Oταν ο 36χρονος Μπέντζαμιν είδε στην πορτογαλική τηλεόραση τις εικόνες από την καταστροφή που προκάλεσε η πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική, σκέφτηκε ότι θα μπορούσε να φανεί χρήσιμος.
Στα μέσα της περασμένης εβδομάδας, πήρε το αεροπλάνο, έφτασε στην Αθήνα και την επομένη παρουσιάστηκε στο Δήμο Ραφήνας, ζητώντας να γίνει εθελοντής.
Τις επόμενες ημέρες τις πέρασε στο Κλειστό Δημοτικό Γυμναστήριο Ραφήνας, το οποίο έχει μετατραπεί σε κόμβο αλληλεγγύης, ανοίγοντας πακέτα με ρούχα και τοποθετώντας τα ανά είδος και μέγεθος. Το περιβάλλον του είναι πολύ γνώριμο, κι ας είναι η πρώτη του φορά στην Ελλάδα.
Εδώ και δέκα χρόνια, τα καλοκαίρια -νεκρή περίοδος για την επιχείρησή του, που έχει να κάνει με αγώνες αυτοκινήτων- ασχολείται εθελοντικά με την αντιμετώπιση των πυρκαγιών και των συνεπειών τους.
Οι πυρκαγιές στην Πορτογαλία είναι συχνό φαινόμενο, όπως και στην Ελλάδα, ενώ τα μέτρα αυστηρής λιτότητας έκαναν κι εκεί το έργο των πυροσβεστών πολύ πιο δύσκολο, για πολλά χρόνια.
Ο Μπέντζαμιν γνωρίζει πόσο σημαντική είναι η βοήθεια που μπορεί να προσφέρει ο καθένας, αν μάλιστα ενταχθεί και σε μια από τις οργανωμένες και συντονισμένες ομάδες αλληλεγγύης, που αναλαμβάνουν να αποκαταστήσουν στοιχειωδώς μια καθημερινότητα που έχει διακοπεί βίαια.
«Οταν έχουν χαθεί σχεδόν τα πάντα, μας μένει τουλάχιστον η δυνατότητα να προσφέρουμε. Ο εθελοντισμός κάνει καλό στο μυαλό και στην ψυχή. Σε ασκεί στο ομαδικό πνεύμα και σε βοηθάει να αντιμετωπίσεις τη δική σου καθημερινότητα με διαφορετικό μάτι», σημειώνει ο Μπέντζαμιν.
Νερό και φαγητό
Ο Αλέξανδρος και η Ηλιάνα, 19 ετών, έχουν κάνει κι αυτοί έδρα τους το Κλειστό Γυμναστήριο. Από εκεί πραγματοποιούν δύο δρομολόγια την ημέρα, για να μεταφέρουν νερό και φαγητό, κυρίως σε ηλικιωμένους που δεν μπορούν να μετακινηθούν, ή για να καταγράψουν τις ανάγκες των πυρόπληκτων και να βοηθήσουν στην καθαριότητα. Εμαθαν για την καταστροφή, όταν ήταν διακοπές, και αποφάσισαν να έρθουν να βοηθήσουν.
«Αρχικά, μας έβαλαν στη διανομή τροφίμων και κολλήσαμε. Βοηθάς τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη και βλέπεις να σχηματίζεται ένα χαμόγελο στα χείλη τους. Συγκινείσαι. Είναι το “ευχαριστώ” που σε κρατάει να συνεχίσεις. Να μην το σκεφτεί καθόλου ο κόσμος, να έρθει να βοηθήσει. Να αφιερώσει λίγο χρόνο, να θυσιάσει λίγο από τις διακοπές του και να έρθει να προσφέρει. Κάθε τι που θα κάνει, θα πιάσει τόπο», λένε.
Οι κάτοικοι ξεπέρασαν το αρχικό μούδιασμα και άρχισαν να ανοίγονται. Οπως λένε οι εθελοντές, τους λένε ιστορίες για το πώς ήταν τα πράγματα πριν και διηγούνται τη φρίκη εκείνης της ημέρας.
Τις τελευταίες ημέρες, ανησυχούν πολύ πού θα βρουν να μείνουν, όταν λήξει η προσωρινή φιλοξενία στα ξενοδοχεία της περιοχής και στην κατασκήνωση του Αγίου Ανδρέα. Ανησυχούν μήπως ξεχαστούν, όταν στραφεί αλλού η δημοσιότητα.
Δέματα με ρούχα
Στις κερκίδες του Κλειστού Γυμναστηρίου, πυρόπληκτοι διαλέγουν ρούχα που έχουν τοποθετηθεί με επιμέλεια, εθελοντές ανοίγουν κούτες και ξεδιαλέγουν ρούχα, κόσμος έρχεται για συμπαράσταση και φέρνει σοκολατόπιτες και φανουρόπιτες.
«Από την πρώτη μέρα, η ανταπόκριση του κόσμου ήταν πολύ μεγάλη. Παραλάβαμε χιλιάδες κούτες με τρόφιμα και ρούχα», λένε η Γεωργία και η Μαρία, εθελόντριες από το Σώμα Ελληνικού Οδηγισμού.
«Βγάλαμε πόστα και κανονισμούς εργασίας και έτσι κύλησε ομαλά η διαδικασία. Η διαχείριση του κόσμου ήταν το δύσκολο κομμάτι. Ερχονταν ηλικιωμένοι, οικογένειες με μικρά παιδιά, που δεν ξέραν πώς να διαχειριστούν αυτό που τους συμβαίνει», λένε.
Μόνο καλά λόγια έχει να πει για τους εθελοντές ο Σπύρος Λουκάτος, συντονιστής του Κλειστού και πρόεδρος του Δημοτικού Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Περιβάλλοντος του Δήμου Ραφήνας.
«Χωρίς την προσφορά τους, δεν θα γινόταν τίποτα. Είναι εξαιρετικά δύσκολη δουλειά. Ανά πάσα στιγμή, μπορεί να εμφανιστούν τρία φορτηγά και να ξεφορτώσουν έναν τόνο πράγματα. Τα ρούχα που έχουν συγκεντρωθεί, ξεπερνούν τις ανάγκες των πυρόπληκτων και ελπίζω να μπορέσουν να διατεθούν και αλλού, όπου υπάρχουν ανάγκες. Ο κόσμος να μην ντρέπεται, να έρθει κοντά μας να τον βοηθήσουμε. Φοβάμαι, όμως, μήπως με τις διακοπές του Αυγούστου φύγουν πολλοί εθελοντές. Οι ανάγκες θα εξακολουθούν να είναι μεγάλες για αρκετό διάστημα ακόμη», λέει.
Η «μαμά του Κλειστού», όπως την αποκαλούν, η Ιωάννα Κεφαλίδου, εθελόντρια από το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων, μας δείχνει κιβώτια γεμάτα με χρωματιστές σακούλες.
«Αυτά τα έστειλαν πρόσφυγες. Ο καθένας τους έφτιαξε ένα μικρό δέμα με ένα ζευγάρι σαγιονάρες, εσώρουχα, οδοντόκρεμα και οδοντόβουρτσα, καθώς και ένα γράμμα ή μια ζωγραφιά», λέει.
Διαβάζουμε: «Γεια, με λένε Μοχάμαντ. Είμαι πρόσφυγας. Ακουσα για την πυρκαγιά και είμαι πολύ λυπημένος. Νιώθω ό,τι νιώθεις, γιατί έζησα τα ίδια στη χώρα μου. Σας αγαπάμε όλους. Ο Θεός να σας έχει καλά».
Η κ. Κεφαλίδου μιλά για τη συγκίνηση που ένιωσε με την πρωτοβουλία 25 γυναικών από την Παλαιστίνη, το Αφγανιστάν, το Κουρδιστάν και το Ιράν, οι οποίες ναύλωσαν οι ίδιες λεωφορείο και ταξίδεψαν μέχρι τη Ραφήνα, για να προσφέρουν βοήθεια.
Συσσίτιο σε αντίσκηνο
Λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα, στο Μάτι, ο στρατός ετοιμάζεται να μοιράσει φαγητό και νερό στο αντίσκηνο που έστησε στην παραλία, εκεί όπου άλλοτε λειτουργούσε παραθαλάσσιο κέντρο, το ασθενοφόρο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού επισκέπτεται κατοίκους για να φροντίσει μικροτραύματα, ενώ στους δρόμους κυκλοφορούν λίγοι δημοσιογράφοι και φωτογράφοι.
Κάτοικοι κάθονται μουδιασμένοι στα λίγα σπίτια που γλίτωσαν, αγνοώντας τις προειδοποιήσεις των γιατρών.
«Καλό είναι να μη μένουν στην περιοχή μέχρι να γίνουν οι μετρήσεις και να δούμε τα επίπεδα τοξικότητας. Τα αναπνευστικά προβλήματα δρουν σωρευτικά. Το τελευταίο διάστημα, αυξάνονται τα σχετικά περιστατικά και αναμένουμε να αυξηθούν κι άλλο. Είναι βέβαια κατανοητό ότι δεν θέλουν να αφήσουν τον χώρο τους, δεν μπορεί να πει κανείς τίποτα», λέει η Αλεξάνδρα Μιχαηλίδου, γιατρός στο κλιμάκιο των Γιατρών του Κόσμου, που βρίσκεται έξω από το δημαρχείο της Ραφήνας.
Σε άλλα σπίτια, κάτοικοι και συγγενείς προσπαθούν να καθαρίσουν αυλές και δωμάτια. Κάποιοι διαμαρτύρονται, επειδή ο δήμος δεν απομακρύνει τα ξερόχορτα έξω από τις αυλές και πρέπει να το κάνουν με δικά τους έξοδα, όπως λένε.
Κάποιοι παραπονιούνται για το πολύ αυστηρό δασαρχείο, που τους πηγαίνει αυτόφωρο αν κόψουν ένα πεύκο.
Μας δείχνουν το δέντρο που βρίσκεται καταμεσής στο στενό δρομάκι που οδηγεί στη θάλασσα και εμποδίζει το πέρασμα.
Δεν μας δείχνουν όμως τα κολονάκια που έχουν μπει στην είσοδο για να μην περνούν οχήματα, παρ’ όλο που το πλάτος του δρόμου είναι έτσι κι αλλιώς απαγορευτικό.
Μας δείχνουν τα καλώδια από τις ξύλινες κολόνες της ΔΕΗ που ακουμπούν στα κλαδιά. Αλλά τα πεύκα προϋπήρχαν -δεν φαίνεται να αποτελεί επιλογή ένας τρόπος δόμησης που θα προσαρμόζεται στο φυσικό περιβάλλον και δεν θα το αντιμετωπίζει σαν εχθρό.
«Ο καθένας έκανε ό,τι ήθελε, χωρίς σεβασμό στον νόμο», λέει ο Ντούκε Γκιουργκάι, που κάνει μαστορέματα και φροντίζει κήπους στην περιοχή από τη δεκαετία του ’90, όταν ήρθε από την ΠΓΔΜ.
«Ούτε άδεια οικοδομής μάς έδειχναν ούτε σκέφτηκαν να μας ασφαλίσουν ούτε μπορούσαμε να πούμε και τίποτα. Η περιοχή είναι κακοδομημένη. Οι πάνω δρόμοι είναι τυφλοί, αδιέξοδοι. Κάτω, οι καπιταλιστές έχουν κλείσει τις διόδους προς τη θάλασσα. Ετσι πέθαναν οι άνθρωποι στο οικόπεδο. Χτες, θάψαμε έναν φίλο μου που πήγε να βοηθήσει μια ανάπηρη γυναίκα σε καροτσάκι. Εγκλωβίστηκαν και πέθαναν. Χρειάζεται να μπει επιτέλους τάξη. Η περιοχή πρέπει να ξαναφτιαχτεί σωστά και το κράτος να βοηθήσει αυτούς τους ανθρώπους. Αν κρατήσουν το λόγο τους οι Αρχές, θα τους πω μπράβο», λέει.
Το Πολεμικό Ναυτικό
Λίγο πιο κάτω, στην παραλία όπου κατέφυγαν πολλοί την ώρα της πυρκαγιάς, βαδίζουν τρεις άνδρες του Πολεμικού Ναυτικού. Βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή από τις πρώτες μέρες, για να προσφέρουν βοήθεια.
Στο μεσημεριανό τους διάλειμμα, έχουν πάει να δουν την παραλία. Ο ένας τους χαμηλώνει το κεφάλι σε ένδειξη σεβασμού προς τους νεκρούς και κάνει το σταυρό του.
Ενας από τους άλλους μας λέει: «Δεν πίστευα ότι δεν υπάρχουν δίοδοι στη θάλασσα. Πράγματι, σε έναν δρόμο 3 χιλιομέτρων, υπάρχουν μόνο δύο περάσματα», λέει.
Μας μιλά για τη δουλειά τους στην καταγραφή αναγκών και τις άλλες εργασίες. «Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι οι άνθρωποι εδώ έχουν ανάγκη την παρουσία άλλων ανθρώπων, για να μη νιώθουν ξεχασμένοι, μόνοι. Προσφέρουμε ένα είδος ψυχολογικής υποστήριξης. Εχω βρεθεί σε καταστροφές από πυρκαγιά, σε σεισμούς, σε δομές φιλοξενίας προσφύγων, σε πολλά. Μόνο συγκίνηση νιώθω πια. Και την ικανοποίηση που νιώθεις όταν βοηθάς και κάνεις τους ανθρώπους να αισθάνονται καλύτερα».
«Γάτες που κάθονται να τις περιποιηθείς»
Η Δώρα και ο Γιάννης πέρασαν τις εβδομάδες μετά τη φονική πυρκαγιά στο πάρκο Κερύνεια, στο λιμάνι της Ραφήνας, φροντίζοντας πυρόπληκτα ζώα μαζί με τους υπόλοιπους εθελοντές της ΕΔΚΕ – Εθελοντική Δράση Κτηνιάτρων Ελλάδας.
«Τις πρώτες μέρες, είχαμε πολλά περιστατικά. Εθελοντές, ομάδες που έκαναν περιπολίες στα καμένα και οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες μάς έφερναν τραυματισμένα ζώα, κυρίως με εγκαύματα στις πατούσες και το τρίχωμα και, πιο σπάνια, στα μάτια.
Πολλά ζώα φιλοξενούνται σε κλινικές ή προσωρινά σε σπίτια, άλλα έχουν ήδη υιοθετηθεί», λένε.
Στον Γιάννη έκαναν εντύπωση οι γάτες. «Πρώτη φορά έβλεπα γάτες να κάθονται να τις περιποιηθείς. Συνήθως γρατσουνάνε και διαμαρτύρονται, αυτές όμως ήταν πολύ τρομαγμένες», λέει.
Η Δώρα θυμάται μια γάτα, η οποία ήρθε με καψαλισμένες πατούσες και μουστάκια, εμφανώς ταλαιπωρημένη, αλλά με τα νεογέννητα γατάκια της άθικτα. «Τα είχε φροντίσει πολύ καλά», λέει η Δώρα.
Υποδέχονται μια γάτα, άσχημα πληγωμένη στα μάτια. Τη φέρνει σε κλουβί ο Χρήστος, ο οποίος πηγαίνει καθημερινά στο Μάτι μόλις τελειώνει τη δουλειά του και αφήνει τροφή και νερό για τα ζώα. Σε μία από τις περιπολίες του, βρήκε το γατάκι.
«Είναι πολύ μικρό και αδύναμο. Του έβαλα κρέμα για τα εγκαύματα, αλλά δεν νομίζω ότι βλέπει. Ελπίζω μόνο να ζήσει και να βρεθεί κάποιος να το πάρει σπίτι του και να το φροντίζει», λέει.
Πηγή: efsyn.gr, φωτό: Μάριος Βαλασόπουλος
