Δεν έχει και πολλή σημασία αν η Βραζιλία ή η Αργεντινή ή κάποιος άλλος σηκώσει το τρόπαιο τον επόμενο μήνα, το Κατάρ έχει ήδη «κερδίσει» το Παγκόσμιο Κύπελλο.
Αυτό σημειώνει αρθρογράφος του Politico, ο οποίος εξηγεί ότι παρά την κριτική για πάνω από μία δεκαετία -η οποία στην αρχή περιορίστηκε στη δωροδοκία και τη διαφθορά που ενσωματώθηκαν στη διαδικασία υποβολής προσφορών και στη συνέχεια ανέδειξε τους οπισθοδρομικούς νόμους για την εργασία και τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Κατάρ- η «πετρελαιομοναρχία» του Κόλπου έχει αναδειχθεί πιο ισχυρή από ποτέ μετά από ένα τέτοιων διαστάσεων project.
Πώς το Κατάρ «κέρδισε» το Μουντιάλ πριν καν ξεκινήσει
Το Παγκόσμιο Κύπελλο -το οποίο ξεκινά αύριο, Κυριακή (20/11), βοήθησε στην επιτάχυνση της ανάπτυξης του Κατάρ, εστιάζοντας στην κατασκευή γηπέδων υψηλής ποιότητας, λαμπερών εμπορικών κέντρων, ξενοδοχείων πέντε αστέρων και ενός αεροδρομίου παγκόσμιας κλάσης -του επέτρεψε να ασκήσει γεωπολιτική και αθλητική επιρροή. Και, ανεξάρτητα από τις αντιδράσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, το τουρνουά έχει μερικούς από τους πιο ανώτερους πολιτικούς της Δύσης στο πλευρό του, αναφέρει το δημοσίευμα.
Ο Εμανουέλ Μακρόν προσχώρησε την Πέμπτη (17/11) στη «χορωδία» των πολιτικών που ζητούσαν από τον κόσμο να πάει στο Κατάρ, λέγοντας ότι «ο αθλητισμός δεν πρέπει να πολιτικοποιείται». Ο γάλλος πρόεδρος απηχούσε μια επιστολή της FIFA που επικρίθηκε πολύ νωρίτερα αυτόν τον μήνα, στην οποία ο πρόεδρος Τζιάνι Ινφαντίνο έλεγε στις ομάδες του Παγκοσμίου Κυπέλλου να επιμείνουν στο ποδόσφαιρο και να αποφεύγουν να δίνουν μαθήματα ηθικής.
Το αμφιλεγόμενο Παγκόσμιο Κύπελλο, αντί να είναι αποκρουστικό διπλωματικά, θα καλωσορίσει πολλούς ανώτερους δυτικούς αξιωματούχους. Όπως αναφέρθηκε αρχικά από το POLITICO, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν θα παρευρεθεί στον αγώνα ΗΠΑ εναντίον Ουαλίας τη Δευτέρα (21/11). Η υπουργός Εξωτερικών του Βελγίου Hadja Lahbib θα είναι εκεί για να στηρίξει τους Red Devils. Στη Ντόχα μεταβαίνει και ο βρετανός ομόλογός της Τζέιμς Κλέβερλι.
Τα πυρά προς το Κατάρ και με ποια μέσα τα υπερκέρασε
Το Κατάρ έχει δεχτεί εδώ και καιρό πυρά για τη βάναυση χρήση μεταναστών εργατών, τη στάση του απέναντι στα δικαιώματα LGBTQ+ και για πιθανή κρατική επιτήρηση των φιλάθλων. Εξωτερικά, χτυπήθηκε από έναν μακροχρόνιο αποκλεισμό από τους γείτονές του στον Κόλπο, με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία και σιωπηρά υποστηριζόμενη από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.
Αλλά το Κατάρ έχει ξεπεράσει τόσο τους επικριτές όσο και τους εχθρούς του χάρη στη διπλωματική του επιδεξιότητα, τη μόχλευση που δημιουργείται από τους τεράστιους πόρους υδρογονανθράκων του – και την προθυμία του να σκορπίσει μετρητά.
«Το Κατάρ αποφάσισε ότι επρόκειτο να μάθει να οδηγεί στη γρήγορη λωρίδα ενός αυτοκινητόδρομου», δήλωσε ο Simon Chadwick, καθηγητής αθλητισμού και γεωπολιτικής οικονομίας στο Skema Business School στο Παρίσι, σχετικά με την υποψηφιότητα για το Παγκόσμιο Κύπελλο. «Αλλά το Κατάρ είχε τα χρήματα για να μάθει να οδηγεί», πρόσθεσε.
Το σύστημα kafala και ο κατώτατος μισθός στο Κατάρ
Όμως, κάποια από τις επικρίσεις -η οποία συνεχίζεται αμείωτη την παραμονή του τουρνουά- έπιασε τόπο. Και, τουλάχιστον σε μία περίπτωση, πυροδότησε αλλαγές.
Το σύστημα kafala, ένας μηχανισμός απασχόλησης βασισμένος σε χορηγίες που εισήχθη για πρώτη φορά από τους Βρετανούς στο Μπαχρέιν τη δεκαετία του 1930, τερματίστηκε με νόμο στο Κατάρ το 2020. Θεωρητικά, αυτό επιτρέπει στους εργαζόμενους στο Κατάρ να αλλάζουν δουλειά χωρίς να χρειάζεται να λάβουν την άδεια του εργοδότη τους. Την ίδια στιγμή, η Ντόχα νομοθέτησε επίσης αύξηση του κατώτατου μισθού στα 1.000 ριάλ τον μήνα — ή περίπου 264 ευρώ.
Οι επικριτές, ωστόσο, επισημαίνουν ότι τα «τοξικά» εργασιακά προβλήματα του Κατάρ -τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα την κακοποίηση και τον θάνατο πολλών μεταναστών εργαζομένων από τη Νότια Ασία- δεν τελείωσαν με την κατάργηση του kafala .
«Νομίζω ότι υπάρχει ένα μεγάλο πειστικό επιχείρημα για να πούμε ότι το σύστημα διευκολύνει τη δουλεία ή την καταναγκαστική εργασία», δήλωσε ο Nicholas McGeehan, ιδρυτικός διευθυντής της FairSquare Research and Projects, του οποίου το έργο έχει επικεντρωθεί εκτενώς στα ανθρώπινα δικαιώματα στον Κόλπο.
«Υπάρχουν άλλα πράγματα που βοηθούν στον έλεγχο των εργαζομένων», πρόσθεσε ο McGeehan. «Έχουν να αντιμετωπίσουν σοβαρά ποσά χρέους, συστηματική κατάσχεση διαβατηρίων, απουσία συνδικαλιστικών οργανώσεων, απουσία της κοινωνίας των πολιτών και απουσία οποιασδήποτε πρόσβασης στη δικαιοσύνη ή στην καλή υγεία [φροντίδα]».
«Όταν συνδυάζετε όλα αυτά τα πράγματα μαζί, είναι πολύ τοξικά και διευκολύνουν σχεδόν τον πλήρη έλεγχο του εργατικού δυναμικού των μεταναστών», είπε ο McGeehan.
Οι εκτιμήσεις ποικίλλουν , καθώς η κυβέρνηση του Κατάρ δεν μοιράζεται επίσημα στοιχεία για τους θανάτους μεταναστών εργαζομένων, αλλά εκατοντάδες Νεπαλέζοι έχουν πεθάνει με καρδιακή ανακοπή, εργατικά ατυχήματα και αυτοκτονίες από το 2010, σύμφωνα με τα κυβερνητικά στατιστικά στοιχεία της χώρας του Κόλπου. Εν τω μεταξύ, οι νέοι νόμοι της Ντόχα για τη θερμοκρασία εργασίας προσφέρουν «τρομερή προστασία» από τις υψηλές θερμοκρασίες, είπε ο McGeehan.
Πώς αμύνεται το Κατάρ έναντι των επικρίσεων
Ωστόσο, υπάρχει κάποια υποστήριξη για τις μεταρρυθμίσεις του Κατάρ. Ο Marc Tarabella, ένας βέλγος σοσιαλιστής ευρωβουλευτής που είναι αντιπρόεδρος της Αντιπροσωπείας του Κοινοβουλίου για τις Σχέσεις με την Αραβική Χερσόνησο και επίσης συμπρόεδρος του Sports Group, είπε στο POLITICO ότι, χάρη στο Παγκόσμιο Κύπελλο, το Κατάρ έχει γίνει «ένα καλό παράδειγμα προς μίμηση για τις άλλες χώρες της γειτονιάς».
Και το Κατάρ τους τελευταίους μήνες έχει γίνει ολοένα και πιο μαχητικό για την άμυνα του στη Δύση, μετά από χρόνια πυροβολισμών που δεχόταν.
Ο υπουργός Εργασίας της χώρας είπε τη Δευτέρα στους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ότι το Κατάρ έχει υποβληθεί σε «εκστρατεία συκοφαντικής δυσφήμισης». Ο ανώτατος αξιωματούχος του Παγκοσμίου Κυπέλλου είπε ότι η κριτική στο Κατάρ είχε «πιθανώς» ρατσιστικά κίνητρα.
Ο πρόεδρος της Παρί Σεν Ζερμέν, Nasser al-Khelaifi, ο οποίος δεν είναι συνδεδεμένος με τη διοργανώτρια ομάδα του Παγκοσμίου Κυπέλλου, αλλά είναι ο πιο διάσημος Καταριανός των ευρωπαϊκών αθλημάτων, ήταν πιο προσεκτικός, λέγοντας στο POLITICO ότι είναι «πολύ περήφανος» που η χώρα του φιλοξενεί το Μουντιάλ και δεν «προσπαθεί να κρυφτεί» στη σκιά.
«Κάνουμε τα πάντα 100% σωστά; Μάλλον όχι. Είμαστε τέλειοι; Όχι. Αλλά διορθώνουμε τα πράγματα», είπε. «Το Παγκόσμιο Κύπελλο έχει κάνει φανταστική δουλειά για το Κατάρ: υποδομές, ρυθμίσεις. Πολλά πράγματα άλλαξαν, τεράστια πράγματα».
«Η ομοφυλοφιλία είναι… ζημιά στο μυαλό»
Ίσως το μόνο πράγμα που μπορεί τώρα να διαταράξει πραγματικά το κορυφαίο επίτευγμα του Κατάρ είναι ένα άθλιο τουρνουά τόσο από άποψη ανθρωπίνων δικαιωμάτων όσο και από υλικοτεχνική άποψη.
Αυτό είναι κάτι που οι επικριτές θεωρούν μια σαφή πιθανότητα.
Οι οπαδοί LGBTQ+ που θα παρακολουθήσουν το τουρνουά εξακολουθούν να διατρέχουν τον κίνδυνο να παραβιάσουν την απαγόρευση της ομοφυλοφιλίας από το Κατάρ. Οι διαβεβαιώσεις που έχουν λάβει οι ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τη FIFA, χωρίς να συνοδεύονται από ενέργειες στη νομοθεσία του Κατάρ για την προστασία των LGBTQ+, είναι ανεπαρκείς, δήλωσε ο Minky Worden, διευθυντής παγκόσμιων πρωτοβουλιών στο Human Rights Watch.
Κλιμακώνοντας αυτές τις ανησυχίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ένας πρεσβευτής του Παγκοσμίου Κυπέλλου του Κατάρ είπε στο γερμανικό τηλεοπτικό δίκτυο ZDF ότι η ομοφυλοφιλία είναι «ζημιά στο μυαλό», σε σχόλια που πυροδότησε αντιδράσεις νωρίτερα αυτόν τον μήνα.
Τι μπορεί να τινάξει στον αέρα το Μουντιάλ
Τα οργανωτικά ερωτήματα παραμένουν επίσης λίγο πριν την έναρξη του τουρνουά με το ματς Ισημερινός – Κατάρ την Κυριακή, με δεκάδες χιλιάδες οπαδούς να κατεβαίνουν στη μικροσκοπική χώρα.
Ο Ronan Evain, εκτελεστικός διευθυντής της Football Supporters Europe, δήλωσε στο POLITICO ότι ανησυχεί για την εκπαίδευση των διαιτητών του Παγκοσμίου Κυπέλλου, την προσέγγιση της αστυνομίας στους οπαδούς και την επιμελητεία της μεταφοράς των φιλάθλων από και προς τα γήπεδα με λεωφορείο.
Ενώ το Κατάρ -μια χώρα όπου το αυτοκίνητο κυριαρχεί- διατυμπανίζει τις εξελίξεις στα μέσα μαζικής μεταφοράς που επισπεύδονται από το Παγκόσμιο Κύπελλο, μόνο μερικά από τα στάδια συνδέονται με το λαμπερό νέο σύστημα μετρό.
Μια ανατροπή της τελευταίας στιγμής από τους οικοδεσπότες του Κατάρ σχετικά με το αλκοόλ, που πλέον απαγορεύεται μέσα και γύρω από τα γήπεδα του τουρνουά, προκάλεσε μεγαλύτερη ανησυχία στις ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεδομένων των προηγούμενων διαβεβαιώσεων για την κατανάλωση αλκοόλ που παρείχε το Κατάρ.
FBI καλεί FIFA
Και περισσότερο από μια δεκαετία αφότου το Κατάρ κέρδισε τα δικαιώματα για τη διοργάνωση του τουρνουά, οι έρευνες συνεχίζονται για τη διαφθορά που χαρακτήρισε τη διαδικασία και είχε ως αποτέλεσμα το FBI να χτυπήσει τις πόρτες της FIFA. Γάλλοι εισαγγελείς ερευνούν τον φερόμενο ρόλο του γάλλου πρώην προέδρου Νικολά Σαρκοζί στην προσπάθεια του Κατάρ να κερδίσει την υποψηφιότητα, ανέφερε η γαλλική εφημερίδα Le Monde νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα. Το Κατάρ πάντα αρνιόταν ότι κέρδισε την προσφορά με άθλια μέσα.
Σχετικά με τις ανησυχίες των ακτιβιστών LGBTQ+, ένας εκπρόσωπος της FIFA είπε ότι το κυβερνών όργανο είναι «σίγουρο ότι θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για τους οπαδούς και τα άτομα LGBTIQ+ για να απολαύσουν το τουρνουά σε ένα φιλόξενο και ασφαλές περιβάλλον, όπως και για όλους τους άλλους».
Σε ανακοίνωσή της, η Ανώτατη Επιτροπή του Παγκοσμίου Κυπέλλου του Κατάρ δήλωσε ότι «δεσμεύεται να προσφέρει μια περιεκτική και χωρίς διακρίσεις εμπειρία Παγκοσμίου Κυπέλλου FIFA, η οποία είναι φιλόξενη, ασφαλής και προσβάσιμη σε όλους τους συμμετέχοντες και τις κοινότητες στο Κατάρ και σε όλο τον κόσμο».
Τι θα συμβεί όμως όταν όλα τελειώσουν;
Το Κατάρ έχει επιδείξει αξιοσημείωτη γεωπολιτική επιδεξιότητα για να διατηρήσει τα ανταγωνιστικά συμφέροντα με τα οποία συνδέονται οι τύχες του. Φιλοξενεί τη μεγαλύτερη στρατιωτική βάση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, ενώ έχει επίσης πρόσβαση με το Ιράν στο κοίτασμα φυσικού αερίου που παρήγαγε τον αστρονομικό του πλούτο.
Λόγω του συνεχιζόμενου ρωσικού πολέμου στην Ουκρανία, «το Κατάρ θα παραμείνει εξαιρετικά επίκαιρο όσον αφορά την ενεργειακή δυναμική, ειδικά καθώς το φυσικό αέριο αρχίζει να έρχεται σε κυκλοφορία», δήλωσε ο Kristian Ulrichsen, συνεργάτης για τη Μέση Ανατολή στο Ινστιτούτο Baker του Πανεπιστημίου Rice. «Πιστεύω ότι θα συνεχίσουν να διαδραματίζουν ρόλο στην περιφερειακή διπλωματία, ειδικά έναντι του Ιράν εάν δεν υπάρξει πρόοδος στις διαπραγματεύσεις για τα πυρηνικά». Η Ντόχα ήταν βασικός διπλωματικός παράγοντας όταν οι ΗΠΑ αποχώρησαν από το Αφγανιστάν το 2021, πρόσθεσε ο Ulrichsen.
Μια από τις πιο επιτυχημένες εξαγωγές του Κατάρ, ο όμιλος μέσων ενημέρωσης beIN Media Group, γνωστός για τον διεθνή αθλητικό του βραχίονα αλλά και ιδιοκτήτης των κινηματογραφικών στούντιο Miramax του Χόλιγουντ, έχει προσεγγιστεί από διάφορους Αμερικανούς και Σαουδάραβες επενδυτές που ενδιαφέρονται να αγοράσουν μερίδιο στην εταιρεία. Η πολιτεία σκέφτεται πώς να τοποθετηθεί στη διεθνή σκηνή αφού το Παγκόσμιο Κύπελλο ολοκληρωθεί και φύγει.
Την ίδια στιγμή, άτομο που γνωρίζει τις συνομιλίες είπε ότι οι Αμερικανοί επενδυτές ενδιαφέρονται να αγοράσουν ένα μερίδιο στην PSG, η οποία ανήκει εξ ολοκλήρου στην Qatar Sports Investments. Η QSI απέκτησε μερίδιο 22% στην πορτογαλική SC Braga τον περασμένο μήνα, το οποίο ήταν το πρώτο βήμα του επενδυτικού ταμείου στην ιδιοκτησία πολλών συλλόγων και ένα επιπλέον σημάδι της αυξημένης σημασίας του QSI και του beIN για το Κατάρ μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο.
«Δεν νομίζω ότι θα εγκαταλείψουν τον αθλητισμό που αποτελεί συστατικό στοιχείο της στρατηγικής του έθνους», δήλωσε ο Mahfoud Amara, αναπληρωτής καθηγητής διαχείρισης αθλητισμού στο Πανεπιστήμιο του Κατάρ.
Το Κατάρ θα φιλοξενήσει το Ασιατικό Κύπελλο ποδοσφαίρου το 2023 και τους Ασιατικούς Αγώνες πολλαπλών αθλημάτων το 2030. Επί του παρόντος, οι επίσημοι βρίσκονται επίσης σε προκαταρκτικές συζητήσεις σχετικά με μια προσφορά για μια άλλη διοργάνωση «στολίδι»: τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2036.
ieidiseis.gr
