Σαρωτικές είναι οι αλλαγές που έχουν υλοποιηθεί τον τελευταίο έναν χρόνο στο λιµενικό δίκτυο της χώρας. Επενδύσεις δεκαετιών έχουν ξεπαγώσει και, παρά τις δυσκολίες που προκύπτουν από τη λύση του δύσκολου γεωπολιτικού γρίφου λόγω της στρατηγικής θέσης της Ελλάδας, τα λιµάνια µπαίνουν σε ρυθµούς ανάπτυξης.
Εκτός από τα λιµάνια που το ΤΑΙΠΕΔ έχει στο χαρτοφυλάκιό του, το ενδιαφέρον πλέον επικεντρώνεται και στις υπόλοιπες λιµενικές υποδοχές και µαρίνες της χώρας, οι οποίες έπειτα από δεκαετίες παρακµής µπαίνουν ξανά στον χάρτη των αξιοποιήσιµων υποδοµών.
Τα δεδοµένα
Οι αλλαγές στο ιδιοκτησιακό καθεστώς στην Ηγουµενίτσα και οι επερχόµενες αλλαγές σε Ηράκλειο και Βόλο, αλλά και η ουσιαστική µεταβολή του σχεδιασµού για το λιµάνι της Αλεξανδρούπολης, αλλάζουν τον λιµενικό χάρτη της χώρας. Την ίδια στιγµή, η µεγάλη άνοδος του τουρισµού φέρνει ξανά στο προσκήνιο τις σηµαντικές ανάγκες που υπάρχουν για επενδύσεις στα µεγάλα “τουριστικά” λιµάνια της χώρας που υποδέχονται εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες κρουαζιέρας.
Και όλα αυτά ενώ η ατµοµηχανή της λιµενικής βιοµηχανίας, ο Πειραιάς, για ακόµα µία χρονιά έδειξε εξαιρετικά οικονοµικά αποτελέσµατα, η Θεσσαλονίκη έχει πλέον ενταχθεί στον παγκόσµιο χάρτη της κρουαζιέρας και λιµάνια όπως η Ραφήνα και το Λαύριο και η Ελευσίνα καταρτίζουν τον σχεδιασµό της επόµενης ηµέρας.
Κοµβικής σηµασίας και η αναζωογόνηση της ναυπηγικής βιοµηχανίας, µε τα ναυπηγεία Σκαραµαγκά, Ελευσίνας και Σύρου να θέτουν ξανά τη χώρα στον ευρωπαϊκό χάρτη της λιµενικής βιοµηχανίας, δηµιουργώντας έναν µεγάλο νέο οικονοµικό κύκλο για τη χώρα τόσο µε την εισροή συναλλάγµατος και τις χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας όσο και µε τον αναβαθµισµένο ρόλο που µπορούν να διαδραµατίσουν στη γεωπολιτική και ενεργειακή σκηνή.
Σύµφωνα µε την έρευνα για την ελληνική λιµενική βιοµηχανία, την οποία επιµελούνται οι καθηγητές Γιώργος Βαγγέλας, Θάνος Πάλλης και η ερευνήτρια Εύη Κλαδάκη, αυξηµένες εµφανίζονται οι συνολικές επενδύσεις που πραγµατοποιήθηκαν στους οργανισµούς λιµένων της χώρας την περίοδο 2020-2021, σε σχέση µε την προηγούµενη διετία 2018-2029. Ειδικότερα, στους 13 λιµένες (ΟΛΠ, ΟΛΘ και 11 περιφερειακά λιµάνια) επενδύθηκαν, το 2020-2021, 101,6 εκατ. ευρώ, έναντι 78,1 εκατ. την προηγούµενη διετία.
Ηράκλειο
Στην κοινοπραξία των εταιρειών Grimaldi Euromed S.p.A. & Μινωικές Γραμμές Α.Ν.Ε. έναντι συνολικού τιμήματος 80 εκατ. ευρώ κατέληξε το 67% των μετοχών του λιμένα Ηρακλείου, ύστερα από σχετικό διαγωνισμό του ΤΑΙΠΕΔ. Ο κύκλος εργασιών του Οργανισµού Λιµένος Ηρακλείου το 2022 παρουσίασε αύξηση 37,42% στα 7,78 εκατ., έναντι 5,66 εκατ. κατά τη χρήση του 2021, υπερβαίνοντας και τα αντίστοιχα µεγέθη του 2019 κατά 18,52%.
Λιμάνια: Νέες επενδύσεις, νέα σχήµατα
Το λιµάνι του Ηρακλείου έχει αναπτύξει πολλές και διαφορετικές παράλληλες δραστηριότητες στην ακτοπλοΐα, την κρουαζιέρα, αλλά και τη µεταφορά εµπορευµατοκιβωτίων και χύδην φορτίου. Γι’ αυτό και οι µέχρις στιγµής υποψήφιοι επενδυτές έχουν µεγάλες στρατηγικές βλέψεις για τον σηµαντικό ρόλο που µπορεί να διαδραµατίσει στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και ως γέφυρα µεταξύ Ασίας και Ευρώπης.
Σηµαντικά βήµατα έχει υλοποιήσει και η υπάρχουσα διοίκηση του Οργανισµού, ειδικά στην πράσινη µετάβαση, τα οποία ενισχύουν τον επενδυτικό του φάκελο. Ο Οργανισµός έχει ήδη προχωρήσει σε ένα µεγαλόπνοο αναπτυξιακό έργο που αφορά τα σχέδια ηλεκτροδότησης πλοίων, στο οποίο πρωτοπορεί πανελλαδικά µαζί µε το λιµάνι του Πειραιά, που συµµετέχει σε αντίστοιχο πρόγραµµα. Το πρόγραµµα, προϋπολογισµού 1,2 εκατ. ευρώ, χρηµατοδοτείται κατά 85% από το Ευρωπαϊκό Πρόγραµµα Connecting Europe Facility.
Βόλος
Κοµβικό ρόλο για τις θαλάσσιες µεταφορές της Ελλάδας αλλά και µέρους της Βαλκανικής Χερσονήσου, λόγω της γεωγραφικής θέσης του και της γειτνίασής του µε υπάρχουσες αλλά και αναπτυσσόµενες οδικές και σιδηροδροµικές υποδοµές, µπορεί δυνητικά να διαδραµατίσει το λιµάνι του Βόλου. Αυτός είναι και ο λόγος που το επενδυτικό ενδιαφέρον στον σχετικό διαγωνισµό του ΤΑΙΠΕΔ για την πώληση πλειοψηφικού ποσοστού συµµετοχής τουλάχιστον 67% του µετοχικού κεφαλαίου του Οργανισµού Λιµένος Βόλου Α.Ε. (ΟΛΒ Α.Ε.) έχει προσελκύσει διεκδικητές από τη Μάλτα, τη Βουλγαρία, τον Περσικό Κόλπο και, βέβαια, την Ελλάδα.
Τα διάφορα υποψήφια επενδυτικά σχήµατα έχουν δείξει ενδιαφέρον για τις δυνατότητες του λιµανιού, καθώς είναι στο µέσο της απόστασης µεταξύ ΟΛΠ και ΟΛΘ αλλά και δίπλα σε µεγάλα βιοµηχανικά και αγροτικά κέντρα της χώρας. Παράλληλα, το λιµάνι του Βόλου έχει και σηµαντικό στρατιωτικό και ενεργειακό ρόλο, όπως αποδεικνύουν οι διαβουλεύσεις που προηγήθηκαν προκειµένου οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάµεις να κρατήσουν τµήµα της χερσαίας ζώνης για δική τους χρήση, αλλά και τα σχέδια για ανάπτυξη σταθµού αεριοποίησης υγροποιηµένου φυσικού αερίου (ARGO FSRU) που έχουν κατατεθεί στις αρµόδιες ελληνικές ρυθµιστικές αρχές.
Τα προεπιλεγέντα επενδυτικά σχήµατα είναι τα εξής: Advance Properties O.O.D., κοινοπραξία Goldair Cargo A.E. – Goldair Handling Α.Ε., κοινοπραξία Intrakat A.E. – TΕΚΑΛ Α.Ε., κοινοπραξία Israel Shipyards Ltd – Χαλυβουργία Ελλάδος Α.Ε., Mariner Capital Ltd, QTerminals W.L.L., ΓΕΚ Τέρνα Α.Ε. και Οργανισµός Λιµένος Θεσσαλονίκης Α.Ε.
Σύµφωνα µε τον τελευταίο ισολογισµό του 2021, ο κύκλος εργασίας του OΛΒ είχε διαµορφωθεί στα 5,2 εκατ. ευρώ, σηµειώνοντας 10% αύξηση σε σχέση µε το 2020, τα EBITDA στα 1,48 εκατ. ευρώ, έναντι 1,39 εκατ. το 2020, και τα κέρδη προ φόρων στα 522.000 ευρώ.
Ηγουµενίτσα
Ο όµιλος Grimaldi απέκτησε το 67% των µετοχών του Οργανισµού Ηγουµενίτσας καταβάλλοντας το ποσό-ρεκόρ –σε σχέση µε τα οικονοµικά στοιχεία του λιµένα− των 84,17 εκατ. ευρώ, πολύ περισσότερα από τον δεύτερο διεκδικητή. Το 2021 τα έσοδα του λιµανιού ήταν 5,6 εκατ. ευρώ και τα κέρδη µετά φόρων 0,6 εκατ. ευρώ. Βέβαια, τα µεγέθη αυτά διαφαίνεται ήδη πως αλλάζουν, καθώς ο κ. Grimaldi έχει δηλώσει έτοιµος να επενδύσει “στην ανάπτυξη του λιµανιού της Ηγουµενίτσας και ταυτόχρονα στην ανάπτυξη των εµπορικών δρόµων γύρω από την αρχαία Via Egnazia, της οποίας το ελληνικό λιµάνι αποτελεί την κύρια πύλη”. Παράλληλα, έχει στείλει το θετικό µήνυµα και στην τοπική κοινωνία, υπογραµµίζοντας ότι “µέσω των επενδύσεών µας στο λιµάνι στοχεύουµε να διευκολύνουµε την ανάπτυξη της τοπικής οικονοµίας”.
Όπως σηµειώνεται σε σχετική ανακοίνωση του ιταλικού οµίλου, η παραχώρηση που αφορά το λιµάνι της Ηγουµενίτσας “περιλαµβάνει το δικαίωµα αποκλειστικής χρήσης και διαχείρισης των περιουσιακών στοιχείων της λιµενικής ζώνης της Ηγουµενίτσας, των αλιευτικών καταφυγίων της Σαγιάδας και της Πλαταριάς και του καταφυγίου σκαφών αναψυχής των Συβότων. Η Ηγουµενίτσα είναι το κύριο λιµάνι της Ηπείρου και ένα από τα µεγαλύτερα εµπορικά λιµάνια της Ελλάδας, στρατηγικής σηµασίας για τις συνδέσεις µεταξύ της ηπειρωτικής Ελλάδας και της υπόλοιπης Ευρώπης”. Με τα εµπορικά σήµατα Grimaldi Lines και Minoan Lines, ο όµιλος Grimaldi εκτελεί διάφορα δροµολόγια τακτικών γραµµών που συνδέουν απευθείας την Ηγουµενίτσα µε τα ιταλικά λιµάνια της Ανκόνα και του Μπρίντιζι και αφορούν κυρίως εµπορεύµατα, αυτοκίνητα και επιβάτες.
Οι θαλάσσιες συνδέσεις της Αδριατικής αποτελούν κρίσιµο κρίκο για τις µεταφορές µεταξύ της Ιταλίας, της Ελλάδας, της Τουρκίας και ολόκληρης της βαλκανικής χερσονήσου.
Αλεξανδρούπολη
Η ελληνική κυβέρνηση στα τέλη του 2022 αποφάσισε τη µαταίωση του διαγωνισµού ιδιωτικοποίησης του λιµανιού της Αλεξανδρούπολης και την ανάπτυξή του από το Δηµόσιο. Παράλληλα, προχώρησε και στην κρίσιµη ανάπτυξη του σιδηροδροµικού διαδρόµου από την Αλεξανδρούπολη στο Ορµένιο στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, και από εκεί στην Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη, ένα έργο προϋπολογισµού 1,3 δισ. ευρώ. Το σχέδιο αξιοποίησης και ανάπτυξης του λιµανιού της Αλεξανδρούπολης, το οποίο ήδη υλοποιείται, προβλέπει παρεµβάσεις άµεσης προτεραιότητας, δεύτερον µεσοπρόθεσµες παρεµβάσεις και, τρίτον, δηµιουργία έργου για το λιµάνι µε την προσέλκυση νέων χρηστών. Οι παρεµβάσεις άµεσης προτεραιότητας αφορούν έργα για την αναβάθµιση της επιχειρησιακής ικανότητας, συνολικής αξίας 35 εκατ. ευρώ.
λιμάνι Αλεξανδρούπολης
Ο Οργανισµός έχει ενταχθεί στο Ταµείο Ανάκαµψης (RRF) για την υλοποίηση δέσµης έργων υποστηρικτικών για την αξιοποίηση περίπου 24 εκατ. ευρώ, όπως η αποκατάσταση των βαθών της λιµενολεκάνης και του διαύλου εισόδου-εξόδου, η ολοκλήρωση του οδικού δικτύου εντός της χερσαίας ζώνης του λιµένα και η σύνδεσή του µε τη νέα Περιφερειακή Οδό Αλεξανδρούπολης, που ήδη βρίσκεται υπό κατασκευή. Πρόκειται για έργα που θα αναβαθµίσουν τις επιχειρησιακές δυνατότητες του λιµένα και θα συµβάλουν στην αποτελεσµατικότερη διαχείριση της κυκλοφορίας, δεδοµένου ότι η κίνηση των οχηµάτων µε προορισµό το λιµάνι δεν θα διεξάγεται µέσα από τον αστικό ιστό της πόλης. Η Μονάδα Συµβάσεων Στρατηγικής Σηµασίας του ΤΑΙΠΕΔ σε συνεργασία µε τα υπουργεία Υποδοµών και Μεταφορών και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής θα αναλάβουν την ωρίµανση, δηµοπράτηση και χρηµατοδότηση των έργων (18,5 εκατ. ευρώ για τα έργα εκβάθυνσης και 4,5 εκατ. ευρώ για την ολοκλήρωση του οδικού δικτύου).
Το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής θα λειτουργήσει ως φορέας χρηµατοδότησης, το υπουργείο Υποδοµών και Μεταφορών ως Αναθέτουσα Αρχή και το ΤΑΙΠΕΔ ως φορέας ωρίµανσης των έργων.
Ο αναβαθµισµενος ρολος του ΤΑΙΠΕΔ
Η χρονιά, ωστόσο, έκρυβε και ουσιαστικές αλλαγές στον σχεδιασµό των λιµανιών, µετά και τις νέες αποφάσεις του Συµβουλίου της Επικρατείας. Το ΤΑΙΠΕΔ ενεργεί πλέον ως Αρχή Σχεδιασµού για τον Οργανισµό Λιµένος Πειραιώς, τον Οργανισµό Λιµένος Θεσσαλονίκης, καθώς και για τα 11 περιφερειακά λιµάνια του χαρτοφυλακίου του, συµπεριλαµβανοµένων των δραστηριοτήτων που θα υποπαραχωρηθούν σε επενδυτές. Ταυτόχρονα, παρέχει συνδροµή σχετικά µε την εκπόνηση Ειδικού Κανονισµού Ανάπτυξης Λιµένων ο οποίος θα λαµβάνει υπόψη τις ανάγκες του σχεδιασµού λιµενικών ζωνών, καθώς αυτές αποτελούν ειδικές εγκαταστάσεις µε εξειδικευµένες σχεδιαστικές, λειτουργικές και αδειοδοτικές ανάγκες.
capital.gr
