Η μη αναπλήρωση των γιατρών που αποχωρούν είτε εξαιτίας της λήξης των συμβάσεών τους είτε εξαιτίας των παραιτήσεων (λόγω αναντιστοιχίας φόρτου εργασίας και αμοιβών) και η μακροχρόνια απουσία διορισμών στις κενές θέσεις που εκκρεμούν από την ίδρυση και τη στελέχωση του Κέντρου Υγείας Ραφήνας (2004 και 2012, αντίστοιχα) είναι οι αιτίες της σοβαρής κρίσης που ενεδρεύει στη λειτουργία του από το μήνα που μόλις ξεκίνησε.
ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ
Το Κέντρο Υγείας Ραφήνας είναι μία από τις πιο σύγχρονες πρωτοβάθμιες και δευτεροβάθμιες μονάδες υγείας της χώρας. Ο εντυπωσιακός κτιριακός και τεχνολογικός εξοπλισμός του οφείλεται στη δωρεά του εφοπλιστή Θανάση Μαρτίνου και ολοκληρώθηκε το 2014. Με το έμψυχο δυναμικό του εξυπηρετεί όχι μόνο τις τοπικές ανάγκες αλλά και εκείνες των γειτονικών δήμων ή και πιο απομακρυσμένων περιοχών.
Εφημερεύει καθημερινά με δύο παθολόγους ή γενικούς ιατρούς, όπως όλα τα υπόλοιπα της ευρύτερης περιοχής, αλλά από κάθε Παρασκευή απόγευμα και όλο το Σαββατοκύριακο αναλαμβάνει πλήρη σχετικά εφημερία αξιοποιώντας τις υπόλοιπες ειδικότητες επείγουσας ιατρικής που διαθέτει: Παθολόγους ή Γενικούς Ιατρούς, Παιδίατρο, Καρδιολόγο, Μικροβιολόγο και Ακτινολόγο. Επίσης λειτουργεί ως Εμβολιαστικό Κέντρο με 7 εξοπλισμένες αίθουσες αλλά και ως Κέντρο Covid με ραντεβού ή έκτακτα PCR και Rapid Test σε ειδικά απομονωμένο και προφυλασσόμενο χώρο. Εκτός από τα τεστ που ξεπερνούν καθημερινά τα 60 και γίνονται και τις αργίες και τα Σαββατοκύριακα, έχει αναλάβει τους κατ’ οίκον εμβολιασμούς της ευρύτερης περιοχής μέχρι τα Λεγραινά και το Λαύριο.
Έτσι, πέρα από τα ραντεβού των 14 διαφορετικών κλινικών ειδικοτήτων που διαθέτει, στο Εφημερείο του εξετάζονται κατά μέσο όρο 50 περίπου επείγοντα περιστατικά κάθε μέρα ενώ στα εργαστήριά του πραγματοποιούνται όλες οι μικροβιολογικές ή απεικονιστικές εξετάσεις. Τα επείγοντα αυτά περιστατικά προέρχονται κατά 40% περίπου από το δήμο Ραφήνας-Πικερμίου, 30% από το δήμο Σπάτων-Αρτέμιδας, 20% από το δήμο Μαραθώνα και 10% από άλλες περιοχές. Υπηρετούν σε αυτό 40 γιατροί διαφόρων ειδικοτήτων με ποικίλες συμβασιακές σχέσεις, 25 νοσηλευτές και νοσηλεύτριες, 11 τεχνολόγοι, ενώ στη δύναμη του υπάγεται ικανός αριθμός γραμματειακής και τεχνικής υποστήριξης, φύλαξης και καθαρισμού.
ΟΙ ΕΦΗΜΕΡΙΕΣ
Λαμβάνοντας υπόψη την ισχύουσα νομοθεσία αλλά και τα ανθρώπινα όρια αντοχής για τις 30 ή 31 εικοσιτετράωρες μηνιαίες εφημερίες απαιτούνται 10 Παθολόγοι ή Γενικής Ιατρικής, πλήρους απασχόλησης ειδικευμένοι και ειδικευόμενοι, ενώ σήμερα υπηρετούν μόνο 5 ειδικευμένοι Παθολόγοι ή Γενικοί Ιατροί με ποικίλες όπως προαναφέρθηκε εργασιακές σχέσεις και 1 ειδικευόμενος. Έτσι περιορίζεται ασύμμετρα ο συνολικός αριθμός των εφημεριών που είναι δυνατό να πραγματοποιούνται καθώς υπεισέρχεται και ο επίσης ποικίλος χρονικός ορίζοντας της λήξης των συμβάσεων τους. Οι ανάγκες ως τώρα καλύπτονταν από υπεράριθμες και, κατά συνέπεια, εξαντλητικές εφημερίες των παρόντων ιατρών και από τη φιλότιμη, εθελοντική προσφορά συναδέλφων τους που είχαν υπηρετήσει παλιότερα στο Κέντρο αλλά έχουν πλέον μετατεθεί. Από συναδελφική αλληλεγγύη, όμως, χάριν της παλιάς φιλίας με τους εναπομείναντες, συμπλήρωναν τα κενά.
Ωστόσο η οικονομική ανασφάλεια, η λήξη κάποιων συμβάσεων, οι παραιτήσεις όσων δεν άντεξαν, και η απουσία νέων διορισμών στις κενές θέσεις έχουν περιορίσει δραματικά τις δυνατότητες συμμετοχής γιατρών με τις ειδικότητες Παθολόγου ή Γενικής Ιατρικής ώστε να εφημερεύουν. Οι υπεράριθμες εφημερίες γεννούν πλέον σοβαρά νομικά προβλήματα τόσο στους συμμετέχοντες όσο και στον υπεύθυνο που συντάσσει το πρόγραμμα και ακόμη σοβαρότερα στον συντονιστή του Κέντρου. Δεν είναι δίκαιο ούτε πρέπει να γίνεται αποδεκτό άνθρωποι αφιερωμένοι ολόψυχα στο λειτούργημά τους, μαχητές στην πρώτη γραμμή της πανδημίας, να εξωθούνται να εργάζονται υπό τη Δαμόκλειο Σπάθη νομικών κυρώσεων εξαιτίας της φιλοτιμίας τους και τη καλής τους πίστης. Ήδη ο υπογράφων, που διάγει το 68ο έτος της ηλικίας του και, σύμφωνα με τη σύμβαση του, βρίσκεται ορισμένες ώρες στο Κέντρο βάσει ασφαλιστικών μέτρων στα οποία προ έτους δικαιώθηκε δικαστικά, εφημερεύει εθελοντικά κάθε Σάββατο ή Κυριακή από τον Σεπτέμβρη λόγω των αυξημένων αναγκών που προαναφέρθηκαν. Η αυταπάρνηση και ο αλτρουισμός των νεαρών συναδέλφων, η ηθική που διαπνέει όλους τους εργαζόμενους, η προσπάθεια για τη σωτηρία του Κέντρου όταν κινδύνευε και η συμμετοχή στον ευγενικό αγώνα για την αναβάθμιση του είναι τα κίνητρα για την εξόχως οριακή αυτή απόφαση.
Ωστόσο δεν αρκούν οι καλές προθέσεις. Το άμεσο αποτέλεσμα των περιορισμών που αναφέρθηκαν οδηγούν σε συρρίκνωση των δυνατοτήτων του Κέντρου να εφημερεύει. Άλλωστε για να είναι ωφέλιμη και όχι επικίνδυνη η ιατρική προσφορά προς τους ασθενείς που προσφεύγουν είναι υποχρεωτικός και, εκ των πραγμάτων, πεπερασμένος ο αριθμός των εφημεριών που είναι νόμιμο να πραγματοποιούνται από κάθε γιατρό. Αν λοιπόν το Κέντρο δεν ενισχυθεί άμεσα, θα υπάρξουν κάποιες μέρες τον Οκτώβρη που θα πρέπει να παραμείνει κλειστό για τα επείγοντα περιστατικά αλλά και για τα PCR και τα Rapid Tests που, καθ’ υπέρβαση των καθηκόντων τους, πραγματοποιούν οι εφημερεύοντες. Για να μη σταματήσει αυτή η τελευταία καθημερινή λειτουργία που είναι σημαντική και απόλυτα αναγκαία για την αντιμετώπιση της πανδημίας θα πρέπει το Κέντρο να δέχεται περιστατικά μέχρι τις 10 το βράδυ ενώ κατά τη διάρκεια της νύχτας οι ασθενείς να απευθύνονται στα δύο γειτονικά Κέντρα, στη Νέα Μάκρη ή στα Σπάτα, ή στα νοσοκομεία των Αθηνών. Στη περίπτωση αυτή, με ευθύνη και των τριών δήμων που εξυπηρετούνται από το Κέντρο Υγείας Ραφήνας, χρειάζεται να ενημερωθεί έγκαιρα και ανάλογα ο πληθυσμός.
Η σωστή λύση βρίσκεται στην άμεση ενίσχυσή του Κέντρου Υγείας Ραφήνας από Παθολόγους και Γενικούς Ιατρούς από την 1η ΔΥΠΕ ή, εναλλακτικά, από τα δύο γειτονικά Κέντρα Υγείας, των δήμων Σπάτων-Αρτέμιδας και Νέας Μάκρης, τα οποία θα μπορούν να λειτουργούν πλέον μέχρι τις 3 μ.μ. ενώ οι πολίτες των τριών δήμων θα γνωρίζουν ότι το μόνο Κέντρο που εφημερεύει όλο το 24ωρο βρίσκεται στη Ραφήνα.
Η ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
Η προοπτική βέβαια δεν είναι αυτή. Θα πρέπει επιτέλους να καλυφθούν οι 6 οργανικές θέσεις που εκκρεμούν ακόμη από την έναρξη της λειτουργίας του Κέντρου, όπως έχει ήδη αναφερθεί, αλλά και να περιοριστεί η ανασφάλεια, που απομακρύνει τους νέους γιατρούς από την Δημόσια Πρωτοβάθμια Περίθαλψη, τόσο με τη μονιμοποίηση όσων υπηρετούν προσωρινά επειδή, όπως αποδεικνύεται εκ των πραγμάτων, απαιτούνται, όσο και με την ύπαρξη μη εξευτελιστικών αμοιβών. Οι μακροχρόνιες διαδικασίες που επιτάσσει ο νόμος για τις προσλήψεις μονίμων σπρώχνουν τους εκάστοτε διοικούντες σε προσωρινές και εκ των ενόντων λύσεις οι οποίες βέβαια στην πράξη καθίστανται μόνιμες. Ο υπογράφων εργάζεται ως προσωρινός δημόσιος λειτουργός από την αρχή της καριέρας του ως Ειδικός Παθολόγος εδώ και 35 χρόνια ενώ η εξέλιξη της επαναπρόσληψής του το τελευταίο 12μηνο αποτελεί το άκρον άωτο της επιβεβαίωσης της ρήσης ότι στην Ελλάδα ουδέν μονιμότερο του προσωρινού.
Είναι λυπηρό να γίνονται βήματα προς τα πίσω. Το Κέντρο Υγείας Ραφήνας ήταν και είναι βήμα προς τα μπρος, κόσμημα της πόλης, πιλότος για ένα αύριο της χώρας περισσότερο ανθρώπινο και λειτουργικό.
ΤΙ ΠΡΟΤΕΙΝΩ
Επανέρχομαι λοιπόν σε μια πρόταση διατυπωμένη σε επιστημονικές ημερίδες εδώ και 15 χρόνια η οποία είναι τόσο ρεαλιστική πλέον ώστε θα είμαστε υπόλογοι στο μέλλον αν δεν υλοποιηθεί.
Προτείνω τη λειτουργία ενός μικρού νοσοκομείου 10-15 κλινών για τις νοσηλευτικές ανάγκες της Ραφήνας και της ευρύτερης περιοχής. Υπενθυμίζω ότι το Υπουργείο Υγείας το 2009, αλλά και η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ανατολικής Αττικής από το 2006 είχαν προωθήσει πρόταση-μελέτη του Συλλόγου Ιατρών Ανατολικής Αττικής και του τμήματος Οικονομικών της Σχολής Δημόσιας Υγείας για την ίδρυση Γενικού Νοσοκομείου στη συγκεκριμένη έκταση της οποίας απειροελάχιστο μέρος καλύπτει το Κέντρο Υγείας Ραφήνας. Η οικονομική κρίση απέτρεψε κάθε συζήτηση για την υλοποίηση της απόφασης αυτής που είχε αναγγελθεί από τον τότε Υπουργό Υγείας.
Η πρόταση που καταθέτω και πάλι με το παρόν κείμενο δεν αφορά το μεγάλο Γενικό Νοσοκομείο το οποίο είναι φυσικά ευπρόσδεκτο και θα αναβαθμίσει την περιοχή και τη χώρα. Αναφέρομαι σε μια μικρή μονάδα λίγων κλινών που θα εξυπηρετεί τις τοπικές νοσηλευτικές ανάγκες. Σκεφτείτε έναν ή μία υπερήλικα που ζουν μόνοι όπως εκατοντάδες συμπολίτες μας οι οποίοι εξυπηρετούνται από κοινωνικές υπηρεσίες του δήμου, όπως η Βοήθεια στο Σπίτι, δομές που δεν υπήρχαν στο παρελθόν. Αν νοσήσουν όμως οι άνθρωποι αυτοί από μία απλή και συνηθισμένη αιτία, όπως ένα εμπύρετο κρυολόγημα ή μία ουρολοίμωξη, η αδυναμία νοσηλείας στο σπίτι θα τους οδηγήσει αναγκαστικά στα μεγάλα νοσοκομεία των Αθηνών με οδυνηρές επιπτώσεις για τους ίδιους και δυσλειτουργικές για το κοινωνικό σύνολο. Το ημερήσιο κόστος μίας κλίνης ενός μεγάλου γενικού νοσοκομείου που θα καταληφθεί από ένα τέτοιο περιστατικό είναι υπέρογκα πολλαπλάσιο από το αντίστοιχο ενός μικρού νοσηλευτικού κέντρου σαν αυτό που περιγράφεται αδρά.
Η υποδομή που υπάρχει σήμερα στο Κέντρο Υγείας Ραφήνας με λίγο μεγαλύτερη ενίσχυση από εκείνη που, όπως προαναφέρθηκε, απαιτείται έτσι κι αλλιώς για να συνεχίσει να εφημερεύει, είναι ικανή να καλύψει ένα τέτοιο μικρό νοσοκομείο το οποίο θα λειτουργεί δορυφορικά προς το Κέντρο Υγείας. Χάρη στην ευγενική προσφορά που δημιούργησε την παρούσα μορφή του, δεν απέχουμε παρά λίγα βήματα από την υλοποίηση της πρότασης αυτής η οποία είναι άποψη και πολλών συναδέλφων που εργάζονται ή εργάστηκαν εκεί ή μένουν στην ευρύτερη περιοχή και προσφέρουν ως γιατροί ή ως στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Γράφει ο Ευάγγελος Μαυρουδής,
Ιατρός και συγγραφέας, πρώην δημοτικός σύμβουλος Ραφήνας-Πικερμίου
