Η οριστική εφαρμογή του ζωνικού εισιτηρίου με χρέωση ανάλογη της απόστασης που θα διανύεται με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, η είσοδος των ποδηλάτων και των λοιπών οχημάτων μικροκινητικότητας στις λεωφορειολωρίδες της Αθήνας και η εγκατάσταση σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών λεωφορείων είναι τα τρία μέτρα, τα οποία ο ΟΑΣΑ θεωρεί μελετητικά ώριμα και θα επικαιροποιήσει με στόχο την εφαρμογή τους στο πλαίσιο του νέου Στρατηγικού Σχεδίου Μεταφορών της Αττικής.
Ο Οργανισμός προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό για την εκπόνηση του νέου Σχεδίου για την περίοδο έως το 2040, καθώς το ισχύον είχε καταρτιστεί από το 2009 με αποτέλεσμα να μην ανταποκρίνεται πλέον ούτε κατ΄ελάχιστο στις συγκοινωνιακές ανάγκες της πρωτεύουσας. Ηδη ξεκίνησε η ανοικτή διαδικασία επιλογής αναδόχου για την εκπόνηση της μελέτης «Στρατηγικό Σχέδιο Μεταφορών Αττικής», η οποία θα ολοκληρωθεί σε τέσσερεις φάσεις.
Ο προϋπολογισμός του μελετητικού έργου που θα διαρκέσει 23 μήνες ανέρχεται σε 2,37 εκατ. ευρώ. Να σημειωθεί ότι το υφιστάμενο δίκτυο αστικών συγκοινωνιών είναι βασισμένο σε στοιχεία μελετών ζήτησης μετακινήσεων και προέλευσης προορισμού σχεδόν 15ετίας, με βάση τις τότε κοινωνικές, οικονομικές, μεταφορικές συνθήκες της Αττικής.
Το Στρατηγικό Σχέδιο θα συμπεριλάβει κάθε μέσο κίνησης από τα ΜΜΜ έως τα ιδιωτικά μέσα, τα ταξί, τα ΚΤΕΛ, τον Προαστιακό Σιδηρόδρομο, τις δημοτικές λεωφορειακές γραμμές, αλλά και τα οχήματα μικροκινητικότητας. Στόχος είναι η χαρτογράφηση των κυκλοφοριακών χαρακτηριστικών της Αθήνας και των συγκοινωνιακών συνηθειών των πολιτών. Η μελέτη θα απαντήσει κρίσιμα ερωτήματα για το μελλοντικό σχεδιασμό που αφορούν μεταξύ άλλων:
Τη ζήτηση ανά στάση: Που βρίσκονται συγκεντρωμένες οι δραστηριότητες των μετακινούμενων, τον αριθμό των επιβιβάσεων/αποβιβάσεων, τον αριθμό των μέσων που πρέπει να δρομολογηθούν ώστε να αποφευχθεί συνωστισμός και ποια ειναι η μέση πληρότητα ανά τμήμα διαδρομής.
Τη συχνότητα: Πόσα μέσα πρέπει να δρομολογηθούν για την εξυπηρέτηση κάθε συγκοινωνιακού διαδρόμου, τη συχνότητα άφιξης των μέσων στις στάσεις ανά τμήμα διαδρομής
Την πυκνότητα μετακινήσεων ανά ζώνη: Ποιες είναι οι περιοχές υψηλής ζήτησης, ο αριθμός ημερήσιων αναχωρήσεων ανά ζώνη, συμπεριλαμβανομένων τόσο των μετακινήσεων με δημόσιες συγκοινωνίες όσο και των συνολικών μετακινήσεων (από δεδομένα που παρέχονται από καταγραφικές συσκευές και εφαρμογές).
Την κατανομή του μήκους μετακινήσεων: Θα συλλεγούν στοιχεία για το μέσο μήκος μετακίνησης και τα σημαντικότερα σημεία έναρξης των μετακινήσεων.
Το σύνολο των επιβιβάσεων
Το ανοιγμα νέων αγορών που αφορά τις περιοχές που είναι δυνατή η άμεση προσέλκυση νέων χρηστών λόγω της δημιουργίας νέων σημείων παραγωγής/έλξης μετακινήσεων με βάση χαρακτηριστικά πυκνότητας κατοικιών, απασχόλησης, λιανικού εμπορίου, ψυχαγωγίας εκπαίδευσης καθώς και άλλων πόλων γένεσης μετακινήσεων.
Το ζωνικό εισιτήριο
Στο προσκήνιο επανέρχεται ο διαχωρισμός της Αττικής σε ζώνες διαφορετικής χρέωσης με την ουσιαστική κατάργηση του Ενιαίου Εισιτηρίου. Το ζωνικό σύστημα αποτελεί ένα ανοιχτό κεφάλιο εδώ και πολλά χρόνια, καθώς έχει συζητηθεί και μελετηθεί τουλάχιστον δύο φορές έως τώρα, χωρίς ωστόσο να έχει ληφθεί η απόφαση εφαρμογής του.
Στο πλαίσιο της νέας μελέτης θα αναλυθούν τα βασικά στοιχεία της δομής του συστήματος τιμολόγησης: η στρατηγική τιμολόγησης, η μέθοδος πληρωμής και το ύψος των κομίστρων. Θα παρουσιαστούν δύο διακριτοί άξονες: ο προσδιορισμός της διάρθρωσης, λειτουργίας και χρήσης του συστήματος κομίστρου και ο καθορισμός του ύψους των κομίστρων.
Η μελέτη θα συμπεριλάβει όλα τα μέσα αστικών συγκοινωνιών (λεωφορεία, τρόλεϊ, μετρό, τραμ, προαστιακός), όλους τους εκτελεστικούς φορείς παροχής μεταφορικού έργου, αλλά και όλες τις πληθυσμιακές και κοινωνικές ομάδες που αποτελούν εν δυνάμει χρήστες των αστικών συγκοινωνιών της Αττικής.
Παράλληλα θα λάβει υπόψη της υπάρχουσες ή προτεινόμενες – μελλοντικές συνεργασίες με άλλα μέσα (δίκτυο ΟΣΕ, ΚΤΕΛ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ), στο συνδυασμό μετακινήσεων και στη χρήση κοινών κομίστρων ή και άλλων εκπτωτικών προϊόντων.
Ο ανάδοχος μεταξύ άλλων θα διαμορφώσει εναλλακτικά σενάρια, και θα επιλέξει το καλύτερο μετά από ενδελεχή και τεκμηριωμένη διαδικασία αξιολόγησης, έχοντας καταγράψει τις επιλογές διαμόρφωσης των χαρακτηριστικών του συστήματος τιμολόγησης. Τα σενάρια θα είναι κατ΄ελάχιστον τρία και θα αφορούν διαφορετικές γεωγραφικές ζώνες τιμολόγησης και διαφορετικά προϊόντα κομίστρου και ύψος κομίστρου.
Οπως είχε γράψει το «ethnos.gr», το ζωνικό σύστημα αναλογικού κομίστρου είχε μελετηθεί και στο παρελθόν και το σχέδιο που εξεταζόταν ήταν αυτό να περιλαμβάνει τρεις ή τέσσερεις ζώνες χρέωσης. Η εφαρμογή του συστήματος θα έφερνε φτηνότερες μετακινήσεις εντός μίας ζώνης και ακριβότερο εισιτήριο για τις μακρινές διαδρομές, δεδομένου ότι στηρίζεται στη φιλοσοφία της χρέωσης ανάλογα με τη διανυόμενη απόσταση.
Οι ζώνες χρέωσης επρόκειτο να διαμορφωθούν από ομόκεντρους κύκλους από το κέντρο της Αθήνας, με τις χρεώσεις να αυξάνονται αναλογικά σε συνδυασμό με τη χιλιομετρική απόσταση που θα διανυθεί αλλά και τον χρόνο που θα περνά ο επιβάτης στα μέσα. Το σύστημα θα έδινε και τη δυνατότητα μείωσης του κομίστρου στην πρώτη ζώνη ή εντός μίας ζώνης, ενώ αντίστοιχα θα αναπροσάρμοζε και τις τιμές των καρτών απεριορίστων διαδρομών ώστε όσοι κάνουν σταθερές μετακινήσεις, κινούμενοι σε συγκεκριμένες περιοχές εντός των ορίων μίας ή δύο ζωνών, να προμηθεύονται φτηνότερες κάρτες που θα ισχύουν μόνο σε αυτές τις ζώνες.
Για τη λειτουργία του συστήματος, ο επιβάτης θα έπρεπε βάσει της μελέτης, να επικυρώνει το εισιτήριό του στην είσοδο και την έξοδο από ένα μέσο ώστε να υπολογίζεται η απόσταση που διένυσε, καθώς σε διαφορετική περίπτωση το σχέδιο προέβλεπε να χρεώνεται με το υψηλότερο ποσό της ζωνικής χρέωσης, όπως συμβαίνει σε αρκετές χώρες του εξωτερικού.
Είσοδος ήπιων Μέσων Μετακίνησης στις Λεωφορειολωρίδες
Η νέα μελέτη του ΟΑΣΑ θα διερευνήσει τη δυνατότητα και τις προϋποθέσεις ένταξης ήπιων μέσων μετακίνησης στις υφιστάμενες λεωφορειολωρίδες καταλήγοντας σε συγκεκριμένες προτάσεις εφαρμογής. Σε αυτά συγκαταλέγονται τα ποδήλατα και τα οχήματα μικροκινητικότητας (Ελαφρά Προσωπικά Ηλεκτρικά Οχήματα, αυτοεξισορροπούμενα οχήματα κτλ.).
Οι λεωφορειολωρίδες που θα μελετηθούν είναι ήδη χωροθετημένες και λειτουργούν στην περιοχή Αθήνας και Πειραιά, ενώ το συνολικό τους μήκος είναι περίπου 50 χλμ. Η διερεύνηση θα αφορά κάθε είδος λεωφορειολωρίδας (παράλληλης ροής, αντίθετης ροής, αποκλειστική οδό κυκλοφορίας λεωφορείων κτλ) διαχωρισμένη ή όχι.
Ενα από τα κρίσιμα ζητήματα που θα διερευνηθούν είναι το κατά πόσο είναι ασφαλής η είσοδος των οχημάτων μικροκινητικότητας και των ποδηλάτων στις λεωφορειολωρίδες. Στην βάση της αξιολόγησης θα τεθεί :
• η ταχύτητα που αναπτύσσουν τα ποδήλατα και τα οχήματα μικροκινητικότητας
• η κατηγορία της οδού
• τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά της οδού
• η ποιότητα του οδοστρώματος και πιθανά εμπόδια κίνησης (φύτευση, φρεάτια απορροής κτλ)
• οι ταχύτητες των ΜΜΜ
• οι χρονοαποστάσεις των λεωφορείων
• οι παραβάσεις των λεωφορειολωρίδων
• η σύνθεση των οχημάτων εντός των λεωφορειολωρίδων
• τα ατυχήματα που παρατηρήθηκαν με εμπλεκόμενους ποδηλάτες. Θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην ανάλυση οδικών ατυχημάτων σε βάθος 5ετίας, στα οποία εμπλέκονται ποδήλατα στην περιοχή ευθύνης του ΟΑΣΑ, καθώς λόγω της μη επιτρεπόμενης χρήσης των λεωφορειολωρίδων από ποδήλατα και ήπια μέσα μετακίνησης, δεν αναμένονται ατυχήματα σε λεωφορειολωρίδες.
Χωροθέτηση Θέσεων Φόρτισης Ηλεκτρικών Λεωφορείων
Στο πλαίσιο της μελέτης αυτής θα διερευνηθούν οι βέλτιστες θέσεις σημείων ευκαιριακής φόρτισης για ηλεκτρικά λεωφορεία, ενώ θα ληφθούν υπόψη και όλες οι σχετικές μελέτες που έχουν εκπονήσει οι δήμοι, ώστε αυτές να συμπληρωθούν ή να επικαιροποιηθούν, σε περίπτωση που χρειαστεί, με τις θέσεις φόρτισης των λεωφορείων.
Η διερεύνηση θα γίνει σε τρία επίπεδα και συγκεκριμένα:
• Κυκλοφοριακή Ανάλυση στο πλαίσιο της οποίας θα γίνει καταγραφή των κυκλοφοριακών χαρακτηριστικών της συγκεκριμένης θέσης, και θα εκτιμηθούν οι κυκλοφοριακές επιπτώσεις της στάσης των λεωφορείων στο συγκεκριμένο σημείο.
• Τεχνική Εφικτότητα εγκατάστασης εξοπλισμού φόρτισης στην συγκεκριμένη θέση καθώς εκτός των άλλων απαιτείται εκτίμηση των σχεδίων ανάπλασης της περιοχής και τυχόν ευρύτερα προγράμματα αστικών αναπλάσεων, καθώς ο εξοπλισμός θα τοποθετηθεί σε δεσμευτικές θέσεις.
• Επιχειρησιακός Σχεδιασμός: Θα αναφερθούν αναλυτικά ανά λεωφορειακή γραμμή, οι λειτουργικές τροποποιήσεις που απαιτούνται από την άποψη της οργάνωσης του συγκοινωνιακού έργου (βάρδιες, πλήθος προσωπικού επάνδρωσης των γραμμών, επιβάρυνση χρόνων διαδρομής κτλ).
Τα ταξί
Ο Ανάδοχος του έργου θα συλλέξει και θα αποτυπώσει τα βασικά στοιχεία λειτουργίας και χρήσης ταξί, όπως ενδεικτικά θέσεις αναμονής, τυπικές διαδρομές, κόστος τυπικών διαδρομών, στοιχεία προέλευσης – προορισμού, παρεχόμενο μεταφορικό έργο, χαρακτηριστικά λειτουργίας κ.ά. Για το σκοπό αυτό, θα αναζητήσει στοιχεία από πηγές, όπως υπηρεσίες εφαρμογών e-hailing και ραδιοταξί, ενώ θα πραγματοποιήσει συμπληρωματική έρευνα ερωτηματολογίων σε τουλάχιστον 100 οδηγούς ταξί, μέσω των οποίων θα καταγράψει χαρακτηριστικά που αφορούν τις συνθήκες και τα χαρακτηριστικά εργασίας και λειτουργίας των ταξί, τις συνήθεις διαδρομές τους κ.ά. Η έρευνα αυτή θα αφορά κατά κύριο λόγο σε οδηγούς ταξί που εξυπηρετούν μετακινούμενους παρά την οδό ή σε «πιάτσες», και των οποίων στοιχεία δεν είναι δυνατόν να καταγραφούν διαφορετικά.
