Tο ημερολόγιο που έχουμε συνηθίσει, δεν υπήρχε για πάντα. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι το 5 π.Χ. δεν αναρωτιόντουσαν ποιος ήταν ο Χριστός, για τον οποίο όλοι μετρούσαν αντίστροφα. Τα ημερολόγια άλλαξαν για πολιτικούς λόγους, καθώς και για να αντικατοπτρίζουν καλύτερα την αντίληψή μας για το έτος.
Το 1582, ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ’ εισήγαγε το Γρηγοριανό ημερολόγιο, σύμφωνα με το IFL Science. Πριν από αυτό, το μεγαλύτερο μέρος του ρωμαϊκού κόσμου και της Ευρώπης χρησιμοποιούσε το Ιουλιανό ημερολόγιο, το οποίο εισήγαγε ο Ιούλιος Καίσαρας το 45 π.Χ.
October 5-14 1582: The Ten Days That Didn’t Happenhttps://t.co/L1f0xn3p4Z
— IFLScience (@IFLScience) October 18, 2023
Παρ’ όλο που το Ιουλιανό ημερολόγιο λειτουργούσε άψογα, υπήρχε ένα πρόβλημα στον υπολογισμό της ημερομηνίας του Πάσχα, το οποίο η Σύνοδος της Νίκαιας, το 325 μ.Χ., είχε αποφασίσει ότι έπρεπε να πέσει την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο έπειτα από την εαρινή ισημερία. Λίγους αιώνες αργότερα, παρατηρήθηκε ότι η ημερομηνία της εαρινής ισημερίας που είχε οριστεί (21 Μαρτίου), είχε απομακρυνθεί από την πραγματική εαρινή ισημερία.
Προκειμένου να προσπαθήσει να συνδέσει το ημερολόγιο με το ηλιακό έτος (ο χρόνος που χρειάζεται η Γη για να περιστραφεί γύρω από τον Ήλιο), το Ιουλιανό ημερολόγιο είχε ένα δίσεκτο έτος κάθε τέσσερα χρόνια, στο οποίο προστίθετο μια επιπλέον ημέρα. Το πρόβλημα ήταν ότι, δεδομένου ότι το πραγματικό ηλιακό έτος είναι 365,24219 ημέρες, το Ιουλιανό ημερολόγιο κέρδιζε μία ημέρα κάθε 314 χρόνια.
Για να ληφθεί υπόψη η κίνηση της ισημερίας και του ηλιοστασίου, όταν εισήχθη το Γρηγοριανό ημερολόγιο, αποφασίστηκε ότι ο κόσμος θα έπρεπε απλώς να παραλείπει ημέρες. Ο Οκτώβριος επιλέχθηκε από την εκκλησία για να παραλειφθούν γεγονότα στο χριστιανικό ημερολόγιο και, μετά τη γιορτή του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης στις 4 Οκτωβρίου, έγινε η μετάβαση στο Γρηγοριανό ημερολόγιο, και έτσι απάντες πήγαν αμέσως στις 15 Οκτωβρίου.
Ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ’ θα έπρεπε να είχε μετατοπίσει την ημερομηνία κατά 13 ημέρες για να αντισταθμίσει τη μετατόπιση ωστόσο, ύστερα από υπολογισμούς μαθηματικών και επιστημόνων, τη μετατόπισε μόνο κατά 10. Η Καθολική Εκκλησία υιοθέτησε το ημερολόγιο το 1582, με αποτέλεσμα να υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των δύο ημερολογίων. Ακόμα, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς άλλαξαν το ημερολόγιό τους το 1752 – έπρεπε να παραλείψουν περισσότερες ημέρες, με την Τουρκία να χάνει 13 ημέρες μεταξύ 1926 του και του 1927.
Πότε και πώς εισήχθη το Γρηγοριανό ημερολόγιο στην Ελλάδα
Η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία – επί αιώνες – δεν δεχόταν να χρησιμοποιήσει το Γρηγοριανό ημερολόγιο με τον φόβο μήπως αυτό γίνει αιτία παραπλάνησης του πληρώματος, δηλαδή των πιστών. Όταν το 1582 ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ’ κάλεσε μέσω επιστολής τον Οικουμενικό Πατριάρχη Ιερεμία Β’ τον Τρανό να το εισαγάγει και στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ο Πατριάρχης δεν το δέχθηκε ύστερα από συνοδική απόφαση, θεωρώντας ότι αποτελεί απόπειρα προσηλυτισμού. Η εξέλιξη του πολιτισμού, όμως, επέβαλε νέες ανάγκες και το θέμα άρχισε να αντιμετωπίζεται από άλλη σκοπιά. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Άνθιμος Ζ’, το 1895, εξέφρασε την ευχή να υπάρξει ενιαίο ημερολόγιο για όλους τους χριστιανικούς λαούς.
Μάλιστα, ο Ιωακείμ Γ’ έστειλε το 1902 εγκύκλιο σε όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες να μελετήσουν το ζήτημα του ημερολογίου και ζητούσε τις απόψεις τους. Η Εκκλησία της Ελλάδος απάντησε ότι δεν απορρίπτει καταρχήν την προοπτική αλλαγής του ημερολογίου και συστήθηκε επιτροπή μελέτης, η οποία αποφάνθηκε το 1919 το εξής: «Η μεταβολή, μη προσκρούουσα εις δογματικούς και κανονικούς λόγους, ηδύνατο να γίνη μετά συνεννόησιν πασών των αυτοκεφάλων Εκκλησιών, ιδία δε του Οικουμενικού Πατριαρχείου». Περιμένοντας να γίνει μια τέτοια συνεννόηση, η Εκκλησία της Ελλάδος συνέχισε να χρησιμοποιεί το παλαιό Ιουλιανό ημερολόγιο, αλλά συμφώνησε να εισαγάγει η Πολιτεία το Γρηγοριανό ημερολόγιο μόνο για πολιτική χρήση.
Έτσι, με βασιλικό διάταγμα εισήχθη στην Ελλάδα το Γρηγοριανό ημερολόγιο την 16η Φεβρουαρίου 1923 η οποία ορίστηκε ως 1η Μαρτίου 1923. Λίγες ημέρες αργότερα, ωστόσο, θεωρήθηκε άπρεπο στην 25η Μαρτίου να χωριστεί η εορτή του Ευαγγελισμού από την εορτή της Εθνεγερσίας. Τότε έγινε σαφές ότι η συνύπαρξη δύο ημερολογίων θα προκαλούσε προβλήματα. Η Εκκλησία της Ελλάδος, για να αρθεί το αδιέξοδο, αποφάσισε να χρησιμοποιεί το Γρηγοριανό ημερολόγιο για τις θρησκευτικές γιορτές με εξαίρεση το Πάσχα (αναθεωρημένο Ιουλιανό ημερολόγιο). Το Οικουμενικό Πατριαρχείο ενέκρινε αυτή την αλλαγή με τηλεγράφημα του Πατριάρχη Γρηγορίου Ζ’ στις 23 Φεβρουαρίου 1924, το οποίο ανέφερε: «Συνοδική αποφάσει ενεκρίθη οριστικώς προσαρμογή εορτολογίου και πολιτικού ημερολογίου από 10ης προσεχούς Μαρτίου». Έτσι, τη 10η Μαρτίου 1924 εισήχθη το αναθεωρημένο Ιουλιανό ημερολόγιο ημερολόγιο στην Ελλάδα και για εκκλησιαστική χρήση και η ημέρα αυτή υπολογίσθηκε ως 23η Μαρτίου.
Η Ρωσία δεν αποδέχθηκε το νέο ημερολόγιο έως το 1918, οπότε η 31η Ιανουαρίου ακολουθήθηκε από τη 14η Φεβρουαρίου. Κατά συνέπεια, η επέτειος της Οκτωβριανής Επανάστασης, πλέον πέφτει τον Νοέμβριο.
Το Αναθεωρημένο Ιουλιανό ημερολόγιο προτάθηκε τον Μάιο του 1923 που παρέλειψε 13 ημέρες το 1923 και χρησιμοποίησε διαφορετικό κανόνα για τα δίσεκτα έτη, το οποίο έχει το ίδιο πρακτικό αποτέλεσμα με το Γρηγοριανό μέχρι και το έτος 2800. Οι Ορθόδοξες Εκκλησίες της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Αλβανίας, της Πολωνίας και μερικών ακόμα της Ανατολικής Μεσογείου (της Κωνσταντινούπολης, της Αλεξάνδρειας, της Αντιοχείας και της Κύπρου), υιοθέτησαν το αναθεωρημένο Ιουλιανό και επομένως οι νεοημερολογίτες αυτοί θα εορτάζουν τη Γέννηση μαζί με τις Δυτικές εκκλησίες την 25η Δεκεμβρίου μέχρι και το 2800.
ieidiseis.gr
