Στα παιδικά μου χρόνια, ζήσαμε κακουχίες και ημέρες που μας μαύρισαν την ψυχή. Η Κατοχή, τα Δεκεμβριανά, το κίνημα του ‘44, ο συμμοριτοπόλεμος… Το καταφύγιο της ψυχούλας μας ήταν το ιερό της Εκκλησίας μας στον Άγιο Ιωάννη.
Εκεί, με τις ευχές και τις ευλογίες του Μακαριστού παπαΓιώργη και του παπαΘόδωρου, αγαλλίαζε η παιδική μας ψυχή. Μας έντυνε παπαδάκια, μας μιλούσε με πατρική στοργή, μας έφερνε φέτες από Προσφορές (Άρτους) στο μαγκάλι και είχε με όλα τα παιδιά μια ξεχωριστή αγάπη.
Ο δικός μας παπάς, ο παπαΓιώργης, κοιμήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1990. Με την ευκαιρία της τριαντάχρονης απουσίας από το χριστεπώνυμο σύνολο των κατοίκων αυτού του ιστορικού τόπου και με σεβασμό θα του αφιερώσω το χρονογράφημά μου. Αιωνία του η μνήμη!
Τα πρώτα χρόνια
Ο παπαΓιώργης γεννήθηκε στον Μαραθώνα το 1906. Πρωτότοκος γιος του Κωνσταντίνου Δημητρακόπουλου («Κωνσταντάρα») και της Μαραθωνίτισσας Ελένης Γεωρ. Παππά. Ο «Κωνσταντάρας», όπως τον αποκαλούσαν εδώ οι ντόπιοι, ασκούσε το επάγγελμα του τσαγκάρη και είχε καταγωγή από την Γορτυνία, όπως αναφέρει μέχρι σήμερα η μαρμάρινη πλάκα που είναι εντοιχισμένη πάνω από την είσοδο του Δικηγορικού Γραφείου του Γεώργιου Γεωργακόπουλου, στο σπίτι που γεννήθηκε ο αείμνηστος ιερέας και το κατέχει σήμερα λόγω κληρονομικού δικαιώματος η δισέγγονή του Μαρία Βυργιώτη. Η μητέρα της, Αικατερίνη, ήταν εγγονή του «Κωνσταντάρα» και η Μαρία σύζυγος του Γεωρ. Γεωργακόπουλου.
Ο Γεώργιος Δημητρακόπουλος ήταν ένας δυνατός νέος, εύρωστος, με ήθος και χαρακτήρα. Από μικρός ασχολήθηκε με γεωργικές εργασίες, όπως άλλωστε όλοι οι νέοι του τόπου λόγω της απέραντης και εύφορης πεδιάδας του Μαραθώνα. Περνούσε τις ελεύθερες ώρες στην εκκλησία μας με τους Μακαριστούς ιερείς Αλέξανδρο Παπασταύρου (παπαΑλέκο) και Θόδωρο Μαυρόπουλο (παπαΘόδωρο), ανεβασμένος στο ψαλτήρι δίπλα στον ταλαντούχο ιεροψάλτη Μιλτιάδη Ανδρεάδη. Η θεία χάρη και το όνειρό του από μικρό παιδί ήταν κάποια στιγμή να φορέσει το ράσο της ιεροσύνης και να γίνει ιερέας.
Το 1935, σε ηλικία 29 χρόνων, παντρεύτηκε την Μαραθωνίτισσα Κωνσταντίνα Αθαν. Μπαλαφούκα με βαθιά καταγωγή της οικογένειάς της από την Άνδρο.
Η χειροτονία
Το 1936 κοιμήθηκε ο παπαΑλέκος και «χήρεψε» η θέση αυτή από τον Ναό του Αγίου Ιωάννη, μοναδικής ενορίας του Μαραθώνα. Το δυσαναπλήρωτο κενό που άφησε η κοίμηση του Μακαριστού παπαΑλέκου έπρεπε να καλυφθεί, γιατί πάντα η Μητρόπολις του Μαραθώνος είχε λόγω πληθυσμού δύο ιερείς. Έτσι, βγήκε προκήρυξη που καλούσε τον κάθε ενδιαφερόμενο να λάβει μέρος. Στον πίνακα των ενδιαφερομένων ήταν γραμμένα τρία ονόματα: του Γεώργιου Δημητρακόπουλου και δύο συμπολιτών μας, του Δημητρίου Μιχ. Δούκα και του Γιάννη Πρεβενά. Όμως, η προτίμηση των εκκλησιαζομένων εστράφη στον Δημητρακόπουλο με την βροντερή φωνή και με τη λέξη «άξιος» σείστηκαν τα θεμέλια του Ναού. Με αυτή την ιαχή ο Δημητρακόπουλος πήρε την ιερά πορεία, προκειμένου να φορέσει το ράσο της ιεροσύνης για όλη του την ζωή.
Ήρθε η ημέρα της χειροτονίας του σε μια καθολική και πάνδημη συγκέντρωση ενοριτών και πιστών Χριστιανών του Μαραθώνα και ενώπιον του Μητροπολίτου Αττικής και Μεγαρίδος, Μακαριστού Ιακώβου Βοβονάτσου. Ο κατά κόσμο Γ. Δημητρακόπουλος βγήκε από τον Ναό του Αγίου Ιωάννη ως παπαΓιώργης και για 50 χρόνια έμεινε να περπατήσει την ιερατική του πορεία με τις ευλογίες του ιερατικού συνόλου και την ευχή του επισκόπου Μητροπολιτών Αττικής και Μεγαρίδος Ιακώβου, που μέχρι την εκδήμηση είχε την αγάπη και την υποστήριξη του ιεράρχη μας.
Εδώ αξίζει να σημειώσω ότι οι άλλοι δύο ενδιαφερόμενοι συμπολίτες μπορεί να μην πήραν την προτίμηση των Μαραθωνιτών για να λάβουν το σχήμα του ιερωμένου, ωστόσο τιμήθηκαν μελλοντικά αφού αμφότεροι οι Δημήτριος Μιχ. Δούκας και Ιωάννης Πρεβενάς διετέλεσαν Κοινοτάρχες αυτού του τόπου.
Ο Δημήτριος Μιχ. Δούκας ήταν γιος του Μιχαήλ Δούκα, ο οποίος μαζί με τον αδελφό του Άγγελο, καταγόντουσαν από τον ίδιο τόπο, την Πελοπόννησο, που μαζί με τον Κωνσταντίνο Δημητρακόπουλο, τον Ιωάννη Δούρο και τον Αντώνιο Μπαρδή είχαν μετοικίσει στον Μαραθώνα στα τέλη του 19ου αιώνα και είχαν αναπτύξει ξεχωριστά ο καθένας επαγγέλματα και οικογένειες.
Η κοινωνική προσφορά
Ο παπαΓιώργης, λοιπόν, αφιερώνεται στην εκκλησία και στους πιστούς συμπολίτες και γίνεται πρεσβύτερος το έτος 1940. Σε μια δύσκολη δεκαετία, αυτή των πέτρινων χρόνων, που ξημέρωσε την αυγή της πρωτοχρονιάς του 1940 με την έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου. Ο παπαΓιώργης εκτός των ιερατικών του καθηκόντων έδειξε και την προσφορά του για τον άνθρωπο και τον δοκιμασμένο ελληνικό λαό. Πρωτοστάτησε στους εράνους για την τροφοδοσία των μαχητών του Μετώπου με χρήματα και ρουχισμό.
Όλες οι γυναίκες του χωριού έπλεκαν μάλλινες κάλτσες, γάντια, κουκούλες και κασκόλ. Βοηθούσε τις οικογένειες των μαχόμενων στρατιωτών, κυριαρχούσε στους εράνους του ΕΕΣ, για τους οποίους και παρασημοφορήθηκε, πρωτοστάτησε στον «Έρανο της φανέλας του στρατιώτη» όπου και τιμήθηκε, πρωτοστατούσε στον αντικαρκινικό έρανο, στο φιλόπτωχο ταμείο, αλλά και σε οικογένειες που είχαν ανάγκη. Γυρνούσε τα νοσοκομεία με τους αρρώστους συμπολίτες. Ήταν συμπαραστάτης σε χαρές και σε λύπες. Ο παπαΓιώργης ήταν της Αρχής ότι δεν έπαιρνε, μονάχα έδινε! Ποτέ δεν άνοιξε την παλάμη του!
Και το τονίζω αυτό γιατί πρέπει να μάθουν οι νεότεροι άνθρωποι ότι οι ιερείς της τότε εποχής ήταν άμισθοι. Ναι, όπως το διαβάσατε και όπως το γράφω, δεν ζητούσαν μέσα στον Άρτο να έχει χαρτονόμισμα… Αυτή είναι η μεγαλύτερη σημερινή αμαρτία..!
Το θαύμα των Αγίων
Μέσα σε όλα τα καλά του και τις αρετές και τις ευλογίες του Θεού, είχε και κοινωνική και εθνική δράση. Η 20η Μαΐου 1944 παραλίγο να καταγραφεί ως αποφράδα ημέρα για τον Μαραθώνα και τους κατοίκους του. Στην Αγία Μαρίνα υπήρχε ένα κατοχικό στρατόπεδο που ήλεγχε τα πλοία που περνούσαν από τον Ευβοϊκό, διερχόμενα από τον πορθμό του Ευρίπου προς Πειραιά. Είχε κατασκευασθεί με αναγκαστική «αγγαρεία» από νέα παιδιά του Μαραθώνα και του Γραμματικού, ηλικίας 12 έως 40 χρονών.
Για τις ανάγκες του στρατοπέδου, κάθε πρωί ερχόταν στον Μαραθώνα βυτίο για φόρτωση νερού από την κοινοτική βρύση που ήταν στην πλατεία έξω από το σπίτι μου. Ένας καλοκάγαθος Αυστριακός οδηγός, ο Μπίλης, καθόταν ολημερίς για την φόρτωση του βυτίου και έπαιζε μαζί μας εκεί στην άπλα της πλατείας ποδόσφαιρο. Μας αγαπούσε ιδιαίτερα γιατί του θυμίζαμε τα τρία του αγόρια που είχε αφήσει στην χώρα του, διότι είχε επιστρατευθεί βιαίως από τα χιτλερικά στρατεύματα, όπως και άλλοι συμπατριώτες του.
Πάντα μας έφερνε μπισκότα, καραμέλες, γαλέτες, και για τους μεγάλους της γειτονιάς έφερνε μπύρες και τσιγάρα. Αυτή την ημέρα καθυστέρησε η φόρτωση του βυτίου, επειδή κατά διαστήματα περνούσαν και κάτοικοι του Μαραθώνα να ποτίσουν τα ζώα τους στη μεγάλη γούρνα. Ο Μπίλης έφυγε πριν νυχτώσει για να επιστρέψει στον προορισμό του, αλλά στην περιοχή που είναι σήμερα ο οικισμός Αύρα, τον παραμόνευαν ΕΛΑΣίτες και με μια σφαίρα του στέρησαν τη ζωή και την επιστροφή στα παιδιά του. Το μαντάτο αυτό μεταδόθηκε από τους κτηνοτρόφους Πανταίους κι έφτασε και στον Μαραθώνα που ήταν το πλησιέστερο χωριό και θα πλήρωνε με βαριά αντίποινα, όπως είχε εξαγγείλει ο κατοχικός στρατός.
Λίγη ώρα αφού είχα κοιμηθεί με τον παππού μου στο ίδιο δωμάτιο, με ξύπνησε έντρομος μαζί με τη μεγαλύτερη αδελφή μου, να εγκαταλείψουμε το σπίτι μας και το χωριό μας, για το κακό που επρόκειτο να συμβεί. Η μακαρίτισσα η μάνα μου ήταν έγκυος στη μικρή ετεροθαλή αδελφή και δεν μπορούσε να μετακινηθεί. Θα αναχωρούσαμε για την Κηφισιά, εκεί απ’ όπου καταγόταν ο παππούς μου.
Μέσω του μονοπατιού του όρους Γκιργκιώνη, φτάσαμε με πολλούς άλλους χωριανούς στο εκκλησάκι της Αγ. Παρασκευής στην Οινόη. Ο παπαΓιώργης πρώτος και καλύτερος έχει αρχίσει να κάνει παρακλήσεις προς την Αγία Παρασκευή και με το πετραχήλι που φοράει δίνει εντολή στον κόσμο να γονατίσουν και να ψάλουμε την Υπερμάχω Στρατηγώ. Το πλήθος από τους χωριανούς όλο και αυξάνεται. Κάποιος ψύχραιμος Μαραθωνίτης ανεβαίνει σ’ ένα ψηλό σημείο και δίνει πρόσταγμα να αναχωρήσουμε προς τη Σταμάτα μέσω του μονοπατιού που υπήρχε στα δυτικά της.
Ο παπαΓιώργης και ο παππούς μου συνεννοούνται και σε μια ύστατη προσπάθεια για τη σωτηρία αυτού του τόπου και των κατοίκων, επισκέπτονται τον δεσπότη, Μακαριστό Ιάκωβο Βοβονάτσο στην Κηφισιά να του αναφέρουν το συμβάν και να ζητήσουν βοήθεια. Ξημέρωνε η γιορτή των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.
Ο δεσπότης κίνησε γη και ουρανό φθάνοντας στο ξενοδοχείο του «Απέργη», εκεί που βρισκόταν το στρατηγείο του Γερμανού Διοικητή του βορειοανατολικού τμήματος της Αθήνας, με την επίσπευση να βρεθούν σύντομα στον Μαραθώνα. Εκεί, ευτυχώς, πρόλαβαν τους εναπομείναντες κατοίκους του χωριού που είχαν συλληφθεί με σκοπό 50 απ’ αυτούς -ηλικιωμένοι, παιδιά, γυναίκες- να καταδικαστούν σε θάνατο με τυφεκισμό. Μεταξύ αυτών ήταν κι η μάνα μου που ήταν έγκυος… Είχαν σκοπό να κάνουν αυτό ακριβώς αυτό που έγινε λίγες ημέρες αργότερα στο Δίστομο της Βοιωτίας, όπου σκότωσαν παιδιά της κούνιας…
Η ενέργεια του δεσπότη ήταν ακαριαία. Αμέσως ο τιτλούχος Γερμανός έδωσε εντολή να διαλυθεί το άμαχο πλήθος που υπερέβαινε τα 100 άτομα. Η Αγ. Παρασκευή, οι Αγ. Κωνσταντίνος και Ελένη που γιόρταζαν αυτή την ήμερα, αλλά και ο Μακαριστός επίσκοπος μας, μαζί με τον Μακαριστό παπαΓιώργη και τον μακαρίτη τον παππού μου Ευάγγελο Κούρτη, είχαν βοηθήσει να γίνει το θαύμα των Αγίων.
Η γνωριμία με τον Πρέσβη Σμιθ
Ο παπαΓιώργης πάντα μπροστάρης και δραστήριος, ένα πρωινό όπως έφευγε από τον καθεδρικό ναό του Αγίου Ιωάννη συναντά στην πλατεία τρεις τέσσερις άγνωστους πολίτες μπροστά από το Ηρώο των Πεσόντων, οι οποίοι τον καλημέρισαν. Ο παπαΓιώργης αμέσως προθυμοποιήθηκε να τους προσφέρει ένα κέρασμα. Ανάμεσά τους και ένας Έλληνας διπλωματικός υπάλληλος. Αφού αποδέχτηκαν την πρόσκληση, κάθισαν στο παρακείμενο καφενείο μας για να πιουν έναν καφέ.
Ο διπλωματικός υπάλληλος σύστησε στον παπαΓιώργη τον υψηλό τιτλούχο, ο οποίος ήταν ο Πρέσβης της Αγγλίας -του Ηνωμένου Βασιλείου όπως αποκαλείται σήμερα- κύριος Σμιθ. Η Αγγλία ήταν μια σύμμαχος χώρα που βοήθησε την Ελλάδα στις δυσκολίες που πέρασε και στάθηκε αρωγός της ανόρθωσης. Η παρέα εξελίσσεται φιλικά και ο παπαΓιώργης του πρότεινε να μεταβούν στο σπίτι του να τον κεράσει ένα κρασί από τα βαρέλια που είχε στο υπόγειο, παραγωγής του. Στον κορυφαίο διπλωμάτη κ. Σμιθ άρεσε το κοκκινέλι.
«Τι μπορώ να κάνω για σας, πάτερ;», απευθύνθηκε στον παπαΓιώργη με σεβασμό και υπόκλιση. Στην συντροφιά παρευρίσκεται και ο αδελφός του παπαΓιώργη, Δημήτριος Δημητρακόπουλος, τότε Αντιπρόεδρος της κοινότητας Μαραθώνος, ο οποίος παρεμβαίνει και προτείνει στον ξεχωριστό διπλωμάτη να επέμβει προκείμενου να αποκατασταθεί η καταστραμμένη Λεωφ. Μαραθώνος από το σημείο του Αγ. Κωνσταντίνου μέχρι την πλατεία Καπονίδου. Την εποχή εκείνη είχε προγραμματισθεί να τελεσθεί και ο πρώτος μεταπολεμικός μαραθώνιος δρόμος προς τιμήν του μεγάλου Έλληνα νικητή στον Μαραθώνιο της Βοστόνης, Στέλιου Κυριακίδη.
Ο πρέσβης και οι συνοδοί του αναχώρησαν με ενθουσιασμό και ευχαριστίες προς τον σεβαστό ιερέα και τον αδελφό του. Δεν πέρασαν 48 ώρες και κατέφθασε στον Μαραθώνα κλιμάκιο υπαλλήλων, τεχνικών και διοικητικών σε συνάντηση με τον Κοινοτάρχη Τάκη Παπαστάμο, τον Αντιπρόεδρο Δημ. Δημητρακόπουλο και μέλη του Κοινοτικού Συμβουλίου, προκειμένου να συνεννοηθούν για την έναρξη των εργασιών με προσωπική εντολή του Υπουργού Δημοσίων Έργων στρατηγού Ναπολέοντος Ζέρβα. Και ω του θαύματος η Λεωφ. Μαραθώνος σε λίγες μέρες έγινε «λάδι», όπως λέει και ο λαός μας.
Αυτός ήταν ο Μακαριστός παπαΓιώργης. Ο άνθρωπος για τον άνθρωπο. Ιερέας με βαρύ ράσο, χωρίς το χέρι στην τσέπη και, το σημαντικό, χωρίς την εποχή εκείνη μηνιαίο μισθό. Με τα αμπέλια του και τις ελιές του ζούσε λιτή ζωή με την παπαδιά του στο πατρικό του σπίτι, που μέχρι σήμερα σώζεται και στο οποίο διαμένει η μοναχοκόρη του Καλλιόπη (Πόπη), σύζυγος Αριστείδη Νησιώτη.
Στο πέρασμα του μακαριστού παπαΓιώργη από την εφημέρια του καθεδρικού ναού της ιστορικής μας πόλεως μόνο θετικά πράγματα καταγράφηκαν.
Μετά τον πόλεμο ανακαινίσθηκε η εξωτερική όψη του ιερού ναού πάντα με τη φροντίδα του. Κτίστηκε εκ θεμελίων το παρεκκλήσιο της Αγίας Άννας εντός της πόλεως του Μαραθώνα. Επί εποχής του και με προσωπικό ενδιαφέρον ο Άγιος Παντελεήμονας της παραλίας Μαραθώνα αποτέλεσε ξεχωριστή ενορία. Ο παπαΓιώργης ήταν αυτός που θέσπισε πανηγυρικά τον αγιασμό των υδάτων κατά τα Θεοφάνεια.
Ο παπαΓιώργης ανακαίνισε τα περισσότερα από 15 εξωκλήσια της περιοχής που είχαν καταστραφεί κατά την περίοδο της κατοχής από κατοίκους, οι οποίοι τα χρησιμοποίησαν ως κατοικίες.
Δικαίως ο επί 40 χρόνια εφημέριος του ιερού ναού του Αγίου Παντελεήμονος, αρχιμανδρίτης Πανσολογιώτατος Ιωσήφ Φούτσης, ονόμασε την αίθουσα του πνευματικού κέντρου του ναού στον οποίο υπηρετεί «Αίθουσα πρωτοπρεσβύτερου Γεωργίου Δημητρακόπουλου». Δυστυχώς, καμία δημοτική αρχή από τότε δεν έχει τιμήσει την ιστορικότητα και την ιερατική διαδρομή του κορυφαίου Μαραθωνίτη παπαΓιώργη δίδοντας το όνομά του σε κάποιο σημείο αναφοράς.
Είχα την υποχρέωση από τη φώτιση αυτού του σεμνού ιερέα να γράψω στις σελίδες της MP αυτό το χρονογράφημα, για να θυμηθούν μέσα από τις αναμνήσεις μου οι πιστοί ενορίτες του και να μάθουν και οι νέοι.
Ο παπαΓιώργης δίνει κλάδους ελιάς στον Ακύλα Αμπέμπε και στον Δημήτρη Δερβένη. Μετά την πολεμική περίοδο που ξεκίνησε και πάλι η εκκίνηση του Μαραθώνιου Δρόμου από την κεντρική πλατεία του χωριού, ο παπαΓιώργης τηρούσε τελετουργικό και ευχόταν στους μαραθωνοδρόμους «καλή επιτυχία», δίνοντάς τους κλάδους ελιάς. Οι Έλληνες μαραθωνοδρόμοι ασπαζόμενοι τη δεξιά του, έπαιρναν την ευχή του. Οι Βαλκάνιοι Μαραθωνοδρόμοι γονάτιζαν με ευσέβεια και δέος μπροστά του. Ο επί πολλά χρόνια αφέτης του Μαραθώνιου Δρόμου, Στέλιος Κυριακίδης, δεν έδινε εκκίνηση πριν ο παπαΓιώργης προσφέρει σε όλους τους μαραθωνοδρόμους κλάδους ευλογημένης ελιάς.
(Φωτογραφία από το αρχείο του Στέλιου Γ. Πλακίτση)
Πηγή: marathonpress.gr
