Το χάος που επικράτησε τις ώρες εκδήλωσης της πυρκαγιάς στο Μάτι περιγράφουν οι καταθέσεις όλων των εμπλεκομένων μελών της Πυροσβεστικής που ήρθαν στο φως την παραμονή της μαύρης επετείου των δυο χρόνων από την τραγωδία με τους 102 νεκρούς. Χαρακτηριστική και σοκαριστική είναι η κατάθεση του αξιωματικού της πυροσβεστικής που πέταξε πάνω από το Μάτι, Χρήστου Λαμπρή.
«Μετά από μια ώρα πτήση στην περιοχή της Κινέττας και στο καλαμάκι με το συντονιστικό ελικόπτερο της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας πήρε εντολή από τον υπαρχηγό επιχειρήσεων κ. Ματθαιόπουλο στις 16.59 να μεταβώ με το ελικόπτερο στην περιοχή Πεντέλης όπου υπήρχε μια ανεξέλεγκτη φωτιά. Πήραμε πορεία κατευθείαν για εκεί και φτάσαμε περίπου στις 17.15. Πετούσαμε σε ένα μεγάλο ύψος, ίσως και 2000 πόδια, και βλέπαμε όλη τη φωτιά και την περιοχή, είχαμε ορατότητα ο στη θάλασσα. Αυτό που έκανα εγώ, επειδή δεν ξέρω τις γεωγραφικές λεπτομέρειες της περιοχής, ήταν να ανοίξω το τάμπλετ, εντόπισα τους οικισμούς Νέου Βουτζά, Νταού Πεντέλης και το Λύρειο ίδρυμα. Η φωτιά όταν την είδαμε εμείς ήταν περίπου στο μέσον της απόστασης ανάμεσα σε Νταού Πεντέλης και Νέο Βουτζά. Κατέβαινε την ρεματιά. Η φωτιά βρισκόταν στην τελευταία ματιά πριν το Λύρειο ίδρυμα αλλά δεν είχε πάρει την ανωφέρεια, δεν είχε περαστεί ρεματιά να πάρει την ανηφόρα. Όταν την είδαμε το μέτωπο της πυρκαγιάς ήταν περίπου 500 μέτρα, εκεί είναι πολύ πυκνή βλάστηση, χαμηλή, επειδή υπάρχουν παλιά καμένα εκεί.
Από τον ασύρματο, συχνότητα 15, είχα ακούσει ότι βρίσκεται εκεί ο Άρης Αθηνών κύριος Παναγιωτόπουλος. Τον ενημέρωσα για την φωτιά και του είπα ότι πάει για το Βουτζά και είπα ότι βρίσκεται κάτω από το Λύρειο Ίδρυμα. Με το ΕΣΚΕ δεν επικοινώνησε απευθείας με τον ασύρματο, πήρα όμως τον κύριο Ματθαιόπουλο γύρω στις 17.20 και τον ενημέρωσα ότι φωτιά έχει κατεύθυνση προς Λούτσα. Δεν θυμάμαι αν ενημέρωσε για την ένταση. Σίγουρα θυμάμαι έδωσα την κατεύθυνση της φωτιάς και την δυσκολία της. Ήταν μια πολύ δύσκολη φωτιά. Έκτον υστέρων όμως θα έλεγα ότι πυρκαγιά αυτή είχε μία γεωμετρική χειροτέρευση. Υπήρχε καπνός και μπροστά υπήρχε αναδάσωση με Πεύκα περίπου ενάμιση μέτρο ύψος. Δε φαινόταν όμως από πάνω. Με πήρε τηλέφωνο ο διοικητής του ΣΕΚΥΠΣ κ. Γκολφίνος περί τις 17.30 και ενημέρωσα σχετικά.
Όταν έφτασα εκεί επιχειρούσε ένα πτητικό μέσο, συγκεκριμένα ένα ελικόπτερο τύπου Σικόρσκι που έκανε ρίψης, δεν μπήκαμε στη διαδικασία να συντονίσουμε τα πτητικά μέσα γιατί ξέρω ότι θα φύγουμε σύντομα. Εκτίμησή μου ήταν ότι δεν μπορούσε να ρίξει μπροστά στη φωτιά. Μετά δεν ξέρω πως ήταν η φωτιά. Έβγαλα το ακουστικό των συχνοτήτων για να μπορώ να πάρω τηλέφωνο και φύγαμε για αεροδρόμιο Ελευσίνας περίπου στις 17.30 λόγω καυσίμων. Φεύγοντας, μαζί μου ήταν ο επιπυραγός κύριος Αναστασόπουλος, ο οποίος μου επιβεβαίωσε ότι ενημέρωσε για την κατεύθυνση της φωτιάς προς νέο Βουτζά. Γύρω στις 18.00 προσγειώνομαι στην Ελευσίνα και επικοινωνώ εκ νέου με τον κύριο Ματθαιόπουλο για να πάρω εντολές πού θα πάω. Μου είπε να γυρίσω πίσω στο Μάτι με τζιπ για να βοηθήσω στον τόπο της φωτιάς. Το ελικόπτερο θα έβαζε καύσιμα και θα συνέχιζε με τον κύριο Αναστασόπουλο το συντονιστικό του έργο. Δεν ξέρω πόσα πτητικά επιχειρούσαν στην περιοχή δεν ήξερα τις διαθεσιμότητες. Δε νομίζω να μίλησα για άλλα ανέρια μέσα, μίλησα για την κατεύθυνση της φωτιάς. Αυτό που θυμάμαι επίσης ήταν ένα πυροσβεστικό στο δρόμο πάνω από τον οικισμό Βουτζά και ένα στο Λύρειο, δεν ξέρω αν ήταν της πυροσβεστικής ή εθελοντικά. Δεν αντιλήφθηκα άλλα.».
Ερωτώμενος για το εάν έφερε ευθύνη να ενημέρωσει για την ανάγκη ενίσχυσης, βλέποντας την ανεπάρκεια των δυνάμεων, ο κ. Λάμπρου υποστήριξε: «Όχι. Θα σας πω, αντιλήφθηκα αυτά τα δύο. Το συντονιστικό ελικόπτερο δεν συντονίζει την φωτιά, συντονίζει τις ρίψεις των εναέριων μέσων σε συνεργασία με από κάτω οδηγίες. Το ελικόπτερο συντονίζει τα εναέρια μέσα σε συνεργασία με τον επίγειο συντονιστή, αναφορικά με την περιοχή ρίψεων. Εμείς δεν αναλάβαμε καθόλου χρέη συντονισμού εναέριων μέσων λόγω του περιορισμένου χρόνου που θα ήμασταν πάνω από την πυρκαγιά. Πήγαμε εκεί μόνο για να δούμε τη φωτιά. Για να ενημερώσω το ΕΣΚΕ για την πορεία της φωτιάς. Τον κύριο υπαρχηγό. Ενημέρωσα και της επίγειες δυνάμεις. Όταν έφυγα τελείωσε η εμπλοκή μου. Ο συντονισμός της πυρκαγιάς γίνεται από τον αρχαιότερο επικεφαλής που βρισκόταν στο έδαφος. Εκεί δεν πήγαμε για να ασκήσουμε συντονιστικό έργο των δυτικών εναέριων μέσων αλλά για να δώσουμε μία εικόνα. Δεν είχαμε το χρόνο να κάνουμε το συντονισμό. Ο κύριος Αναστασόπουλος έφυγε μετά τον ανεφοδιασμό για να συντονίσει τα εναέρια μέσα που θα έβρισκε εκεί.».
Στη συνέχεια περιέγραψε τις κινήσεις του ενώ βρισκόταν πλέον στο έδαφος, υποστηρίζοντας ότι βλέποντας τη φωτιά να περνάει την Λεωφόρο Μαραθωνος, επικοινώνησε με την υπηρεσία του ζητώντας να κάνουν μεταστροφή προς Αθήνα όλα τα αυτοκίνητα. «Εγώ φτάνοντας πριν την διασταύρωση για Ραφήνα, γύρω στις 18.45 είχε μποτιλιάρισμα σε έκταση 500 m για το φανάρι. Είδα τη φωτιά να έχει περάσει τη λεωφόρο Μαραθώνος, είδα πολύ μεγάλες φλόγες σε αρκετό βάθος ανατολικά της λεωφόρου Μαραθώνος. Τότε επειδή έβλεπα σύγκληση της Φλέμινγκ με το νότιο πλάι της φωτιάς πήρα τηλέφωνο η μίλησα με τον ασύρματο και είπα τα αυτοκίνητα επί της λεωφόρου Μαραθώνος να κάνουν στροφή για Αθήνα. Προσπαθούσα να προχωρήσω με το τζιπάκι. Η πρόσβαση στη λεωφόρο Μαραθώνος λόγω του μποτιλιαρίσματος δεν ήταν εύκολη. Σε κείνη την φάση δεν είδα πυροσβεστικά στον δρόμο ήταν νομίζω 6.45 περίπου. Κατέβηκα από το τζιπάκι και είχαν βάλει κάθετα ένα περιπολικό από Αθήνα προς νέα Μάκρη στην είσοδο της Μαραθώνος. Ο τροχονόμος ήταν φορτισμένος, κατάλαβε το βαθμό μου. Του είπα «γύρισε τα αυτοκίνητα προς Αθήνα». Μου είπε «δε με ακούνε κ. Ταξίαρχε, θέλουν να πάνε προς τη Ραφήνα». Ερχόντουσαν και οχήματα από την Φλέμινγκ. Του είπα να κάνει ό,τι μπορεί. Προχώρησα μετά προς την φωτιά. Κάποια στιγμή επικοινώνησα και με τον κύριο Χιώνη και με τον κύριο Ράμφο.
Φτάνοντας εκεί βρήκα στο πλάι της φωτιάς και ήθελα να περάσω από την άκαφτη περιοχή στην καμένη για να δω τι έχει γίνει μέσα. Εκεί, στο ύψος των Σκουφέικων, Ήταν ένα πυροσβεστικό πάνω στη λεωφόρο Μαραθώνος. Όταν καταφέραμε και μπήκαμε μέσα, υπήρχε μία ταβέρνα ο Βασίλης, είδαμε τέσσερις γυναίκες πανικοβλημένες, τις βγάλαμε έξω, τις πήγαμε πάνω στο δρόμο για να της πάρει κάποιο ασθενοφόρο. Τους είπαμε να μην πάνε πουθενά. Από τη στιγμή που μπήκα μέσα, 7 με 7.30, έκανα πάρα πολλά τηλέφωνα, είπα στον συνάδελφο να στρίψουμε στην οδό Κυανής ακτής και φτάσαμε στη διασταύρωση με την οδό Κύπρου. Εκεί μας σταμάτησε κάποιος να βοηθήσουμε τον κατάκοιτο πατέρα του. Του είπα να μην τον βγάλει έξω απλά να έρθει σκάλα στον χώρο και να μείνουν εκεί. Ήθελα να δω συνολικά τι γίνεται. Φύγαμε από εκεί και πήγαμε στο ναυτικό όμιλο στην Κυανή ακτή, είδα ένα πυροσβεστικό από τη νέα Μάκρη, ήρθε ένας πυροσβέστης και μου είπε για ένα παιδάκι που ήταν πιο πολύ καμένο. Σκέφτηκα να το πάρει το πυροσβεστικό έξω από την καμένη περιοχή. Το περιβάλλον επέτρεπε στους λοιπούς να αναπνεύσουν. Εκείνη τη στιγμή υπήρχε πολύς καπνός, δεν αντιλήφθηκα ότι υπήρχε κόσμος σε όλες τις παραλίες. Αποφάσισα να το πάρουμε το τζιπάκι το δικό μου πήραμε και τον παππού του προς την Μαραθώνος, γύρω στις επτάμισι ώρα. Έφυγα από την Κυανή ακτή. Ήξερα ότι δεν θα αντιμετωπίσω πρόβλημα. Περάσαμε μέσα και βρήκαμε ένα ασθενοφόρο του Ιασώ στην Μαραθώνος. Σταματήσαμε πήρε το παιδί. Μου είπε βέβαια ότι περιμένει ένα συμβάν όμως αφού το είδε πήραν το παιδάκι με τον παππού και έφυγαν. Ζητούσα ασθενοφόρο με τα τηλεφωνήματα μου κυρίως την ηγεσία του σώματος που βρισκόταν στο κέντρο καθώς υπήρχε κόσμος τραυματισμένος. Εν συνεχεία πήγα πάλι στην Κυανή ακτή. Ζητούσα από όλους πυροσβεστικά αυτοκίνητα, ασθενοφόρα και το επιχειρησιακό κέντρο «Ολύμπος» μου είπε ότι έρχονται. Για να βάλουμε μία σειρά γιατί είχε ξεφύγει το συμβάν. Είχα ενημερώσει ότι έρχεται ότι ο διοικητής της ΕΜΑΚ, με οκτώ αυτοκίνητα από την Κινέττα. Μίλησα με τον κύριο Κολοκούρη τον διοικητή της ΕΜΑΚ, περασμένες 21.00. Μόλις ήρθε τον κατεύθυνα στο κέντρο Κάδος και στον Ναυτικό Όμιλο μαζί με την ομάδα της ΕΜΑΚ, γιατί είχα αντιληφθεί πολλά καμμένα αυτοκίνητα. Εκεί παράλληλα είδα και προβολείς να ψάχνουν τη θάλασσα. Όταν ρώτησα τι κάνει ο προβολέας, μου είπε κάποιος ότι ψάχνω ανθρώπους που ήταν στη θάλασσα. Σε κάποια φάση ήρθαν τα αυτοκίνητα της πυροσβεστικής και άρχισαν να σβήνουν τα σπίτια, μετά τις 21.30 από όσο θυμάμαι.
Ερώτηση: Γιατί δεν είχαν έρθει νωρίτερα;
Απάντηση: Δεν το ξέρω. Δεν ξέρω αν υπήρχαν, δεν ξέρω αν ήταν εγκλωβισμένα. Από τις 19.30 περίπου που ήμουν μέσα εάν υπήρχανε και οχήματα θα είχαν δυνατότητα να επιχειρούν στο Μάτι. Από τη στιγμή που πέρασε η φωτιά και έφτασε στη θάλασσα, εκεί μέσα στο καμμένο μπορείς να επιχειρήσεις. Δεν οι άλλοι όμως που βρισκόντουσαν και τι έβλεπαν. Πήγα να δω τα ΚΑΥ του στρατού. Καιγόντουσαν από άκρη σε άκρη. Δεν είδα όμως κόσμο μέσα. Στην παραλία δεν είδα κόσμο. Είδα όμως στην παραλία της αεροπορίας κόσμο. Εκεί όσους βρήκαμε τους είπαμε να μην κουνηθούν να μείνουν εκεί. Εκεί μας είπαν ότι πήγαν και παιδάκια από κατασκηνώσεις. Εν συνεχεία συναντήθηκα με τον κύριο συντονιστή υποστήριξης και αργότερα με τον κύριο συντονιστή επιχειρήσεων τον κύριο Γιοβά, ήρθε το engage και μπορείς να δεις που είναι τα αυτοκίνητα. Όσα αυτοκίνητα ερχόντουσαν μπορούσες να τα κατευθύνεις, όσο αυτοκίνητα έχεις στη διάθεση σου. Γενικά βάλαμε τα αυτοκίνητα και βάλαμε και τομεαρχές και ξέρουμε σε ποιον απευθυνόμαστε.
Ερώτηση: Για τα εναέρια μέσα ποιος είναι αυτός που θα δώσει την εντολή να έρθουν στο σημείο εναέρια μέσα και τον αριθμό τους;
Απάντηση: Στην συγκεκριμένη περίπτωση έπαιξε ρόλο ο χρόνος που είχαμε. Το συνολικό συντονισμό έχει ο επίγειος. Θα ζητήσει να έρθει άμεσα, θα πει θέλω ελικόπτερα ή αεροπλάνα ανάλογα τι μέσο του κάνει.
Ερώτηση: Ο επίγειος αναφέρει στο ΕΣΚΕ τις ανάγκες. Το αν θα πετάξουν τίνος αρμοδιότητα είναι;
Απάντηση: Αρμοδιότητα του εκεί γιατί αυτός ξέρει τις διαθεσιμότητες. Και γιατί επίγειος βλέπει ότι βλέπει. Ο εναέριος συντονιστής από τη στιγμή που θα αναλάβει τον συντονισμό εάν το επιτρέπουν οι συνθήκες μπορεί να έρθει κι αυτός σε επικοινωνία με το ΕΣΚΕ.
Ερώτηση: Ζητήθηκαν; Κι αν ναι ποσά εστάλησαν;
Απάντηση: Μετά από τις επτά που ξανά πήγα στο χώρο, είδα ότι πέταγε ένα ακόμη Σικόρσκι. Δεν μπορεί να καθορίσει κάνεις πόσα εναέρια μέσα είναι ικανά να καταστείλουν μία πυρκαγιά. Από τη στιγμή που η πυρκαγιά απέκτησε μία τέτοια δυναμική κανένα εναέριο μέσο δεν μπόρεσε να ρίξει μπροστά στο μέτωπο, δηλαδή στην κυρία κατεύθυνση της πυρκαγιάς. Αν δε βλέπει που θα ρίξει, δεν κάνει και ρίψη. Θεωρώ ότι ρίψεις έγιναν στο πλάι. Δεν υπάρχει τρόπος να προσδιορίσω πόσα εναέρια μέσα θα αντιμετώπιζαν την πυρκαγιά. Αν δεν μπορούσαν να ρίξουν στο μέτωπο της, αυτή θα έρθει πάλι στη θάλασσα. Την στιγμή που είδα εγώ την φωτιά θεωρούσα ότι ήταν πιθανώς στην επόμενη κορφή να έσπαγε ο καπνός και να μπορούσαν να ρίξουν.
Ερώτηση: Δεν υπήρχε ένας άνθρωπος τα αρχικά στάδια της πυρκαγιάς που να μπορούσε να εκτιμήσει με τα δεδομένα που είχε, την δύναμη, την ένταση και την καταστροφική πορεία της πυρκαγιάς; Ούτε υπήρχε περίπτωση να αναχαιτιστεί; Και αν δεν υπήρχε, οφείλετε να δώσετε εντολή εκκένωσης;
Απάντηση: Αυτή η πυρκαγιά είχε κάποια χαρακτηριστικά. Ένα από αυτά είναι ότι είχε συνεχώς επιδεινούμενη κατάσταση. Πιστεύω, με τις συγκεκριμένες συνθήκες δεν υπήρχε δυνατότητα να εκτιμηθούν οι χρόνοι. Έβλεπες ότι είναι μια δύσκολη φωτιά. Ένας μέσος πυροσβέστης θα μπορούσε ίσως να κάνει εκτίμηση ως προς το χώρο, αλλά όχι ως προς τον χρόνο.
Ερώτηση: Εκτίμησαν το χρόνο λάθος;
Απάντηση: Εκτιμώ ότι μπορεί να εκτιμήθηκαν και λάθος οι χρόνοι. Η φωτιά αλλάζει συμπεριφορά αλλάζει πολύ γρήγορα. Οι άνεμοι ήταν καταβάτες. Όταν έπιασε την κατηφόρα η ταχύτητα εξάπλωσης της πολλαπλασιάστηκε. Έφυγε προς τα κάτω με μεγαλύτερη δύναμη, δεν ήταν απλώς 90 km αλλά μπορεί να ήταν 110 km. Επίσης τα ρέματα την άπλωσαν. Έφτασε από ενάμιση χιλιόμετρο που ήταν στο νέο Βουτζά σε 4 km κάτω στη θάλασσα. Η δεύτερη φάση της ήταν στο Βουτζά. Όταν άλλαξε βλάστηση απέκτησε εκπληκτική ταχύτητα.
Ερώτηση: Αυτά δεν ήταν γνωστά;
Απάντηση: Ήταν άλλα να τα συνδυάσεις όλα μαζί, ήταν αρκετά εως πολύ δύσκολα. Η συνήθης κατάσταση, προοπτική της πυρκαγιάς είναι ότι μόλις μπαίνει σε κατοικημένη περιοχή επιβραδύνεται. Εδώ συνέβη το αντίθετο. Μπήκε τρεισήμισι χιλιόμετρα εντός κατοικημένης περιοχής επειδή την πήγε η άγρια βλάστηση που υπήρχε. Διατέθηκαν δυνάμεις που μπορούσαν να διατεθούν. Όταν πήγα εγώ αυτά που ήρθαν τα έβαλα εκεί που έπρεπε.
Ερώτηση: Εσείς πετάτε εκεί και βλέπετε πριν φτάσει στο Λύρειο. Αν η οικογένεια σας κατοικούσε στο Μάτι τι θα λέγατε στην οικογένειά σας;
Απάντηση: Να έχουν το νου τους και θα τους έλεγα να πάνε στη θάλασσα. Πετάω χρόνια, ποτέ δεν έχω προτρέψει για εκκένωση πληθυσμού. Δεν ξέρω την γεωγραφία σε όλη την Ελλάδα και τις συνθήκες και πρέπει να είμαι προσεκτικός. Υπήρχαν παράμετροι που δεν τις ήξερα. Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι δεν είχε πρόσβαση αυτή η ακτογραμμή. Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι κάποιος που βρισκόταν 50 m από τη θάλασσα δεν μπορεί να πάει εκεί.
Ερώτηση: Αν όμως υπάρχει συντονισμός, ο Δήμος που έχει κάνει την πρόβλεψη του για περιπτώσεις ανάγκης, επειδή γνωρίζουν την ακτογραμμή σύμφωνα με το σχέδιο δράσης, θα μπορούσαν να ειδοποιήσουν έγκαιρα τους ανθρώπους;
Απάντηση: Η απομάκρυνση πρέπει να γίνει οργανωμένα όπως λέει το σχέδιο. Αν γίνει άτακτα υπάρχει κίνδυνος. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να βγάλουμε τον κόσμο στο δρόμο. Είναι πιο ευάλωτος στα αυτοκίνητα του και στο δρόμο παρά από ότι είναι στο σπίτι του. Αν εγώ έλεγα φύγετε πιθανόν να υπήρχε κι άλλος κόσμος έξω και να είχαμε περισσότερα θύματα. Ο Βουτσάς έχει μόνο τρεις εξόδους. Απομάκρυνση δεν εννοούμε παίρνω το αμάξι και σώζω τον εαυτό μου. Απομάκρυνση εννοούμε να δώσουμε δυνατότητα σε όλο τον κόσμο να φύγει.
