Πριν από την πανδημία, οι δύο ετήσιες διαλέξεις της Ελληνικής Αρχαιολογικής Επιτροπής της Μεγάλης Βρετανίας, που διοργανώνονται στο Λονδίνο, ήταν το έναυσμα για να βρεθούν από κοντά όλοι: τα μέλη της ελληνικής και κυπριακής διασποράς του Λονδίνου, οι υπότροφοι, οι Βρετανοί ακαδημαϊκοί και φιλέλληνες, οι σύγχρονοι καλώς εννοούμενοι Dilettanti.
Καθώς όμως ο κορωνοϊός μάς τα άλλαξε όλα, η τακτική και ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα ενημέρωση για τα ανασκαφικά πεπραγμένα σε διάφορες περιοχές της πατρίδας μας και την Κύπρου, από τους ίδιους τους αρχαιολόγους, πήρε ψηφιακή μορφή.
Το επόμενο διαδικτυακό ραντεβού, όπως μας ενημερώνει η πρόεδρος της επιτροπής δρ Ζέττα Θεοδωροπούλου-Πολυχρονιάδη, στενή συνεργάτις της εκλιπούσας ιδρύτριας Μάττης Εγκον-Ξυλά, είναι την Τρίτη 25 Μαΐου, στις 8 μ.μ. ώρα Αθήνας (6 μ.μ. ώρα Λονδίνου). Ομιλητής θα είναι ο αναπληρωτής καθηγητής Προϊστορικής Ιστορίας του ΕΚΠΑ Γιάννης Παπαδάτος, που θα παρουσιάσει την πανεπιστημιακή ανασκαφή στη θέση Πλάσι, κλειδί για την κατανόηση του αρχαίου Μαραθώνα.
Ο Μαραθώνας είναι ταυτισμένος αναπότρεπτα με ορισμένα ιστορικά γεγονότα, που καμιά φορά επισκιάζουν την ίδια την ιστορία των ανθρώπων που έζησαν εκεί. Στον αρχαιολογικό χώρο στο Πλάσι, καταμεσής της εύφορης πεδιάδας της περιοχής και μόλις 1,5 χλμ. από τον Τύμβο των Μαραθωνομάχων, διεξάγονται από το 2014 οι ανασκαφές του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Εως τώρα, η ανασκαφή έχει αποκαλύψει αλλεπάλληλα στρώματα μνήμης.
Στη μακρά περίοδο των 3.000 χρόνων συνεχούς ανθρώπινης παρουσίας, η περιοχή λειτούργησε ως χώρος κατοίκησης (3000-1700 π.Χ.), ως νεκροταφείο (1700-1500 π.Χ.), κατόπιν πάλι ως οικισμός (1400-1200 π.Χ.), τον οποίο διαδέχθηκε και δεύτερο νεκροταφείο (1100-900 π.Χ.). Περίπου το 700 π.Χ. ο χώρος λαμβάνει ιερό χαρακτήρα, αλλά το ιερό που ιδρύεται φαίνεται να εγκαταλείπεται γύρω στο 500 π.Χ., ίσως λόγω της καταστροφής του από τους Πέρσες, το στρατόπεδο των οποίων βρισκόταν πολύ κοντά τις παραμονές της μεγάλης μάχης. Ωστόσο, η περιοχή δεν εγκαταλείφθηκε, αφού κτίρια της κλασικής και ελληνιστικής περιόδου βρέθηκαν σε μικρή απόσταση από το ιερό.
Πέρα από την έρευνα, κάθε χρόνο 120 φοιτητές Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ εκπαιδεύονται στην ανασκαφική τεχνική και στην αρχαιολογική έρευνα πεδίου. Επιπλέον, ο χώρος είναι ανοικτός για το κοινό και αποτελεί το επίκεντρο ενός συστηματικού προγράμματος Δημόσιας Αρχαιολογίας. Μέρος του, η βιωματική εκπαιδευτική δράση «Πλάσε αρχαιολογικές ιστορίες στο Πλάσι», η οποία προσφέρεται δωρεάν σε μαθητές δημοτικού και γυμνασίου. Εως το 2019, περίπου 600 μαθητές είχαν περάσει δημιουργικά τις ώρες τους στην ανασκαφή, μαθαίνοντας για την αρχαιολογική επιστήμη. Παρόμοιες δράσεις έχουν, επίσης, οργανωθεί για εφήβους από το κέντρο φιλοξενίας προσφύγων Σκαραμαγκά. (Για εγγραφή επισκεφθείτε τον ιστότοπο της επιτροπής, gacuk.org.)
Μαργαρίτα Πουρνάρα
kathimerini.gr
