Παράνομη κρίνει το Ελεγκτικό Συνέδριο τη νέα σύμβαση ύψους 39 εκατ. ευρώ που επιχείρησε να συνάψει το Δημόσιο με τα ΚΤΕΛ προκειμένου να εκτελούν αστικές συγκοινωνίες στην Αττική. Η «χωρίς να ανοίξει ρουθούνι» ιδιωτικοποίηση του 20% των δημόσιων μεταφορών για την οποία πανηγύριζαν κυβερνητικοί αξιωματούχοι, απειλείται τώρα με κατάρρευση και χιλιάδες επιβάτες μένουν χωρίς λεωφορεία σε έναν μήνα, όταν λήξει η διετής σύμβαση του 2020.
Σύμφωνα με την “Εφημερίδα των Συντακτών“, το «φιάσκο» της νέας σύμβασης με τα ΚΤΕΛ έρχεται τη στιγμή που η κυβέρνηση Μητσοτάκη ανοίγει τον δρόμο για την ιδιωτικοποίηση των δημόσιων συγκοινωνιακών φορέων μέσω νομοσχεδίου του υπουργείου Οικονομικών που τέθηκε πρόσφατα σε διαβούλευση. Ταυτόχρονα, με άλλα νομοσχέδια ανοίγει περαιτέρω το παιχνίδι αφενός για τα ΚΤΕΛ στις αστικές και υπεραστικές συγκοινωνίες πανελλαδικά, αφετέρου για τους ιδιώτες στον σιδηρόδρομο όπου ήδη «μεγαλουργεί» η πρώην ΤΡΑΙΝΟΣΕ με συνεχείς ματαιώσεις δρομολογίων που υποκαθίστανται από ιδιωτικά λεωφορεία.
Η απόφαση 523/2022 του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Ζ΄ Κλιμάκιο) που αποκαλύπτει σήμερα η «Εφ.Συν.» αναδεικνύει την αγωνιώδη προσπάθεια της κυβέρνησης να παρακάμψει τους νόμους προκειμένου να αναθέσει απευθείας και χωρίς διαγωνισμό πρόσθετο δημόσιο συγκοινωνιακό έργο στα ΚΤΕΛ.
Μέσα από τις επισημάνσεις των δικαστών του Ελεγκτικού Συνεδρίου προκύπτει, ταυτόχρονα, μια αδιανόητη προχειρότητα των «αρίστων νομοθετών» η οποία οδηγεί και στην ακύρωση της σύμβασης που σχεδιάστηκε. Ας δούμε τα πράγματα με τη σειρά:
● Η πρώτη σύμβαση εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ υπεγράφη στις 7 Οκτωβρίου 2020 και περιλάμβανε δαπάνη 48.262.036,44 πλέον ΦΠΑ, για διάρκεια δύο ετών. Η δυνατότητα υπογραφής της σύμβασης αυτής είχε προβλεφθεί από Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου με μέτρα κατά της εξάπλωσης του κορονοϊού, τον Αύγουστο του 2020. Η σύμβαση υπογράφεται ανάμεσα στον Οργανισμό Αστικών Συγκοινωνιών (ΟΑΣΑ), την Οδικές Συγκοινωνίες (ΟΣΥ) και τα ΚΤΕΛ Αττικής ως «έκτακτο μέτρο για την αντιμετώπιση του άμεσου και επικείμενου κινδύνου διακοπής του συνόλου ή μέρους των παρεχόμενων υπηρεσιών συγκοινωνιακού έργου».
● Η σύμβαση εκείνη έρχεται προς κύρωση στο Ελεγκτικό Συνέδριο, που κάνει δύο επισημάνσεις: Πρώτον, ότι δεν έρχεται σε εφαρμογή του νόμου 4568/2018 καθώς «αποτελεί σύμβαση παροχής υπηρεσιών μεταφορών και όχι παραχώρησης δημόσιας υπηρεσίας», αλλά την εγκρίνει κατ’ εφαρμογή του νόμου περί δημοσίων προμηθειών (4412/2016) που προβλέπει συμβάσεις χωρίς προκήρυξη και διαγωνισμό για λόγους κατεπείγοντος. Δεύτερον, ότι η σύμβαση πρέπει να λήξει στα 2 χρόνια και να απαλειφθεί η πρόβλεψη παράτασης κατά ένα ακόμη έτος διότι δεν συμβαδίζει «με τον όλως εξαιρετικό χαρακτήρα της συγκεκριμένης διαδικασίας».
● Η αναφορά για δυνατότητα παράτασης σε τρίτο έτος διαγράφεται και έτσι υπογράφεται η σύμβαση 108/2020. Ομως, οι προσπάθειες της κυβέρνησης για επέκταση συνεχίζονται με νέα «μικρή» σύμβαση και τροπολογία.
● Στις αρχές του 2022, επιχειρείται μικρή τροποποίηση της σύμβασης 108/2020. Τα ΚΤΕΛ αναλαμβάνουν να παρέχουν πρόσθετα δρομολόγια με αντίτιμο 1.852.243,83 προ ΦΠΑ. Το Ελεγκτικό Συνέδριο εγκρίνει εκείνη την τροποποίηση θεωρώντας ότι αποτελεί ενιαίο σύνολο με την αρχική σύμβαση 108/2020.
● Τον περασμένο Ιούλιο ψηφίζεται σε νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών τροπολογία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών που γίνεται το άρθρο 75 του νόμου 4949. Εκεί αναφέρεται ότι οι συμβάσεις συγκοινωνιακού έργου που βασίζονται στον νόμο 4568/2018 μπορούν να παραταθούν για 1 έτος – δηλαδή «χτυπά» ακριβώς τα σημεία που είχε μπλοκάρει το Ελεγκτικό το 2020. Μάλιστα, στο αρχικό κείμενο του νομοσχεδίου προστίθεται «χειρόγραφα» η δυνατότητα προσαύξησης του έργου κατά 25%. Λίγες μέρες αργότερα, ο ΟΑΣΑ καταθέτει νέα σύμβαση, την ονομάζει πάλι τροποποιητική και βάζει προϋπολογισμό 31.447.505,89 ευρώ (περίπου 39 εκατομμύρια ευρώ μαζί με τον ΦΠΑ).
● Το Ζ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού συνεδριάζει στις 2 Αυγούστου και αποφασίζει ότι η σύμβαση αυτή είναι παράνομη και κωλύεται η υπογραφή της, διότι: 1) Επικαλείται την τροπολογία στον νόμο 4949 που «πατάει» στον νόμο 4568/2018 ενώ το Ελεγκτικό είχε αποφανθεί αρνητικά από το 2020. 2) Η αρχική σύμβαση 108/2020 δεν προβλέπει δυνατότητα παράτασης πέραν των 2 ετών. 3) Δεν πρόκειται για τροποποίηση της αρχικής σύμβασης αλλά για «νέα αυτοτελή απευθείας ανάθεση υπηρεσιών, ανεξάρτητη της προηγούμενης συμβατικής σχέσης των μερών, η οποία λαμβάνει χώρα δίχως να γίνεται επίκληση, ούτε άλλωστε να προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου η συνδρομή κάποιων εκ των περιπτώσεων του άρθρου 269 του 4412 προκειμένου η διαδικασία να κριθεί νόμιμη».
Εφόσον δεν βρεθεί λύση και η σύμβαση με τα ΚΤΕΛ λήξει στις 6 Οκτωβρίου 2022, θα δημιουργηθεί τεράστιο θέμα στις γραμμές που εξυπηρετούνται στη Βόρεια Αττική (από Κηφισιά προς Ροδόπολη, Κρυονέρι, Αγιος Στέφανος, Διόνυσος, Θρακομακεδόνες), τη Δυτική (από Ελευσίνα προς Ασπρόπυργο, Μάνδρα, Μαγούλα), την Ανατολική (από Δουκίσσης Πλακεντίας και Νομισματοκοπείο προς Ανθούσα, Αρτέμιδα, Κορωπί, Παλλήνη, Ραφήνα) και τη Νότια (από Ελληνικό προς Σαρωνίδα, Βάρκιζα, Γλυφάδα). Δηλαδή στο 20% των συγκοινωνιών που η κυβέρνηση καμάρωνε ότι «ιδιωτικοποίησε» χωρίς να υπάρξουν αντιδράσεις.
