Μέσα στην αρνητικά φορτισμένη επικαιρότητα από τις πυρκαγιές, η είδηση πέρασε σχεδόν στα ψιλά. Μια ηλικιωμένη οδηγός, 88 ετών, παραβίασε καταμεσήμερο τον κόκκινο σηματοδότη σε μια κάθετη οδό της Λεωφόρου Μαραθώνος, στο ύψος της Ραφήνας. Το αποτέλεσμα ήταν να εμβολίσει δυο οχήματα που κινούνταν κανονικότατα στη λεωφόρο από τα οποία ανασύρθηκε ένας νεκρός και ένας βαριά τραυματισμένος.
Μακριά από εμένα οποιαδήποτε ρατσιστική προσέγγιση έναντι των ηλικιωμένων. Έχουν ακριβώς τα ίδια δικαιώματα με τους πολίτες κάθε ηλικίας. Ωστόσο, η ίδια η πολιτεία στο ζήτημα της ικανότητας οδήγησης των ηλικιωμένων και ειδικά των υπερηλίκων αποδεικνύεται αδαής, άτολμη, φοβική και ανεκτική σε συμπεριφορές που παραπέμπουν σε τρίτο κόσμο.
Η χώρα μας δυστυχώς είναι γεμάτη από κοινά μυστικά. Όλοι τα γνωρίζουν. Όλοι τα ομολογούν στην παρέα, αλλά κανείς, για λόγους που χρήζουν διερεύνησης κάθε είδους, δεν τα αγγίζει. Ένα από αυτά είναι το ζήτημα της ανανέωσης της άδειας ικανότητας οδήγησης στους ηλικιωμένους και ειδικά στους υπερήλικες. Κατά καιρούς έχει αυστηροποιηθεί το καθεστώς προκειμένου ηλικιωμένοι που δεν διαθέτουν πλέον τις φυσικές ικανότητες να οδηγούν να μην μετατρέπονται σε δημόσιο κίνδυνο. Για παράδειγμα, μέχρι το 2019, ίσχυε ο επανέλεγχος με πρακτική εξέταση των ηλικίας άνω των 80 οδηγών. Το μέτρο αυτό καταργήθηκε μάλλον ως ανεφάρμοστο καθώς είχε ξεσηκώσει αντιδράσεις και από την πλευρά των πιστοποιημένων εξεταστών. Πλέον οι προϋποθέσεις για να ανανεώσει ένας πολίτης άνω των 80 ετών το δίπλωμα είναι να εξεταστεί από γιατρούς των εξής ειδικοτήτων: παθολόγο, οφθαλμίατρο και ΩΡΛ ή νευρολόγο ή ψυχίατρο. Το κοινό μυστικό είναι ότι με έναν… μαγικό τρόπο πρακτικά όλοι οι ηλικιωμένοι που επιθυμούν να συνεχίζουν να οδηγούν βρίσκονται στους δρόμους με δίπλωμα σε ισχύ στην τσέπη.
Το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα έντονο έως καθολικό στην περιφέρεια. Όλοι έχουν ακούσει τις αληθινές ιστορίες ότι “ο παππούς έχει έναν γνωστό που του φέρνει το δίπλωμα στο σπίτι με 300 ευρώ και θα του το φέρνει όσο θέλει ο ίδιος να οδηγά”. Προφανώς κάτι πολύ λανθασμένο γίνεται. Και αυτό το λάθος κοστίζει ανθρώπινες ζωές. Δεν γνωρίζω τις στατιστικές, αλλά είμαι πεπεισμένος ότι ελάχιστοι ηλικιωμένοι άνω των 80 ετών δεν καταφέρουν να ανανεώσουν το δίπλωμά τους. Έχουν ζητηθεί και μελετηθεί ποτέ αυτά τα στατιστικά από τους ιθύνοντες; Έχει ζητηθεί ευθύνη από κάποιον που πιστοποίησε ικανότητα οδήγησης μετά την πρόκληση κάποιου ατυχήματος; Είναι κοινό μυστικό, λοιπόν, ότι υπάρχουν κυκλώματα που, σε βάρος της οδικής ασφάλειας και της κοινωνίας γενικότερα, αποκομίζουν οικονομικό όφελος.
Το ερώτημα λοιπόν είναι πώς θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί το ξεκάθαρο φαινόμενο ηθικού κινδύνου. Δηλαδή αυτός που πιστοποιεί την ικανότητα οδήγησης να μην είναι αυτός που θα φέρει ευθύνη και θα πληρώσει εφόσον προκληθεί ένα ατύχημα λόγω ανικανότητας οδήγησης από κάποια ενδεχόμενη φυσική αδυναμία λόγω προχωρημένης ηλικίας (μειωμένη όραση, μειωμένη ακοή, μειωμένα ανακλαστικά κλπ). Μια λύση, εύλογη, είναι μια που ήδη εφαρμόζεται στις ασφάλειες ζωής και υγείας. Να πιστοποιεί την ικανότητα οδήγησης και την ασφαλισιμότητα αυτός, λοιπόν, που πληρώνει. Η ασφαλιστική εταιρεία που θα ασφαλίζει το όχημα που θα οδηγεί ο υπερήλικας. Το υφιστάμενο σύστημα έχει αποτύχει προ πολλού και το ίδιο έχει γίνει και με τις προσπάθειες για να διορθωθεί. Ίσως η αλλαγή αυτή να είναι ένα βήμα για πιο ασφαλείς δρόμους. Και λιγότερη διαφθορά.
ΥΓ. Οι Διευθύνσεις Συγκοινωνιών, που η λειτουργία τους έχει πλέον περάσει στην αρμοδιότητα των Περιφερειών, είναι από τις πρώτες υπηρεσίες στη “συναλλαγή” και το “γρηγορόσημο”. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, κάτι έχει αρχίσει να αλλάζει με την ψηφιοποίηση των διαδικασιών, όπως είναι η μεταβίβαση ΙΧ. Ελπίζουμε σε δυναμική συνέχεια.
Του Σπύρου Δημητρέλη
