Το Δίκτυο Πολιτών και Φορέων από το Βαρνάβα ως το Βουτζά, συμμετέχοντας στη διαβούλευση για τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, ενόψει της 3ης Αναθεώρησης του Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) Περιφέρειας Αττικής, καταθέτει τις παρακάτω παρατηρήσεις.
Οι σελίδες 0-110, περιλαμβάνουν :
1. την Μη Τεχνική Περίληψη με αναφορές στη σκοπιμότητα της αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ, την περιοχή αναφοράς, τους στόχους και τα μέτρα του αναθεωρημένου ΠΕΣΔΑ, εναλλακτικές δυνατότητες διαχείρισης και συνολική επίδραση του σχεδίου στο περιβάλλον της περιφέρειας Αττικής
2. Τα γενικά στοιχεία, δηλαδή το σχεδιασμό και τις αρχές της Μελέτης
3. Τη σκοπιμότητα και τους στόχους του Σχεδίου με έμφαση στο ευρωπαϊκό δίκαιο και το ισχύον εθνικό δίκαιο (συμπεράσματα, συγκρίσεις κλπ)
4. Στόχοι περιβαλλοντικής προστασίας και πώς αυτές ελήφθησαν υπόψιν στο αναθεωρημένο ΠΕΣΔΑ
5. Τη σχέση με τα άλλα περιφερειακά εθνικά σχέδια ή προγράμματα
6. Και τέλος η δομή και τα βασικά χαρακτηριστικά του αναθεωρημένου ΠΕΣΔΑ Αττικής
Γενικές παρατηρήσεις:
Πρόκειται για μία «ιδανική έκθεση ιδεών», χωρίς να βασίζεται σε επικαιροποιημένες και καίριες περιβαλλοντικές μελέτες, ειδικά για τις νέες μονάδες, ή, τα νέα Πάρκα. Χαρακτηριστικό είναι, ότι δεν υπάρχει καμία συσχέτιση- αναφορά, ή αντισεισμική μελέτη, για τις επιπτώσεις στην ασφαλή λειτουργία ενός Πάρκου, που κατασκευάζεται 2,5 χιλιόμετρα από το ρήγμα του Ευβοϊκού. Περισσεύουν ωστόσο τα ευχολόγια και τα «πρέπει να υπάρξει ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του κόσμου». Νομίζει κανείς, ότι όλα αυτά αφορούν μια άλλη χώρα, ή, κάποιον άλλο πλανήτη, μακρινό, με κατοίκους που είναι ήδη μυημένοι από την προνηπιακή τους ηλικία στην ανακύκλωση και την χρησιμότητά της. Ως το 2030 που τοποθετείται ως στόχος η ταφή μόνο 10% των ΑΣΑ, δεν θα έχει προλάβει να εκπαιδευτεί ούτε μια γενιά καταναλωτών. Στόχος για το στόχο, χωρίς ποιοτικά χαρακτηριστικά και χωρίς αξιολόγηση δυνατότητας πραγματοποίησης. Πόσο ανεφάρμοστες είναι οι προβλέψεις του αναθεωρημένου ΠΕΣΔΑ για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση του 55% κατά βάρος, των παραγόμενων ΑΣΑ, ως το 2025, και του 60% ως το 2030;;;; Ακόμη και ένας Μαθητής Γ΄ Δημοτικού μπορεί να αντιληφθεί την έλλειψη αναλογικότητας.! Χαρακτηριστικά στη σελίδα 68 ακόμη και στη ΣΜΠΕ αναφέρεται ότι τα ποσοστά ανακύκλωσης μα προδιαλογή και ανάκτηση του συνόλου των ΑΣΑ βρίσκονται σχεδόν καθηλωμένα στο 20% και 21.6% αντίστοιχα με στοιχεία του 2018, απέχοντας σημαντικά από τους στόχους που είχαν τεθεί, στο προηγούμενο ΕΣΔΑ για το 2020 (50 και 70% αντίστοιχα). Τι άλλαξε στην υποδομή στην εκπαίδευση στην ενημέρωση καις την προετοιμασία για να υπάρξει προσέγγιση των στόχων; Τίποτε!
Μάλιστα, προβλέπεται εκτός των «εκστρατειών ενημέρωσης» και προώθηση εθελοντικών συμφωνιών… Άραγε πώς θα επιτευχθούν αυτές, όταν το σύνολο των κατοίκων μιας περιοχής αντιδρά στη δημιουργία αυτών των «Πάρκων Κυκλικής Οικονομίας»; Ποιοι εθελοντές θα συνδράμουν στις δράσεις ενημέρωσης για την ανακύκλωση, όταν θα είναι απασχολημένοι να εμποδίσουν τη λειτουργία των Πάρκων.
Η ΣΜΠΕ είναι ουτοπική και κατ΄ επέκταση ανέφικτο είναι ότι προβλέπει η 3η αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ.
Ουσιαστικά, με τα προτεινόμενα 6 Πάρκα Κυκλικής Οικονομίας, απαλλασσόμαστε των υποχρεώσεών μας να εναρμονιστούμε με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, όπως τροποιήθηκε, κυρίως, από το 2018 και μετά με τις Οδηγίες 850, 851 και 852, (και άλλες 2), και ειδικότερα μετά την Έγκαιρη Προειδοποίηση, που μας απηύθυνε η Commission το 2018, για την ανικανότητά μας στη Διαχείριση των Απορριμμάτων.
Ας δούμε κάποιους στόχους, με τα προτεινόμενα μέτρα αλλά και το σχόλιό μας. :
σελίδα 27
Α. Στόχος: Χαμηλό ποσοστό ταφής κάτω του 10%τν ( μικρότερο από 200.000 ), μέχρι το 2030, σε συνδυασμό με την ενεργειακή αξιοποίηση, των υπολειμμάτων ΑΣΑ
Μέτρο: Προς επίτευξη των στόχων για ελαχιστοποίηση ταφής τα υπολείμματα της επεξεργασίας από τις ΜΑΑα θα οδηγούνται σε μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης του άρθρου 63 του ν. 4819/2021 υπό τον σχεδιασμό του ΥΠΕΝ ..Μέχρι την κατασκευή των μονάδων αυτών μεταβατικά τα υπολείμματα της επεξεργασίας του ΕΜΑΚ και των ΜΑΑα θα οδηγούνται σε ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ στην ΟΕΔΑ Δ. Αττικής, πλην του ΜΑΑα του Βόρειο-Ανατολικού Πάρκου, τα υπολείμματα της οποίας θα οδηγούνται στον ΧΥΤΥ Γραμματικού.
Σχόλιο: Στόχος και Μέτρο χωρίς καμία χρονική συσχέτιση με την πραγματικότητα.. Για παράδειγμα η κατασκευή των εργοστασίων ΜΕΑ και ΜΕΒΑ στο Γραμματικό καθυστερεί λόγω των προσφυγών των κατοίκων και των ίδιων των εταιρειών ήδη αρκετά. Ποιος μπορεί να τοποθετήσει χρονικά το τέλος της δικαστικής διαμάχης με τους κατοίκους φορείς και Δήμο της περιοχής ώστε να μιλάει για λειτουργία μιας μονάδας η οποία δεν έχει κατασκευαστεί ακόμα και είναι άγνωστο πότε αυτό θα γίνει.
Άρα το προφανές συμπέρασμα είναι ότι πέραν του ανέφικτου του στόχου, υπάρχει και το πραγματοποιήσιμο στα μέτρα της σημερινής κατάστασης. Δηλαδή, μόνο ταφή απορριμμάτων και υπολείμματος στο κύτταρο του ΧΥΤΑ/Υ για τα επόμενα 3-4 χρόνια. Και ξεμπερδεύουμε και με τις δοκιμαστικές λειτουργίες που ισχυρίστηκαν ότι έχουν κάνει πέρσι όταν εναπόθεσαν μερικά φορτηγά σκουπίδια.
Σελίδα 35-37
Β. Στόχος: Στις εναλλακτικές δυνατότητες μετά τη Μηδενική Λύση που ισχύει σήμερα, προτείνεται το Βασικό σενάριο με 5 άξονες/κριτήρια αξιολόγησης, και απώτερο στόχο «τη στρατηγική της μηδενικής ταφής».
Μέτρο: Επανάληψη και αναμάσημα των ευκταίων στόχων για το 2030 κλπ και προκρίνεται μεταξύ άλλων η αλλαγή του μοντέλου επεξεργασίας των απορριμμάτων με τη δημιουργία ΠΚΟ τα οποία θα είναι πρότυπες εγκαταστάσεις ανοικτές σε πολίτες και σχολεία.
Σχόλιο: Πρόκειται περί εμπαιγμού, γιατί πώς αλλιώς να χαρακτηρίσει κανείς τις εκπαιδευτικές επισκέψεις Μαθητών και πολιτών στη ΧΑΔΑ (περί αυτού πρόκειται), Γραμματικού;
Σελίδα 38-39:
Γ. Στόχος: Η αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ γίνεται για την προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας:
Μέτρο: Για να αποφευχθούν οι επιπτώσεις με βάση την κείμενη νομοθεσία και τις Βέλτιστες διαθέσιμες Πρακτικές που προβλέπει, οι εγκαταστάσεις θα γίνονται σε περιοχές με συναφείς χρήσεις γης!!!!!!
Σχόλιο: Ποιες είναι οι συναφείς χρήσεις γης στο Γραμματικό;; Τα αμπέλια, οι ελιές , τα γειτονικά αρχαία Μεταλλεία (Μνημείο Νεότερης Βιομηχανικής Ιστορίας) , οι αρχαιολογικοί χώροι του Ραμνούντα, οι ζώνες NATURA 2000, στον Ευβοϊκό, όπου θα εκβάλει το ρέμα που περνάει μέσα από το κύτταρο του ΧΥΤΑ, τα παρακείμενα μοναστήρια, το Μνημείο των 120 ψυχών του ΗΛΙΟΣ σε απόσταση 200 μέτρων;;; Ή η Λίμνη του Μαραθώνα, (χρησιμοποιείτε ως ταμιευτήρας της ΕΥΔΑΠ λόγω εγγύτητας με τηνΑττική),το νερό της οποίας σε λίγα χρόνια θα είναι – σύμφωνα με τους ειδικούς- ακατάλληλο να το πιούμε; Και τέλος είναι δυνατόν να κατασκευάζονται ΧΥΤΑ/Υ σε απόσταση μικρότερη από 2500 μέτρα από σεισμογενές ρήγμα στον Ευβοϊκού, που δίνει όλους τους μικρούς, ή, μεγαλύτερους σεισμούς στην περιοχή; ΣΟΒΑΡΗ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ: Η ΑΕΠΟ ΣΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ ΔΕΝ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΚΑΜΙΑ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ
Σελίδα 47
Δ. Στόχος: Το ΠΕΣΔΑ οφείλει να συμμορφώνεται με την Ευρωπαϊκή Πολιτική και Νομοθεσία, την ισχύουσα εθνική, το εγκεκριμένο ΕΣΔΑ (2020-2030), και το υπό διαβούλευση ΕΠΠΔΑ
Μέτρα: Ένταξη της ενωσιακής νομοθεσίας στο εθνικό Δίκαιο
Σχόλιο: Στην ΣΜΠΕ σελίδα 45 αναφέρεται σαφώς ότι δεν έχει μεταφερθεί πλήρως η οικεία ενωσιακή νομοθεσία στην εθνική έννομη τάξη… Οπότε πώς μπορεί να προβλεφθούν παραβιάσεις του κοινοτικού Δικαίου. Για παράδειγμα στο κοινοτικό δίκαιο απαγορεύεται πλέον η ταφή των απορριμμάτων. Το Γραμματικό θα χρησιμοποιηθεί για ταφή και απορριμμάτων και υπολείμματος.
Σελίδα 50-51
Ε. Στόχος: Η κοινοτική νομοθεσία καθορίζει αρχές που διέπουν την πολιτική διαχείρισης των αποβλήτων με τις οδηγίες 2018/849, 2018/850, 2018/851, 2018/852 , 2019/904 και προβλέπουν την ενίσχυση των στόχων μείωσης της χωριστής συλλογής, όσο και περιορισμούς για την τελική διάθεση των στερεών αποβλήτων, με στόχο τη μείωση της υγειονομικής ταφής στο 10% το 2035(!), όχι το 2030.
Μέτρο: Ως μέτρα προτείνονται από το Ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο, η πυραμίδα με βάση την Πρόληψη, την Προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση , την άλλου είδους ανάκτηση και τη διάθεση.
Σχόλιο: Γινόμαστε ..βασιλικότεροι του Βασιλέως και θέτουμε με ευκολία ανέφικτους στόχους. Προς επίρρωσιν προβλέπεται, σε αυτό το πλαίσιο και η πλήρης απαγόρευση συγκεκριμένων προϊόντων. Ένα από αυτά είναι και τα καλαμάκια. Στη χώρα μας απαγορεύεται να χρησιμοποιούμε πλέον πλαστικά καλαμάκια αλλά μπορούμε να πίνουμε τον καφέ σε πλαστικά ποτηράκια!!!!
Σελ. 66
ΣΤ. Στόχος: Τιμολόγηση της διαχείρισης στερεών αποβλήτων
Μέτρο: Επαναφορά του τέλους ταφής με το ν 4819/2021
Σχόλιο: Ο ανάδοχος του έργου στο Γραμματικό, ή, η Περιφέρεια Αττικής θα καταβάλει το τέλος ταφής που προβλέπει ο νόμος;
Σελ 68
Ζ. Στόχος : Επίτευξη των στόχων ως το 2030, με την δημιουργία απαραίτητων υποδομών, εκστρατείας ευαισθητοποίησης του κοινού και θέσπιση οικονομικών κινήτρων
Μέτρα: Θέσπιση του «πληρώνω όσο πετάω», στα οικονομικά κίνητρα και τεχνική υποστήριξη των Δήμων.
Σχόλιο: Πώς θα εφαρμοστεί το μέτρο «πληρώνω όσο πετάω»; Με ποιους δείκτες και ποιος θα συγκεντρώνει τα στοιχεία; Ποια θα είναι η τεχνική υποστήριξη των Δήμων όταν υπάρχει αδυναμία, σήμερα, ακόμη και της στοιχειώδους αποκομιδής των απορριμμάτων; Εν τοιαύτη περιπτώσει η διαπίστωση ότι στην Ελλάδα υπάρχει άρτιο νομοθετικό πλαίσιο αλλά δεν εφαρμόζεται (σελ 70), μας βρίσκει απολύτως σύμφωνους.
Η. Στόχος: Η περιβαλλοντική Προστασία της Μορφολογίας, του Τοπίου, του Εδάφους του Υπεδάφους, της χλωρίδας και πανίδας, της Βιοποικιλότητας, και των προστατευόμενων περιοχών, των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων, του ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος, του ακουστικού περιβάλλοντος και λοιπά….
Μέτρα: Περισσότερα από 20 μέτρα αναφέρονται
Σχόλιο: Στην περίπτωση του ΧΥΤΑ/Υ Γραμματικού κανένας παράγων προστασίας δεν συντελείται. Πρόκειται περί ενός εγκλήματος κατά του Περιβάλλοντος και των ανθρώπων της περιοχής. Επί πλέον ουδεμία πρόβλεψη ή μελέτη υφίσταται για την προστασία των υδάτινων πόρων. Συγκεκριμένα η χωροθέτηση του ΧΥΤΑ έγινε πάνω στην κοίτη δύο ρεμάτων, όπως πεντακάθαρα αποτυπώνονται σε φωτογραφικό υλικό της Υπηρεσίας Στρατού του ΓΕΣ, ενώ καμιά αξιόπιστη μελέτη δεν έγινε για τα πετρώματα κάτω από το ΧΥΤΑ και πώς αυτά μπορεί να επιτρέπουν την διήθηση των λυμάτων.
ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ 110 ΕΩΣ 380
Στις ενότητες που περιλαμβάνονται στις ανωτέρω σελίδες επισημαίνονται ορισμένα πολύ σημαντικά θέματα:
Α. Τι σημαίνει ΧΥΤΥ; «Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμματικών ΣΥΜΜΕΙΚΤΩΝ ΑΣΑ (Αστικών αποβλήτων)» Και για όσους ισχυρίζονται ότι δεν θα θάβονται απορρίμματα, η λεκάνη του ΧΥΤΥ Γραμματικού είναι χωρητικότητας 2.000.000 m³ και το νέο κύτταρο της Φυλής είναι χωρητικότητας 4.000.000 m³ .
Β. Στο Γραμματικό έως σήμερα προβλεπόταν μόνο ΧΥΤ στον παρόντα σχεδιασμό προβλέπεται:
●ΧΥΤ
●ΜΕΑ (ΜΟΝΑΔΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΊΑΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ
ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΔΙΑΛΕΓΜΕΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ
ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ στην ΟΕΔΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΎ- είναι σε εξέλιξη η
διαδικασία δημοπράτησης του έργου το οποίο συν
χρηματοδοτείται από την Περιφέρεια και το ταμείο Συνοχής
●ΜΕΒΑ ( Μονάδα επεξεργασίας Βιοαποβλητων
●ΜΑΑα(Μονάδα Ανακύκλωσης και ανάκτησης Αποβλήτων)
Εκεί δηλαδή θα οδηγούνται όλα τα εναπομένοντα μη χωριστά συλλεγμένα απόβλητα δηλαδή τα Υπολειμματικά Σύμμεικτα.
Για το λόγο αυτό μετονομάζεται από ΟΕΔΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ σε ΠΑΡΚΟ ΚΥΚΛΙΚΉΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ που σημαίνει ότι εκεί θα οδηγούνται τα πάντα προς επεξεργασία: σκουπίδια, έπιπλα, ρούχα, υλικά, πλαστικά, χαρτιά, βιοαπόβλητα, κλαδέματα κλπ….
Μάλιστα σε όλες τις μονάδες πρέπει να υπάρχει και πρόβλεψη για αύξηση των εισερχομένων ποσοτήτων.!
Κοινώς χειρότερα από ότι τα φανταζόμαστε!
Επίσης
– Γίνεται εκτενής αναφορά σε διάφορα είδη αποβλήτων (γεωργικά, υλικά ηλεκτρικών συσκευών, ελαστικά, ιατρικά απόβλητα, υλικά οικοδομών κ.α.). Από αυτά κάποια, όπως τα γεωργικά θα πηγαίνουν μετά την Διαλογή στην Πηγή σε μονάδες ΜΕΑ – ΜΕΒΑ σε Γραμματικό και Φυλή, ενώ για άλλα όπως τα υλικά εκσκαφών και κατεδαφίσεων μετά την ανάκτηση χρήσιμων υλικών σε ειδικούς Χ.Υ.Τ
– θα δημιουργηθούν ειδικοί Χ.Υ.Τ. οι οποίοι θα αφορούν τα επικίνδυνα Αστικά Στερεά Απόβλητα (νοσοκομειακά κ.α.) και αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να δημιουργηθούν και μέσα σε ήδη χωροθετημένους ΧΥΤΑ. Σημειωτέον ότι μια μονάδα για τα νοσοκομειακά επικίνδυνα απόβλητα λειτουργεί στη Φυλή και όπως αναφέρεται είναι μεγαλύτερης δυναμικότητας από όσο χρειαζόμαστε.
– Γίνεται εκτενής λόγος για τα Πράσινα Σημεία, που θα υπάρχουν σε όλους σχεδόν τους Δήμους της Αττικής εφόσον τα προβλέπει το Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων του κάθε δήμου.
-Το σχέδιο (ΠΕΣΔΑ) περιλαμβάνει και την αποτέφρωση οργανικών μη επικίνδυνων βιοαποβλήτων που δεν μπορούν να ανακληθούν χωρίς να αναφέρει περισσότερες λεπτομέρειες.
Σελίδες 383 384 Δεδομένα
Οι περισσότερες μελέτες έχουν επικεντρωθεί στους ορεινούς όγκους της Αττικής, οι οποίοι εντάσσονται στις περισσότερες περιπτώσεις σε ισχυρό καθεστώς προστασίας, οι πεδινές περιοχές δειγματοληπτικά υποαντιπροσωπεύονται και σαν αποτέλεσμα:
• απουσιάζουν δημοσιευμένα δεδομένα για μεγάλες περιοχές του νομού όπως για την βορειοανατολική Αττική (περιοχή Γραμματικού – Βαρνάβα), τις πεδινές εκτάσεις της βόρειας Αττικής και τα ρέματα της περιοχής Καπανδριτίου και λίμνης Μαραθώνα
• δεν είναι γνωστό εάν ενδημικά, σπάνια ή προστατευόμενα είδη εξαπλώνονται σε πεδινές, περιαστικές και αγροτικές περιοχές της Αττικής.
Η ανεπαρκής κάλυψη και παρακολούθηση (monitoring) όσον αφορά τα χλωριδικά δεδομένα για αρκετά σημεία της Αττικής συνεπάγεται απουσία γνώσης ως προς την πιθανότητα εξαφάνισης των σπανιότερων ειδών. Σπάνια είδη με μικρούς πληθυσμούς που διαβιώνουν σε μη δασικούς ή σε μη προστατευόμενους βιοτόπους είναι δυνατόν να μειωθούν ή να εξαφανιστούν ολοσχερώς ακόμα και εξαιτίας ενός μόνο μεγάλου έργου ή λόγω αλλαγής στις χρήσης γης. Σαν αποτέλεσμα, δεν είναι επαρκώς τεκμηριωμένο αν κάποια από τα σπάνια είδη της Αττικής, πολύ περισσότερο τα στενοενδημικά, όντως πρέπει να θεωρηθούν απειλούμενα ή τρωτά και να ισχύσουν ειδικές προστατευτικές διατάξεις για αυτά. Απουσιάζουν έγκυρα στοιχεία για τους θηραματικούς πληθυσμούς της περιοχής. Ανεπαρκή είναι τα δεδομένα για την αφθονία των ειδών με εξαίρεση τους πληθυσμούς του Cervus elaphus και την ορνιθοπανίδα, πολλά είδη της οποίας παρακολουθούνται σε τακτική βάση.
Στόχος Δεν έχει τεθεί ούτε είναι δυνατόν να τεθεί λόγω ελλείψεως δεδομένων
Μέτρα δεν αναφέρονται μέτρα διότι δεν υπάρχουν δεδομένα και άρα δεν θα μπορούσε να αξιολογηθεί η απόδοση αυτών των μέτρων
Σχόλιο Παραπάνω λοιπόν ομολογείται το γεγονός ότι τα επιστημονικά δεδομένα είναι πάρα πολύ περιορισμένα έως ανύπαρκτα με αποτέλεσμα να μην μπορεί να υπάρξει εκτίμηση κινδύνου ζωνών προστασίας και διατήρησης οπότε δεν μπορεί λογικά να συνταχθεί και μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Σελίδες 385 και 386 Δεδομένα
Εδώ αναφέρεται στην ένταξη νέων περιοχών, μεταξύ των οποίων και η με αριθμό 18 θαλάσσια περιοχή νοτίου ευβοϊκού κόλπου που είναι ακριβώς αυτή που έχει το κρισιμότερο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον και η οποία έχει απολύτως αγνοηθεί στις μέχρι τώρα περιβαλλοντικές μελέτες
Η ένταξη των νέων περιοχών που προτάθηκαν στο πλαίσιο του συγκεκριμένου έργου και η επικαιροποίηση του εθνικού καταλόγου θεσμοθετήθηκε με την ΚΥΑ 50743 (ΦΕΚ 4432/Β/2017) «Αναθεώρηση εθνικού καταλόγου περιοχών του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου Natura 2000». Με βάση τον αναθεωρημένο κατάλογο στην Περιφέρεια Αττικής έχουν χαρακτηριστεί συνολικά δεκαεννιά (19 Προστατευόμενες Περιοχές του δικτύου Natura, οι οποίες παρουσιάζονται σε πίνακα. Μεταξύ αυτών
• GR3000003 ΕΖΔ ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΣΧΙΝΙΑ – ΜΑΡΑΘΩΝΑ 1322,26
• GR3000016 ΖΕΠ ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ ΣΧΙΝΙΑ 2079
• GR2420016 ΖΕΠ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΝΟΤΙΟΥ ΕΥΒΟΪΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ 52.163
Πηγή: www.ypeka.gr Εικόνα-15-15: Περιοχές του δικτύου Natura 2000 στην ευρύτερη περιοχή του έργου Πηγή: http://natura2000.eea.europa.eu 15.6.3.2 ΚΑΤΑΦΥΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΖΩΗΣ Σύμφωνα με τον Ν.3937/2011 για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας,
Στόχος δεν αναφέρεται πουθενά να υπάρχει στόχος διατήρησης της βιοποικιλότητας παρά μόνο αόριστες αναφορές με μη μετρήσιμες και αξιολογήσιμες συνιστώσες.
Μέτρα Δεν αναφέρονται μέτρα τα οποία να προστατεύουν τη βιοποικιλότητα των περιοχών η μια τουλάχιστον εκ των οποίων βρίσκεται σε απόσταση ολίγων εκατοντάδων μέτρων από την σχεδιαζόμενη ΟΕΔΑ Γραμματικού
Σχόλια Είναι πασιφανές ότι δεν υφίσταται πουθενά αναφορά για μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και μελέτη δέουσας εκτίμησης στις ως άνω κρίσιμες περιοχές
Σελίδες 393, 394
Με βάση το “Διαρκή Κατάλογο των Κηρυγμένων Αρχαιολογικών Χώρων και Μνημείων της Ελλάδας, εντός των διοικητικών ορίων της Περιφέρειας Αττικής, έχουν χαρακτηριστεί ως τοπία με ιδιαίτερο φυσικό κάλλος οι ακόλουθες περιοχές:
Περιοχή Ραμούντος και κοιλάδος Λιμικού ΥΑ ΥΠΠΕ/Φ02/37726/1097/14-6-1979 ΦΕΚ 818/Β/19-11- 1975
Αρχαιολογικός Χώρος Μαραθώνα ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Φ02/828/14/25-2-1980 ΦΕΚ 818/Β/19-11- 1978
Σελίδα 458
Ιστορικό – Πολιτιστικό Περιβάλλον Διατήρηση πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς Χωροθέτηση έργων διαχείρισης απορριμμάτων με τέτοιο τρόπο που να μην επηρεάζονται τα ιστορικά και πολιτιστικά στοιχεία
Μέτρο Δεν αναμένεται επιβάρυνση ή αρνητική επίπτωση από την κατασκευή των έργων που να θίγει πολιτιστικού χαρακτήρα δραστηριότητες, μνημεία κλπ. δεδομένου ότι η χωροθέτηση των έργων προβλέπεται σε θέσεις εκτός χώρων ιστορικού ή πολιτιστικού ενδιαφέροντος
Σχόλιο Η ΟΕΔΑ Γραμματικού έχει χωροθετηθεί και επίκειται διαγωνισμός για την ανάθεση του έργου πάρα πολύ κοντά στον αρχαιολογικό χώρο Ραμούντος του Δήμου Μαραθώνος
Σελίδα 467
Στην ευρύτερη περιοχή της Περιφέρειας Αττικής, απαντώνται περιοχές ιδιαίτερης οικολογικής σημασίας και περιοχές που χαρακτηρίζονται από ειδικά καθεστώτα προστασίας (Natura 2000, εθνικά πάρκα, τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, προστατευόμενοι ορεινοί όγκοι κλπ.) όπως περιγράφονται αναλυτικά στο Κεφάλαιο 15. Είναι εμφανή τα ευρύτερα και μακροπρόθεσμα οφέλη στη βιοποικιλότητα, στη χλωρίδα-πανίδα και τις προστατευόμενες περιοχές της Περιφέρειας Αττικής με την υλοποίηση και λειτουργία των προτεινόμενων έργων υποδομής, καθώς η μείωση της ποσότητας των παραγόμενων αποβλήτων και η ορθολογική και αποδοτικότερη διαχείρισή τους συνεπάγεται την αποφυγή της ρύπανσης των προστατευόμενων περιοχών. Οι αρχές και οι στόχοι πολιτικής υποστηρίζουν γενικά την ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας και τη μείωση και κατάτμηση σημαντικών οικοσυστημάτων. Ιδιαίτερα θα πρέπει να τονιστεί ότι τα μέτρα που υιοθετεί το ΠΕΣΔΑ για την πρόληψη και τη μείωση των πλαστικών και ιδίως των πλαστικών μιας χρήσης, πρωταρχικώς στοχεύουν στην αντιμετώπιση της παράκτιας και θαλάσσιας ρύπανσης από τα πλαστικά απορρίμματα. Η υλοποίηση των προτεινόμενων έργων υποδομής αναμένεται να έχει επιπτώσεις τοπικού χαρακτήρα στην περιοχή εγκατάστασης των έργων. Παρόλα αυτά όλες οι εργασίες θα γίνουν με γνώμονα την προστασία τυχόν προστατευόμενων περιοχών. Θεωρείται βεβαίως δεδομένο ότι τα έργα επεξεργασίας και διάθεσης δεν θα πρέπει να αντιστρατεύονται τους στόχους προστασίας των προστατευόμενων περιοχών, όπως αυτοί προκύπτουν μέσα από τα διατάγματα προστασίας, ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες, διαχειριστικά σχέδια κλπ. Σε περιπτώσεις που ελλείψει άλλης εναλλακτικής κριθεί απαραίτητη η χωροθέτηση έργων εντός περιοχών του δικτύου Νatura (στο πλαίσιο του Νόμου 4014/2011), κατά τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης προβλέπεται η εκπόνηση Μελέτης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης. Η Μελέτη Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης εστιάζει στη διερεύνηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων των προς χωροθέτηση έργων σε προστατευόμενη περιοχή. Με τη Μελέτη Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης, εξασφαλίζεται η πληρότητα της αξιολόγησης των πιθανών επιπτώσεων. Στην περίπτωση χωροθέτησης έργων σε περιοχές του δικτύου Natura και καθορίζονται τα απαιτούμενα μέτρα προστασίας και αντιμετώπισης (ή αντισταθμιστικά μέτρα). Κατά τη φάση κατασκευής, η όχληση θα είναι προσωρινή και τοπικής κλίμακας. Δεν αναμένεται διατάραξη της ποικιλότητας των ζωικών πληθυσμών ή μείωση του αριθμού οποιονδήποτε μοναδικών, σπανίων ή υπό εξαφάνιση ζώων, πέρα από τις εντελώς τοπικές εκτοπίσεις κατά τη διαμόρφωση του χώρου εγκατάστασης. Μετά το πέρας της κατασκευής, αναμένεται η επιστροφή της εκδιωχθείσας πανίδας, εκτός του χώρου του έργου, όπου λόγω της περίφραξης θα αποφευχθεί η είσοδος ζώων, με στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας. Όσον αφορά στην τοπική χλωρίδα, αναμένεται ο περιορισμός στο ελάχιστο των πιθανών επιπτώσεων με τη λήψη κατάλληλων μέτρων, τα οποία θα περιλαμβάνονται στις ΑΕΠΟ ή στις ΠΠΔ των εξεταζόμενων έργων. Κατά τη διάρκεια λειτουργίας των προτεινόμενων έργων, πιθανές επιπτώσεις μικρής κλίμακας στην τοπική πανίδα και χλωρίδα της περιοχής εγκατάστασης των έργων είναι δυνατό να οφείλονται σε πιθανή μη ορθή διαχείριση των παραγόμενων ρύπων των προτεινόμενων έργων (παραγωγή σκόνης, θορύβου και οσμών, πιθανή διαρροή στραγγισμάτων και υγρών αποβλήτων, πιθανή διασπορά στερεών αποβλήτων, πιθανή διαφυγή βιοαερίου). Σε ότι αφορά τις επιπτώσεις από την παραγωγή στερεών, υγρών και αέριων ρύπων, αυτές αναλύονται στις ενότητες 16.2.4, 16.2.5 και 16.2.6.
Σχόλιο στην πραγματικότητα η χωροθέτηση των έργων επιτρέπεται παντού εφόσον δεν υπάρχει ρητή δέσμευση ότι εξαιρούνται με απόλυτο τρόπο συγκεκριμένοι χώροι. Αν οι συνθήκες είναι τέτοιες που οδηγήσουν στην απόφαση να χωροθετηθεί ένας χώρος ΧΥΤΑ ΧΥΤΥ ΧΥΤ ΟΕΔΑ κοκ ….. σε περιοχές NATURA δεν προβλέπεται φορέας αξιολόγησης των δεδομένων και της απόφασης. Αυτό συνιστά φωτογραφική διάταξη που αναφέρεται στη χωροθέτηση της ΟΕΔΑ Γραμματικού. Η λήψη μέτρων ακόμη και αντισταθμιστικών θα εξαλείψει «πάσαν νόσον».
Η λογική του πιεστικά επαναλαμβανόμενου στόχου της εξάλειψης της ρύπανσης από την απόρριψη πλαστικών μιας χρήσης δεν είναι δυνατόν να οδηγεί μονοσήμαντα στην απόφαση τυφλής χωροθέτησης έργων ΟΕΔΑ… οπουδήποτε
Σελίδες 510 και 511
• Η εξυπηρέτηση της Δυτικής Αττικής και του Δυτικού Τομέα θα γίνεται από τη ΜΑΑα του Δυτικού Πάρκου.
• Για την εξυπηρέτηση του Πειραιά και νήσων, κατασκευάζεται η δρομολογημένη με ΣΔΙΤ ΜΑΑα εντός 10 (διευκρινίζεται ότι η δυναμικότητα σχεδιασμού των ΜΑΑα αφορά στο έτος 2030 και στη λειτουργία τους σε μία βάρδια).
• Για την εξυπηρέτηση τμήματος του Ανατολικού Τομέα, κατασκευάζεται η δρομολογημένη ΜΑΑα στο Βορειοανατολικό Πάρκο στο Γραμματικό.
• Για την εξυπηρέτηση του Κεντρικού και τμήματος του Νότιου Τομέα κατασκευάζεται η δρομολογημένη με ΣΔΙΤ ΜΑΑα, εντός Πάρκου.
• Για την εξυπηρέτηση του Βόρειου Τομέα κατασκευάζεται νέα ΜΑΑα, εντός Πάρκου.
• Για την εξυπηρέτηση τμημάτων του Ανατολικού και Νότιου Τομέα κατασκευάζεται νέα ΜΑΑα, εντός Πάρκου.
• Για την εξυπηρέτηση της Ύδρας κατασκευάζεται αντίστοιχη μικρή μονάδα επεξεργασίας, ενώ αντίστοιχη λύση θα εξεταστεί και για τα Κύθηρα με σκοπό την αύξηση του χρόνου ζωής του ΧΥΤΑ και τη μεγιστοποίηση της ανακύκλωσης
Σχόλιο Δεν έχουν χωροθετηθεί οι ανωτέρω χώροι και άρα θα ισχύσει το ακόλουθο
Σελίδα 517
Προς επίτευξη των στόχων για ελαχιστοποίηση της ταφής, τα υπολείμματα της επεξεργασίας από τις ΜAAα θα οδηγούνται στις μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης του άρθρου 63 του ν. 4819/2021 υπό τον σχεδιασμό του ΥΠΕΝ. Μέχρι την κατασκευή των μονάδων αυτών, μεταβατικά, τα υπολείμματα της επεξεργασίας του ΕΜΑΚ και των ΜΑΑα θα οδηγούνται σε ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ στην ΟΕΔΑ Δ. Αττικής πλην της ΜΑΑα του Βορειο-Ανατολικού Πάρκου, τα υπολείμματα της οποίας θα οδηγούνται στον ΧΥΤΥ Γραμματικού. Σε περίπτωση αδυναμίας εύρεσης κατάλληλων χώρων, είτε λόγω μη δυνατότητας εύρεσης επαρκών εκτάσεων είτε μη ικανοποίησης των κριτηρίων χωροθέτησης του ΕΣΔΑ/ΠΕΣΔΑ, οι ΜΑΑα δύναται να χωροθετούνται σε άλλη περιφερειακή ενότητα. Με γνώμονα την έγκαιρη ολοκλήρωσή τους μέχρι το 2025 για την επίτευξη των εθνικών στόχων ανάκτησης, ανακύκλωσης και διάθεσης προς ταφή, οι ΜΑΑα με τον χαμηλότερο βαθμό ωριμότητας μπορούν να συγχωνεύονται είτε μεταξύ τους είτε με άλλες περισσότερο ώριμες και να προσαρμόζεται αναλόγως η δυναμικότητά τους. Σε περίπτωση που παραστεί τέτοια ανάγκη, θα τηρούνται απαρέγκλιτα τρία κριτήρια. Πρώτον, δεν θα χωροθετηθούν νέες μονάδες εντός των ήδη αδειοδοτημένων ΟΕΔΑ. Δεύτερον, θα επιδιώκεται η ελαχιστοποίηση του κόστους και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της μεταφοράς των απορριμμάτων. Τρίτον, θα επιδιώκεται η δημιουργία οικονομιών κλίμακας με στόχο την ελαχιστοποίηση του κόστους επεξεργασίας.
• Οι ήδη αδειοδοτημένες ΟΕΔΑ μπορούν να μετατρέπονται σε Πάρκα Κυκλικής Οικονομίας ή/και να αποτελούν τμήμα αυτών.
•Επιπλέον των ΜΑΑα που αναφέρθηκαν πριν, δύνανται να αξιοποιηθούν ιδιωτικές εγκαταστάσεις επεξεργασίας αποβλήτων εφόσον επιταχύνουν την επίτευξη των στόχων του παρόντος ΠΕΣΔΑ και το κόστος μεταφοράς και τα τέλη χρήσης των εν λόγω μονάδων είναι εύλογα για τα δεδομένα του ΕΔΣΝΑ
Μέχρι την κατασκευή των ΜΑΑα, μεταβατικά, τα υπολείμματα της επεξεργασίας του ΕΜΑΚ και των ΜΑΑα θα οδηγούνται σε ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ στην ΟΕΔΑ Δ. Αττικής πλην της ΜΑΑα του ΒορειοΑνατολικού Πάρκου,ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΕΙ ΑΚΟΜΗ τα υπολείμματα της οποίας θα οδηγούνται στον ΧΥΤΥ Γραμματικού.
Στο στρατηγικό επίπεδο περιβαλλοντικής εκτίμησης, είναι εμφανές ότι με την εφαρμογή του προτεινόμενου σχεδίου, αναμένονται θετικές επιπτώσεις στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον, καθώς προβλέπεται η εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης των αποβλήτων.
Εν γένει με την επέκταση της ανακύκλωσης και της αξιοποίησης υλικών θα μειωθεί η χρήση παρθένων α’ υλών (π.χ. η βιομηχανία του αλουμινίου είναι εξαιρετικά ενεργοβόρα γεγονός που οδηγεί σε χρήση ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ενέργειας άρα και σημαντικές εκπομπές αερίων ρύπων από τους σταθμούς ηλεκτρικής ενέργειας) και θα ελαττωθεί η χρήση ορυκτών πόρων. Επίσης, η υποβολή σε προεπεξεργασία και μείωση του μεριδίου των αστικών αποβλήτων που θα οδηγούνται σε χώρους υγειονομικής ταφής σε 10% μέχρι το 2030 έχει ως συνέπεια να ελαχιστοποιούνται οι εκλυόμενοι αέριοι ρύποι στους Χ.Υ.Τ. Από την άλλη πλευρά, σε τοπικό επίπεδο, η οργανωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων αναπόφευκτα προκαλεί ορισμένες εκπομπές ουσιών στην ατμόσφαιρα.
Γενικό Σχόλιο Γενικώς η όλη «μελέτη», αν μπορούμε να την πούμε έτσι, αναλώνεται με το να προσπαθήσει να πείσει μάλλον μη ειδικούς και μάλλον περιορισμένης κατάρτισης πολίτες, χωρίς επιχειρήματα αλλά και χωρίς ποσοτικοποιημένες μετρήσεις, ότι αυτό που έχει αποφασιστεί είναι σωστό
Περισσότερο περιγράφει την υφιστάμενη κατάσταση και με λογικά άλματα προσπαθεί να «πουλήσει» μια λύση, η οποία απ’ ότι φαίνεται θεωρείται a priori ότι είναι η ενδεδειγμένη, αλλά προφανώς είναι αυθαίρετη.
Εξάλλου στον επίλογο υπάρχει η παραδοχή ότι ….Η ποσοτικοποίηση της περιβαλλοντικής πληροφορίας αποτελεί επίσης ένα δύσκολο σημείο όλων των περιβαλλοντικών μελετών που εκπονούνται στην Ελλάδα. Οι διαθέσιμες πληροφορίες, όταν υπάρχουν, συνήθως είναι διασκορπισμένες σε ένα μεγάλο αριθμό μελετών που έχουν κατά καιρούς εκπονηθεί από διαφορετικούς φορείς με διαφορετικές μεθοδολογίες. Οι μελέτες αυτές δεν είναι πάντα διαθέσιμες, ούτε κατ’ ανάγκη συμβατές μεταξύ τους.
Και η κατακλείδα
Επισημαίνεται τέλος ότι κρίσιμης σημασίας είναι η χωροθέτηση, ο καθορισμός της δυναμικότητας των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων, οι εξυπηρετούμενες από τις μονάδες περιοχές, το τεχνολογικό σχήμα και οι τεχνολογικές τους απαιτήσεις κλπ., διαδικασίες που αποτελούν αρμοδιότητα του ΥΠΕΝ.
