Κάθε ψηφοφορία των ενόρκων είναι και μία μάχη,
αλλά μία μάχη που πρέπει να κερδηθεί με όπλο την αλήθεια!
Ποια θα είναι η ετυμηγορία τους;
Και με τι «κόστος» για τον καθέναν από αυτούς;
Η επιτυχημένη παράσταση συνεχίζεται για 7η χρονιά συνεχή χρονιά στο θέατρο Άνεσις.
Υπόθεση
Στη Νέα Υόρκη του 1957, ένα αλλοδαπό αγόρι δεκαέξι χρόνων κατηγορείται για φόνο. 12 ένορκοι συνεδριάζουν για το αν θα εφαρμοστεί η θανατική ποινή, αντικατοπτρίζοντας τις – δυστυχώς διαχρονικές – προκαταλήψεις της κοινωνίας μας, μέσα από 12 πεντακάθαρα ψυχογραφήματα που ξετυλίγονται «βίαια» μπροστά στα μάτια μας. «12 θυμωμένοι άντρες» κλειδωμένοι σ’ ένα δωμάτιο, έχουν κληθεί να αποφασίσουν ομόφωνα για τη ζωή ενός νέου ανθρώπου, αντιμετωπίζοντας το βάρος της ευθύνης που φέρνει η κάθε τους απόφαση.
Γνώμη
«Αθώος ή ένοχος;» είναι το ερώτημα που καλούνται να απαντήσουν οι 12 ένορκοι μιας υπόθεσης δολοφονίας, της οποίας βασικός κατηγορούμενος είναι ο γιος του δολοφονημένου άντρα.
Ο τίτλος μπορεί να σας φανεί οικείος (δικαιολογημένα), καθώς το συγκεκριμένο έργο αποτελεί ένα κλασικό κομμάτι της ιστορίας του κινηματογράφου με τεράστια επιτυχία και αναγνώριση και με τον Χένρι Φόντα να δίνει ρεσιτάλ στον πρωταγωνιστικό ρόλο και επιπλέον γιατί έχει ανέβει άκρως επιτυχημένα πολλές φορές στην θεατρική σκηνή της χώρας μας ανά καιρούς, από διάφορους δημιουργούς.
Ωστόσο, είτε έχετε παρακολουθήσει την ταινία, είτε όχι, το μόνο σίγουρο είναι ότι αξίζει να επιλέξετε αυτή την παράσταση, γιατί μόνο κερδισμένοι θα φύγετε κατά την έξοδο σας από το θέατρο και με ένα νου λίγο πιο διευρυμένο απ’ όταν μπήκατε.
Προσωπικά, θα έλεγα το έργο είναι αριστουργηματικό με βάση τον χώρο που διαδραματίζεται και τον τρόπο γραφής του σεναρίου, αλλά και από την σκηνοθεσία, στοιχεία που όπως μας έδειξε η ταινία μπορούν άμεσα να προσαρμοστούν σε μορφή θεατρικής παράστασης.
Βρισκόμαστε, λοιπόν, στον χώρο του δικαστικού μεγάρου και ειδικά στην αίθουσα όπου μετά την ολοκλήρωση της δίκης, ο δικαστής καλεί τους ενόρκους να βγάλουν ομόφωνη κατηγορία, η οποία σε περίπτωση που κρίνουν ένοχο τον κατηγορούμενο, θα τον οδηγήσει σε θανατική ποινή μέσω της ηλεκτρικής καρέκλας. Με αυτό τον τρόπο έχουμε άμεσα τα δεδομένα της απόφασης που θα κληθούν να βγάλουν οι ένορκοι, καθώς και την τεράστια σημασία της, δεδομένου ότι κρίνεται μία ανθρώπινη ζωή, πόσο μάλλον ενός νεαρού. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο που ορίζεται η υπόθεση, αντιλαμβανόμαστε άμεσα την εποχή που διαδραματίζεται η ταινία και την κοινωνία της Αμερικής (τέλη 50s), της οποίας θα δούμε όλες τις πλευρές (κοινωνικές, ταξικές, κτλ) μέσω των χαρακτήρων των 12 ενόρκων, καθώς εξελίσσεται η ιστορία.
Οι δώδεκα ένορκοι προσέρχονται και κλειδώνονται από τον υπεύθυνο του δικαστηρίου για όση ώρα χρειαστεί μέχρι να αποφανθούν ομόφωνα. Ακολουθεί μία μικρή κουβέντα γνωριμίας μεταξύ τους μέχρι να συγκεντρωθούν όλοι γύρω από το τραπέζι και να αρχίσει η διαδικασία. Το κλίμα που επικρατεί στα πρώτα λεπτά δείχνει ότι η λήψη της απόφασης θα ναι εύκολη και γρήγορη υπόθεση και προχωρούν άμεσα στην ψηφοφορία με την ελπίδα να υπάρξει αμέσως ομοφωνία και να επιστρέψει ο καθένας στις υποχρεώσεις τους. Όμως το αποτέλεσμα είναι 11 ψήφοι υπέρ της ενοχής του κατηγορούμενου και 1 ψήφος κατά και τότε τα βλέμματα στρέφονται στον ένορκο νούμερο 8 τον οποίο υποδύεται ο Μάνος Ζαχαράκος και που θα είναι ο βασικός εκφραστής της αμφιβολίας της ενοχής του 18χρονου αγοριού. Κάπου εδώ νομίζω ότι έχετε μπει στο κλίμα και θα σταματήσω να δίνω λεπτομέρειες της εξέλιξης της για όσους δεν την έχουν παρακολουθήσει και με την προτροπή να το πράξουν άμεσα.
Όσον αφορά την προσωπική μου γνώμη τα στοιχεία που ξεχώρισαν στα μάτια μου και πιστεύω ότι αξίζει να αναφερθούν είναι τα εξής.
Πρώτον, το σενάριο σαν πρώτη ύλη είναι τρομερά γραμμένο και υποταγμένο στον σκοπό του, ο οποίος είναι να αναδείξει το νόημα της κριτικής σκέψης που οφείλει να έχει κάποιος όχι μόνο όταν βρίσκεται σε μία θέση όπου πρέπει να πάρει μία απόφαση αλλά γενικότερα ως πολίτης και ως στάση απέναντι σε κάθε τι περιλαμβάνει η ζωή μας.
Να εξετάζουμε δηλαδή διεξοδικά και σφαιρικά ένα θέμα που μας απασχολεί πριν πάρουμε θέση και να αποβάλλουμε από πάνω μας όποια προκατάληψη έχουμε για συγκεκριμένα γεγονότα ή συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων. Νομίζω ότι αυτό κάτι ή κάποιον θα σας θυμίσει από το περιβάλλον σας – καλό είναι να κοιτάξετε και προς τα εσάς πρώτα – και ειδικά στην εποχή που ζούμε όπου ο καθένας έχει άποψη για τα πάντα και μπορεί να βγάλει τον ολοκληρωτισμό του στον χώρο του ίντερνετ.
Και προσοχή, το κλειδί σε αυτό το σκεπτικό δεν είναι πώς να έχεις δίκιο ή πώς να αποδείξεις στους άλλους ότι έχεις δίκιο εσύ αλλά, να θέτεις τα σωστά ερωτήματα για το ζήτημα που εξετάζεις ώστε να φέρνεις στην επιφάνεια με λογικά επιχειρήματα την αλήθεια είτε είναι υπέρ ή κατά της προσωπικής σου άποψης. Ο Μάνος Ζαχαράκος μέσω του ρόλου του κάνει αυτό ακριβώς και ακολουθεί μία σωκρατική μέθοδο στο σκεπτικό του, όπου ξεκαθαρίζει στους υπόλοιπους ότι δεν γνωρίζει κάτι με σιγουριά και πως θέλει απλά να εξετάσουν όλοι μαζί τα γεγονότα θέτοντας λογικά ερωτήματα ώστε να οδηγηθούν σε μία ετυμηγορία αφού θα έχουν συζητήσει όλα τα ενδεχόμενα αναλυτικά.
Αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος που με κάνει να πιστεύω ότι αυτή η παράσταση αξίζει να φτάσει σε όσα περισσότερα μυαλά γίνεται, γιατί αν είχαμε οι περισσότεροι αυτό το σκεπτικό ως κύριο συστατικό των κρίσεων, μας θα ζούσαμε σε ένα διαφορετικό κόσμο. Επιπλέον μετά την θέαση της κατάλαβα γιατί την ακολουθούν οι χαρακτηρισμοί ως κλασσική και διαχρονική.
Δεύτερον, η σκηνοθέτης Κωνσταντίνα Νικολαΐδη παίρνει ένα σενάριο και το αναδεικνύει στο έπακρον, όπως αξίζει σε μία τέτοια ιστορία. Μέσα σε ένα κλειστό χώρο, όπως η αίθουσα των ενόρκων, καταφέρνει να φέρει στην επιφάνεια ένα – ένα τους χαρακτήρες των ενόρκων με όλο το υπόβαθρο τους, έχοντας στην διάθεση της ένα εξαιρετικό καστ ηθοποιών, είτε ανερχόμενων, είτε καταξιωμένων, συμπληρώνοντας σκηνοθετικά τα κομμάτια του παζλ τόσο του σκηνικού που χτίζει μπροστά στον θεατή όσο και της υπόθεσης που κομμάτι – κομμάτι συμπληρώνεται μέχρι τέλους.
Δεν θέλω να αναφέρω περισσότερες λεπτομέρειες γιατί πιστεύω πραγματικά στην αξία αυτής της παράστασης και θέλω να σας την προτείνω ως μία «must watch» – αν μου επιτρέπεται ο όρος – επιλογή, με εξαιρετικούς ηθοποιούς και δοσμένη από αξιοπρόσεκτες ερμηνείες κάθε ένας από αυτούς ξεχωριστά και όπου θα βιώσετε μία ωραία οπτική αλλά και πνευματική εμπειρία εντός αλλά και εκτός του θεάτρου μετά την ολοκλήρωση της.
Χρήστος Ιωάννου
