Ο Ιερός Νιπτήρ του Πέτρου Βαμπούλη (που απεικονίζεται στη φωτογραφία) είναι από την αγιογράφηση του ιερού ναού του Αγίου Νικολάου Καλλιθέας και παρουσιάζεται με το υπόλοιπο έργο του κορυφαίου μας αγιογράφου στη μεγάλη αναδρομική έκθεση «50 ΧΡΟΝΙΑ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑ» που λειτουργεί καθημερινά στο Ωδείο Μακτζώρτζ (Ευβοϊκού 35) οργανωμένη από το Σύλλογο Φίλων της Μουσικής Ραφήνας.
Ο ΙΕΡΟΣ ΝΙΠΤΗΡ
Ο Ιερός Νιπτήρ βρίσκεται δεξιά της αγιογραφίας του Μυστικού Δείπνου στον Άγιο Νικόλαο Καλλιθέας. Και οι δύο εικόνες παραπέμπουν στη μακεδονική σχολή της παλαιολόγειας περιόδου, σύμφωνα με τη μελετήτρια του Βαμπούλη, δρ Πασχαλιά Θηλυκού. Ο μεν Μυστικός Δείπνος ακολουθεί εικονογραφικό πρότυπο από τον εξωνάρθηκα της μονής Βατοπεδίου, ο δε Ιερός Νιπτήρ μικρογραφία ιστορημένου χειρογράφου της μονής Διονυσίου του Αγίου Όρους.
Η διάταξη της σύνθεσης του Ιερού Νιπτήρος είναι τριγωνική με εξαιρετική την πολυχρωμία των αμφιέσεων: ιώδες, πορφυρό έως μενεξεδί και μελιτζανί, πράσινο αμύγδαλου και χλόης, γαιώδες και ωχροκίτρινο. Επισημαίνεται η καθαρότητα και η φωτεινότητά της, η εκφραστικότητα των προσώπων, οι ρυθμικές κινήσεις αλλά και η ανάγλυφη, σχεδόν κλασική πτυχολογία των ενδυμάτων. Οι απόστολοι κάθονται σε έδρανα, χωρισμένοι σε τρεις ομάδες, απαρτίζοντας ουσιαστικά τα τρία επίπεδα του πίνακα. Στο αριστερό άκρο όρθιος ο Χριστός κλίνει ελαφρά το κεφάλι και τον κορμό του, φορώντας μπλε-μαβί χιτώνα με πορτοκαλί λεπτομέρειες, ζωσμένος λέντιο με το οποίο ετοιμάζεται να σκουπίσει το πόδι του αποστόλου Πέτρου. Ο απόστολος κρατεί με το δεξί χέρι το κεφάλι, εννοώντας «Κύριε, μη τους πόδας μου μόνον αλλά και τας χείρας και την κεφαλήν (Ιω 13, 9). Ένας άλλος απόστολος, μάλλον ο Ιωάννης, ακολουθώντας το παράδειγμα του Ιησού, λύνει το σανδάλι συναποστόλου του. Από εκείνους που βρίσκονται στο βάθος εντυπωσιάζει το τελευταίο κεφάλι αποστόλου που παρατηρεί κατάματα τον θεατή κατά το πρότυπο λεπτομέρειας των Σαράντα Μαρτύρων του Φώτη Κόντογλου. Τέλος έντονα επεισοδιακό χαρακτήρα στη σύνθεση προσδίδει η μορφή αποστόλου στο δεξιό άκρο της, που φαίνεται να επικροτεί την πράξη του δασκάλου του και αποτελεί κατά πάσα πιθανότητα επιλογή του καλλιτέχνη.
Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣ
Στον Μυστικό Δείπνο εντυπωσιάζει η απόδοση της ψυχικής κατάστασης του Ιούδα, ο οποίος παρατηρεί ύποπτα και με ενοχική διάθεση τον δάσκαλό του και, προσπαθώντας να κρυφτεί, βάζει το αριστερό χέρι στο στόμα ενώ απλώνει το δεξιό προς το ψωμί. Οι υπόλοιποι απόστολοι παραταγμένοι αισθητικά κατά δυάδες συνδέονται μεταξύ τους με κατάλληλες χειρονομίες, κλίσεις και κινήσεις των σωμάτων τους. Έντονη εναλλαγή παρατηρείται στη χρωματική απόδοση των ενδυμάτων τους. Τα ιμάτια είναι μπλε, αχνογάλανα, πράσινα και μενεξεδιά. Οι χιτώνες ρόδινοι, φαιοπράσινοι, λαχανί, κυανοί, μαβί και κόκκινοι προς κεραμιδί ή πορτοκαλί. Η χρωματική πανδαισία διαλύει τη μονοτονία της σκηνής και δίνει νότα ρεαλισμού στη σύνθεση.
Οι δύο αυτές παραστάσεις προβάλλονται σε ξεχωριστή αίθουσα από εκείνη όπου εκτίθενται τα πρωτότυπα έργα, μαζί με άλλες αγιογραφίες ιερών ναών, χάρη στο διαδραστικό σύστημα προβολών της σχολής Μακτζώρτζ. Οι παρατηρήσει που τις αφορούν προέρχονται ως επί το πλείστο από τη διδακτορική διατριβή με θέμα Το καλλιτεχνικό έργο του αγιογράφου Πέτρου Βαμπούλη (2005) της Πασχαλιάς Θηλυκού στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Ο ΠΕΤΡΟΣ ΒΑΜΠΟΥΛΗΣ
Ο Πέτρος Βαμπούλης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1929. Από τα μικρά του χρόνια είχε έμφυτη αγάπη για την Τέχνη. Από νωρίς έδειξε προτίμηση για την αρχαιολογία και ιδιαίτερα τη βυζαντινή. Τελικά σπούδασε την τέχνη της αγιογραφίας. Σ’ αυτό συνέτεινε αποφασιστικά η γνωριμία του με τον Φώτη Κόντογλου. Με τον Κόντογλου συνδέθηκε στενά γιατί διαπίστωσε συνταίριασμα πνευματικών προσανατολισμών και αισθητικών αντιλήψεων. Η επιστροφή στις ρίζες της παραδοσιακής Τέχνης αποτέλεσε τον κοινό σκοπό. Μελέτησε με πάθος τη βυζαντινή τέχνη που τον κατέκτησε ολοκληρωτικά και έγινε βίωμά του. Δώδεκα ολόκληρα χρόνια έμεινε πιστός βοηθός και συνεργάτης του Φώτη Κόντογλου μέχρι το θάνατο του δασκάλου του, το 1965. Δούλεψε μαζί του στις εκκλησίες Άγιο Νικόλαο Αχαρνών, Άγιο Γεώργιο Κυψέλης, στα παρεκκλήσια του Πατέρα στο Ψυχικό, του Γουλανδρή στην Εκάλη, του Καμπάνη στο Πικέρμι και της Πολυκλινικής στην οδό Πειραιώς, καθώς και σε πολλές φορητές εικόνες.
ΑΓΙΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ 38 ΙΕΡΩΝ ΝΑΩΝ
Μετά το θάνατο του δασκάλου του συνέχισε με τον ίδιο ζήλο σε άλλες εκκλησίες όπως στην Ανάσταση του Χριστού στα Σπάτα, στην Ευαγγελίστρια στα Νέα Λιόσια, στον Προφήτη Ηλία στο Παγκράτι, στον Άγιο Νικόλαο στην Καλλιθέα, στη Γέννηση του Χριστού στο Λιόπεσι, στον Άγιο Νικόλαο στα Σελήνια της Σαλαμίνας, στην Αγία Σκέπη στου Παπάγου, στην Κοίμηση της Θεοτόκου στο Μπογιάτι, στο παρεκκλήσιο του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών, στον Άγιο Νεκτάριο στην Καμάριζα, στους Αγίους Αναργύρους στο Μαρούσι, στην Κοίμηση της Θεοτόκου στη Σαρωνίδα, στον Άγιο Τρύφωνα στην Παλλήνη, στον Άγιο Παύλο στην Πάτρα, στην Κοίμηση της Θεοτόκου στα Σπάτα, στον Άγιο Κωνσταντίνο τον Υδραίο στην Ύδρα, στην Αγία Θέκλα στον Πύργο της Τήνου, στην Ευαγγελίστρια στο Ίλιο, στη Ζωοδόχο Πηγή και στους Ταξιάρχες στα Μελίσσια, στον Άγιο Κωνσταντίνο στη Νέα Μάκρη, στην Κοίμηση της Θεοτόκου στο Μάτι και σε διάφορες άλλες εκκλησίες στη Χίο, στη Δημητσάνα, στη Σπάρτη, στη Χαλκίδα, στην Υπάτη, στο Φανάρι της Καρδίτσας, στις Οινούσσες και αλλού. Τριάντα οκτώ είναι οι ιεροί ναοί που έχουν αγιογραφηθεί από τον Πέτρο Βαμπούλη. Δούλεψε ακόμα και πολλές φορητές εικόνες καθώς και άλλες μόνο για τέμπλα, σαν του Αγίου Ανδρέα Πατρών, του Αγίου Θεράποντος Θεσσαλονίκης, του Αγίου Γεωργίου του Κοντού στη Λάρνακα της Κύπρου, του Αγίου Ιωάννη στο Μόντρεαλ του Καναδά και αλλού.
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΘΕΣΕΙΣ
Από το 1968 έως το 1977 εργάστηκε για τη δημιουργία του συγγράμματός του Βυζαντινή Διακοσμητική το οποίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Αστήρ των αδελφών Παπαδημητρίου και επανεκδόθηκε σε πολυτελή και εικονογραφημένη δεύτερη έκδοση το 1992. Ο Πέτρος Βαμπούλης συμμετείχε στην Έκθεση Σύγχρονων Ορθοδόξων Αγιογράφων το 1956, ενώ το 1957 σε κοινή έκθεση με τον Γιώργο Σικελιώτη και τον Πάνο Βαλσαμάκη. Το 1959 πήρε μέρος στην Ομαδική Έκθεση Βυζαντινής Τέχνης, το 1963 στην Έκθεση Εννέα Συγχρόνων Αγιογράφων ενώ το 1967 και το 1969 συμμετείχε στις Πανελλήνιες Εκθέσεις.
Η είσοδος στην έκθεση είναι ελεύθερη. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 23 Μαΐου. Τη μεγάλη Εβδομάδα θα λειτουργεί καθημερινά μέχρι και τη Μεγάλη Πέμπτη 10-12 & 18-21. Την Κυριακή 8 Μαΐου θα είναι επισκέψιμη από το πρωί μέχρι το μεσημέρι, όπου στις 12 θα δοθεί συναυλία του βιολιστή Αναστάση Μαυρουδή με έργα Μπετόβεν, Μπραμς και Σαινς Σανς, πάντα με ελεύθερη είσοδο.
