντικά.
Η μέση τιμή του φορτίου της εβδομάδας από 21 μέχρι 27 Δεκεμβρίου παρουσίασε αύξηση 45% σε σχέση με τη μέση τιμή της προηγούμενης εβδομάδας (4/12 -20/12), η οποία προστέθηκε στο ήδη υψηλό επίπεδο φορτίου των τελευταίων εβδομάδων. Η νέα σημαντική αύξηση στο ιικό φορτίο του SARS-CoV-2 «υποδηλώνει μεγάλη διασπορά στην κοινότητα, της οποίας η επίπτωση εκτιμάται σε πάνω από 300 εισαγωγές την εβδομάδα στα νοσοκομεία της πόλης», αναφέρεται στο ενημερωτικό σημείωμα της ερευνητικής Ομάδας.
Αύξηση και στη γρίπη
Στο πλαίσιο της επιτήρησης της γρίπης Α, που διενεργεί συστηματικά η Ομάδα Επιδημιολογίας Λυμάτων του ΑΠΘ, εντοπίστηκε παράλληλη αύξηση και του ιικού φορτίου της γρίπης από τις 10 Δεκεμβρίου και μετά.
«Αναπτύξαμε ένα πρωτόκολλο ανίχνευσης της γρίπης με real time PCR και το αξιολογήσαμε. Είδαμε ότι έχει τα χαρακτηριστικά υψηλής ευαισθησίας που χρειάζονται και είχαμε τις πρώτες συστηματικές μετρήσεις από τα μέσα Νοεμβρίου», σημειώνει ο καθηγητής και προσθέτει πως η διασπορά της γρίπης είναι αυξημένη, αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό από αυτή του κορωνοϊού.
«Το κύριο πρόβλημα αυτή την εποχή είναι ο κορωνοϊός και όχι η γρίπη», επισημαίνει.
