Με την ακρίβεια να χτυπάει… κόκκινο, πληθαίνουν τα κρούσματα αισχροκέρδειας στην αγορά. Οι παραβάσεις αφορούν από αδικαιολόγητες χρεώσεις σε ξαπλώστρες, ποτό και φαγητό σε καταστήματα εστίασης μέχρι τιμές-φωτιά σε καύσιμα και προϊόντα στα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Για τα τελευταία, μάλιστα, προκύπτει, βάσει ελέγχων, ότι ακρίβυναν ακόμη και τα άλλοτε οικονομικά προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Αυτά, δηλαδή, που βρίσκει κανείς μόνο στην αλυσίδα σούπερ μάρκετ που επισκέπτεται (π.χ. μακαρόνια, ρύζι, γαλακτοκομικά, καθαριστικά κ.λπ.), καθώς συσκευάζονται με την επωνυμία της.
Μιλώντας στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο διοικητής της Διυπηρεσιακής Μονάδας Ελέγχου της Αγοράς (ΔΙΜΕΑ), Χαράλαμπος Μελισσινός, επισήμανε πως καθώς βρισκόμαστε στην «καρδιά» του καλοκαιριού οι έλεγχοι έχουν επικεντρωθεί στις τουριστικές περιοχές -νησιωτικές και μη- όπου συγκεντρώνεται πολύς κόσμος και καταγράφεται ήδη πλήθος παραβάσεων σε όλο, σχεδόν, το εύρος της εμπορικής δραστηριότητας.
Καύσιμα
«Αρχές του χρόνου ξεκίνησαν οι έλεγχοι στα καύσιμα. Εντάθηκαν με το ξέσπασμα του πολέμου. Βγήκαμε στα πρατήρια και κάναμε εκτεταμένους ελέγχους σε εταιρίες καυσίμων, στα διυλιστήρια. Και είναι ένας τομέας που αποτελεί, μέχρι σήμερα, άμεση προτεραιότητά μας», δήλωσε ο κ. Μελισσινός, σε σχέση με τα πεδία στόχευσης, διευκρινίζοντας πως οι έλεγχοι της ΔΙΜΕΑ για φαινόμενα αισχροκέρδειας στα καύσιμα αφορούν στην απλή αμόλυβδη βενζίνη (95 οκτανίων) και στο πετρέλαιο κίνησης.
Μάλιστα, όπως πρόσθεσε, διεξάγονται και απομακρυσμένοι έλεγχοι. Διαπιστώνοντας, για παράδειγμα, μέσω του Παρατηρητηρίου Τιμών Υγρών Καυσίμων, ότι σε κάποιους τουριστικούς προορισμούς καταγράφονται υψηλές τιμές, στέλνουν έγγραφο στο εκάστοτε πρατήριο, ζητώντας στοιχεία αγορών και πωλήσεων αποθεμάτων τόσο για την περίοδο αναφοράς (Αύγουστος 2021) όσο και για την περίοδο ελέγχου (δηλαδή από την ημέρα αποστολής του εγγράφου της υπηρεσίας και για χρονικό διάστημα ενός μήνα πριν περίπου). Βάσει αυτών, προκύπτει πόσο αγοράζει, πόσο πουλάει και πόσο κερδίζει ο πρατηριούχος (πριν και μετά), για να διαπιστωθεί αν υπάρχει κάποια παράβαση. Μάλιστα, όπως εξήγησε ο διοικητής της ΔΙΜΕΑ, δεδομένου ότι οι τιμές είναι δημοσιευμένες στο fuelprices.gr, είναι δύσκολο για τους πρατηριούχους να παραποιήσουν τα στοιχεία που στέλνουν.
Νωρίτερα (από το φθινόπωρο του 2021) οι έλεγχοι είχαν επικεντρωθεί στα σούπερ μάρκετ. Αρμόδια στελέχη της ΔΙΜΕΑ είχαν επιλέξει 30 κωδικούς-προϊόντα που συνθέτουν το καλάθι ενός μέσου νοικοκυριού. Ο αριθμός των παραβάσεων τότε δεν ήταν μεγάλος, αλλά προέκυψε η τάση αισχροκέρδειας σε προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Γεγονός που άλλαξε και το πεδίο στόχευσης των ελέγχων.
«Στην ιδιωτική ετικέτα βρήκαμε τις μεγαλύτερες παραβάσεις. Στα προϊόντα ευρείας κατανάλωσης, π.χ. ζυμαρικά, καφές, γάλα, χυμοί, ρύζι κ.λπ.», τόνισε ο κ. Μελισσινός, εξηγώντας: «Η ιδιωτική ετικέτα λειτουργεί σαν μαγνήτης για τον καταναλωτή, αφού αυτά τα προϊόντα είναι πιο φθηνά. Τα σούπερ μάρκετ έχουν μεγάλα περιθώρια κέρδους, διότι μπορούν να πουλήσουν περισσότερα τεμάχια. Επιπλέον, όταν κάποιος θέλει να κερδοσκοπήσει, δεν θα το κάνει σε ένα προϊόν που έχουν όλοι».
Παραδείγματα
Ενδεικτικά, αναφέρονται μερικά παραδείγματα παραβάσεων που διαπιστώθηκαν σε τρεις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ, έπειτα από ελέγχους σε προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας:
» Αλυσίδα No1: Σε ηλιέλαιο ενός λίτρου από 33,38%, που μπορούσε να είναι το περιθώριο κέρδους (βάσει νόμου), είχε ανέβει στο 38,36% (αύξηση 4,98%). Στο ίδιο προϊόν, σε δίλιτρη συσκευασία, από 32,84% είχε «σκαρφαλώσει» στο 36,83% (+3,99%).
» Αλυσίδα No2: Σε ρύζι από 52%, που ήταν το περιθώριο κέρδους, ανήλθε σε 73% (+21%).
» Αλυσίδα No3: Σε μακαρόνια από 32% το περιθώριο κέρδους έφτασε στο 40% (+8%) και σε καθαριστικό υγρό πλυντηρίου από 31% στο 39,5% (+8,5%).
Σημειώνεται πως οι έλεγχοι έγιναν τέλος του 2021, με σημείο αναφοράς το μικτό περιθώριο κέρδους που είχαν οι επιχειρήσεις τον Σεπτέμβριο του 2020 (όπως προέβλεπε η νομοθεσία). Οι αποφάσεις για τα πρόστιμα εκδόθηκαν στις αρχές του 2022, έπειτα από την επεξεργασία των απαραίτητων στοιχείων, ενώ, όπως υπογράμμισε ο διοικητής της ΔΙΜΕΑ, «δυστυχώς, είχαμε πολλά αντίστοιχα παραδείγματα».
Αξιοσημείωτο είναι, δε, πως τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας δεν είναι στο e-καταναλωτής, στην εφαρμογή, δηλαδή, όπου δημοσιοποιούνται οι τιμές των προϊόντων και μπορούν να γίνουν συγκρίσεις τιμών.
Ο κ. Μελισσινός σημείωσε πως οι έλεγχοι δρομολογούνται βάσει των καταγγελιών που γίνονται στο 1520 (Γραμμή Καταναλωτή), της επικαιρότητας (π.χ. ενεργειακή κρίση), αλλά και λαμβάνοντας υπόψη τον ετήσιο στρατηγικό σχεδιασμό που θέτει η υπηρεσία.
Ο ελεγκτικός μηχανισμός της ΔΙΜΕΑ, που ασχολείται, αποκλειστικά, με την αισχροκέρδεια, απαρτίζεται από περίπου 25 άτομα, που έχουν έδρα την Αθήνα και συμμετέχουν σε αποστολές σε όλη την Ελλάδα, από ταβέρνες, σούπερ μάρκετ, μπαρ, νυχτερινά κέντρα και καφετέριες μέχρι οίκους ανοχής, πρατήρια καυσίμων κ.λπ. «Μεγάλη βοήθεια είναι και οι 10 αστυνομικοί και οι 2 λιμενικοί που έχουν έρθει αποσπασμένοι», ανέφερε ο κ. Μελισσινός, για να προσθέσει: «Προσπαθεί η υπηρεσία με τα μέσα που διαθέτει, αλλά δεν μπορούμε να είμαστε και παντού».
Συνεργασία
Ακόμη, συνεργάζονται με τις περιφέρειες και τους δήμους ειδικότερα, ενώ, αν κριθεί σκόπιμο -σε μεγάλες ή επικίνδυνες αποστολές-, ζητούν έξτρα βοήθεια, δηλαδή παραπάνω άτομα, από την ΕΛ.ΑΣ. και το Λιμενικό Σώμα. Πρόκειται, άλλωστε, για Διυπηρεσιακή Μονάδα, οπότε είναι στο… DNA της η δημιουργία μικτών κλιμακίων, που διαμορφώνονται ανάλογα με τις ανάγκες της εκάστοτε αποστολής, αλλά και τη διαθεσιμότητα σε άτομα.
Σε μία συνήθη αποστολή συμμετέχουν, κατ’ αρχάς, δύο ελεγκτές της ΔΙΜΕΑ, οι οποίοι κάνουν τον έλεγχο και υπογράφουν τη σχετική έκθεση, συνοδευόμενοι είτε από έναν λιμενικό, αν πρόκειται για έλεγχο εντός λιμανιού (π.χ. για παραστατικά σε φορτηγά με οπωροκηπευτικά, αναλαμβάνει να σταματήσει το όχημα, καθώς έχει τη δικαιοδοσία), είτε από έναν αστυνομικό για έλεγχο εκτός λιμανιού (π.χ. σε εμποροπανηγύρεις, για την εξακρίβωση στοιχείων, ζητά ταυτότητες).
Μάλιστα, ο κ. Μελισσινός έχει εισηγηθεί -προκειμένου να σκέφτεται διπλά ο επιχειρηματίας αν θα πάρει το ρίσκο να παρανομήσει- το πρόστιμο που θα επιβάλλεται από τον αρμόδιο υπουργό Ανάπτυξης να είναι διπλάσιο από το όφελος που έχει ο έμπορος, δηλαδή, αν το παράνομο όφελος του επιχειρηματία είναι 5.000 ευρώ, το πρόστιμο να ανέρχεται σε 10.000 ευρώ.
Πρόστιμα συνολικού ύψους 2 εκατ. ευρώ
Το τελευταίο εξάμηνο έχουν πραγματοποιηθεί 737 έλεγχοι από τη ΔΙΜΕΑ για φαινόμενα αισχροκέρδειας. Σύμφωνα με στοιχεία που έχει στην κατοχή του ο «Ε.Τ.» της Κυριακής, στο πλαίσιο αυτών διαπιστώθηκαν 136 παραβάσεις και επιβλήθηκαν πρόστιμα συνολικού ύψους 2.082.812,43 ευρώ.
Οι παραβάσεις αφορούσαν υπέρβαση της τιμής αγαθών που εντοπίστηκαν σε πρατήρια καυσίμων, σούπερ μάρκετ, υπεραγορές κρεάτων και θαλασσινών, οπωρολαχανικών, καθώς επίσης σε κλινικές και φαρμακεία.
Στις περιφέρειες όπου έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα αισχροκέρδειας συμπεριλαμβάνονται οι εξής: Αττική, Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, Δυτική Ελλάδα, Ηπειρος, Ιόνια Νησιά, Κεντρική Μακεδονία, Κρήτη, Νότιο Αιγαίο και Πελοπόννησος.
Απομιμήσεις
Παράλληλα, η ΔΙΜΕΑ διενεργεί ελέγχους για το παράνομο εμπόριο (απομιμητικά προϊόντα). Το σχετικό τμήμα απαρτίζεται από 11 άτομα. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Ε.Τ.» της Κυριακής, μέσα στον Ιούνιο έγιναν 1.635 έλεγχοι, διαπιστώθηκαν 176 παραβάσεις και επιβλήθηκαν πρόστιμα συνολικού ύψους 231.250 ευρώ. Οι κατασχέσεις σε τεμάχια έφτασαν τις 14.019, με την πλειονότητα να αφορά σε μπλούζες, παπούτσια, ρολόγια, θήκες κινητών κ.λπ. Το ίδιο χρονικό διάστημα (1-30/6) έγιναν περίπου 80 έλεγχοι για φαινόμενα αισχροκέρδειας, όπου διαπιστώθηκαν 9 παραβάσεις και επιβλήθηκαν πρόστιμα συνολικού ύψους 45.000 ευρώ.
Τι προβλέπει ο νόμος
Σημειώνεται πως σύμφωνα με διάταξη του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, έως την 31η.12.2022 απαγορεύεται η αποκόμιση μικτού κέρδους από την πώληση οποιουδήποτε προϊόντος ή την παροχή οποιασδήποτε υπηρεσίας που είναι απαραίτητη για την υγεία, τη διατροφή, τη διαβίωση, τη μετακίνηση και την ασφάλεια του καταναλωτή, καθώς και από την πώληση γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, ιδίως πρώτων υλών για παραγωγή λιπασμάτων, ζωοτροφών, ωμών δημητριακών παντός είδους, αλεύρων, ηλίανθου και φυτικών ελαίων, όταν το περιθώριο μικτού κέρδους, ανά μονάδα, υπερβαίνει το αντίστοιχο περιθώριο μικτού κέρδους, ανά μονάδα, προ της 1ης.9.2021.
Στην παραπάνω διάταξη συμπεριελήφθησαν, πρόσφατα, οι ηλεκτρικές συσκευές του προγράμματος «Αλλάζω συσκευή», δηλαδή τα κλιματιστικά, τα ψυγεία και οι καταψύκτες. Γι’ αυτές τις κατηγορίες προϊόντων προβλέπεται πως από την έναρξη έως την ολοκλήρωση του προγράμματος απαγορεύεται η αποκόμιση μικτού κέρδους από την πώλησή τους, που να υπερβαίνει το αντίστοιχο περιθώριο μικτού κέρδους, ανά μονάδα, προ της 31ης.12.2021.
Ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης, το πρόστιμο κυμαίνεται από 5.000 έως 1 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, μπορεί να επιβληθεί εις βάρος του ελεγχόμενου προσώπου πρόστιμο έως 50.000 ευρώ σε περίπτωση που αποκρύψει, παραποιήσει ή δεν προσκομίσει τα στοιχεία που ζητούνται από τις αρμόδιες Αρχές ή σε περίπτωση που παρεμποδίσει με οποιονδήποτε τρόπο την άσκηση των ελεγκτικών αρμοδιοτήτων.
Στο μεταξύ, μέσα στην εβδομάδα κατατέθηκε τροπολογία, με την οποία παρατάθηκε μέχρι την 31η.12.2022 η εφαρμογή του μέτρου δημοσιοποίησης της εμπορικής επωνυμίας επιχειρήσεων που παραβιάζουν τα μέτρα περιστολής φαινομένων αθέμιτης κερδοφορίας σε περιόδους κρίσης. Η εν λόγω δημοσίευση λαμβάνει χώρα σε περιπτώσεις επιχειρήσεων που τους έχει επιβληθεί διοικητικό πρόστιμο άνω των 50.000 ευρώ, καθώς και σε αυτές που τους έχει επιβληθεί διοικητικό πρόστιμο για δεύτερη φορά, ανεξαρτήτως του ύψους της παράβασης.
elefterostypos.gr
