Η Πρωτοχρονιά είναι η πιο αρχαία γιορτή, που τιμάται από όλα τα έθνη. Ο χρόνος όμως δεν ξεκινούσε πάντα την πρώτη Γενάρη!
Οι πρώτοι που καθιέρωσαν γιορτή για το νέο έτος ήταν οι Βαβυλώνιοι, περίπου το 2.000 π.Χ. στη Μεσοποταμία.
Καθώς οι Βαβυλώνιοι ήταν γνώστες των ουράνιων σωμάτων, είχαν δημιουργήσει ένα σεληνιακό ημερολόγιο, βάσει του οποίου ο νέος χρόνος ξεκινούσε κατά την εαρινή ισημερία, δηλαδή στις 21 Μάρτη. Η γιορτή ονομαζόταν Ακίτου, διαρκούσε 10 ημέρες και θεωρούνταν η σημαντικότερη του βαβυλωνιακού έτους.
Οι Αιγύπτιοι με τη σειρά τους γιόρταζαν την Πρωτοχρονιά βάσει του λαμπρότερου αστεριού Σείριου, τον μήνα του Θωθ, του θεού της σελήνης και της σοφίας.
Στην αρχαία Ελλάδα ο καινούργιος χρόνος ξεκινούσε κατά τη φθινοπωρινή ισημερία και ήταν συνδεδεμένος με την κίνηση του ήλιου και όχι της σελήνης όπως στη Μεσοποταμία. Το ημερολόγιο των Ελλήνων διαδόθηκε με τις κατακτήσεις του Αλέξανδρου σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο.
Ωστόσο, η γιορτή της Πρωτοχρονιάς, όπως τη γνωρίζουμε σήμερα έχει τις ρίζες της στην Αρχαία Ρώμη. Τα πρώτα χρόνια οι Ρωμαίοι γιόρταζαν το νέο έτος την 1η Μαρτίου, όταν ο αστερισμός του Ταύρου ήταν ορατός. Αργότερα, επί βασιλείας Νουμά Πομπιλίου προστέθηκαν άλλοι δύο μήνες ο Ιανουάριος και Φεβρουάριος. Ο πρώτος μήνας πήρε την ονομασία του από τον θεό του ρωμαϊκού πάνθεου, τον Ιανό. Ο Ιανός ήταν ο θεός με τα δύο αντίθετα προσωπεία. Θεωρούνταν ο θεός της καινούργιας αρχής και ήταν ο παλαιότερος Βασιλιάς των Ρωμαίων. Το ένα προσωπείο του κοιτούσε μπροστά και το άλλο πίσω, συμβολίζοντας το μέλλον και το παρελθόν.
Η πρώτη Γενάρη ορίστηκε αρχικά το 153 π.Χ. ως Πρωτοχρονιά, καθώς τότε ξεκινούσε η θητεία των Υπάτων και των Πραιτόρων. Ωστόσο, ακόμα δε γιορταζόταν με ιδιαίτερη επισημότητα. Με την άνοδο του Ιουλίου Καίσαρα στην εξουσία το 46 π.Χ., καθιερώθηκε ως επίσημη γιορτή. Ο Καίσαρας παρατήρησε ότι το παλιό ρωμαϊκό ημερολόγιο δεν ήταν ακριβές και αποφάσισε να δημιουργήσει ένα καινούργιο με βάση τη θέση του ήλιου και όχι της σελήνης. Τη δημιουργία του ανέλαβε ο αλεξανδρινός αστρονόμος Σωσιγένης.
Οι Ρωμαίοι γιόρταζαν την αλλαγή του χρόνου με τελετές, όπου αντάλλαζαν δώρα και παράλληλα επιδίδονταν σε αυτό που αργότερα οι χριστιανοί ονόμασαν «ακολασίες». Με την επικράτηση του Χριστιανισμού η γιορτή των Ρωμαίων θεωρήθηκε ειδωλολατρική και καταργήθηκε.
Την περίοδο του Μεσαίωνα η πρώτη μέρα του έτους εορτάζονταν είτε τα Χριστούγεννα είτε κατά τον ευαγγελισμό της Θεοτόκου στις 25 Μαρτίου. Όταν έγινε πάπας ο Γρηγόριος “ΙΓ, το 1582, επικράτησε και πάλι η πρώτη Ιανουαρίου. Τότε δημιουργήθηκε το γρηγοριανό ημερολόγιο, το οποίο ισχύει μέχρι σήμερα. Το γρηγοριανό ημερολόγιο βασίστηκε στο ιουλιανό αλλά υπολόγισε ακριβέστερα τη μετατόπιση της ισημερίας.
Τα επόμενα χρόνια υιοθετήθηκε από τις περισσότερες χώρες. Στην Ελλάδα καθιερώθηκε το 1923.
matada.gr
