Σαν να είναι χθες, θυμάμαι την 24η Ιουλίου 2018. Ήμουν κι εγώ εκεί, στην πρωτοφανή εθνική τραγωδία της 23ης Ιουλίου που είχε μόλις προηγηθεί, διαγράφοντας μια βίαιη, ξαφνική, αστραπιαία τριλογία φωτιάς-φυγής-θανάτου. Επιστρέφοντας στο εφιαλτικό τοπίο με το πρώτο φως της επόμενης ημέρας, δεν μπορούσα να ξεχωρίσω αν ήταν η μαυρόασπρη εικόνα της καταστροφής το πλάνο προβολής των συναισθημάτων μου, ή αντίστροφα.
Η καμένη γη που ακόμη άχνιζε, τα απανθρακωμένα κλαδιά των δέντρων που έγνεφαν σπαραχτικά, τα ρημαγμένα σπίτια που σιγά-σιγά συγκέντρωναν στις μαυρισμένες αυλές, τους κατοίκους σιωπηλούς, με τα χαρακτηριστικά παραμορφωμένα από τον πόνο, και στο βάθος η γκρίζα θάλασσα, υγρός τάφος για κάποιους, καταφύγιο σωτηρίας για πολλούς. Αυτά και άλλα είναι εικόνες που έχουν, σε βαθμό συγκλονιστικό, χαραχτεί για πάντα στη μνήμη μου.
Τέσσερα έτη μετά, ο σημερινός επισκέπτης, που δεν έτυχε να γνωρίσει την περιοχή όπως ήταν πριν, θα βρει πολύ λίγα στοιχεία να τον παραπέμψουν στο μοιραίο εκείνο συμβάν, ανάμεσα στα οποία κάποια σπίτια που ακόμη στέκουν ολοσχερώς κατεστραμμένα, κι άλλα που έχουν κατεδαφιστεί χωρίς να έχουν υποστεί εργασίες ανακατασκευής ακόμη.
Αντίθετα, για όλους εμάς που έχουμε ζήσει στην πυρόπληκτη περιοχή που ξεκινάει από τη Διασταύρωση Ραφήνας και φτάνει έως τον Άγιο Ανδρέα και από τον οικισμό της Νταού Πεντέλης έως τη θάλασσα αλλά και την ευρύτερη περιοχή και κωδικοποιήθηκε στην ονομασία «Μάτι» -όλοι εμείς- ως μόνιμοι ή εποχικοί κάτοικοι, άλλοι ως παραθεριστές, επισκέπτες του Σαββατοκύριακου ή και φιλοξενούμενοι, βλέπουμε τις διαφορές ανάμεσα στο πριν και το μετά, αρχής γενομένης από το φυσικό τοπίο.
Το πλούσιο πευκοδάσος, που μέσα του έπαιζαν κρυφτό οι κατοικίες, έχει χαθεί, με μόνες εξαιρέσεις λιγοστούς πυρήνες πρασίνου κυρίως κοντά στη θάλασσα. Αυτό από μόνο του πυροδοτεί μια σειρά συνεπειών, πέραν της αισθητικής πλευράς: περισσότερη ζέστη το καλοκαίρι λόγω έλλειψης σκιάς, περισσότερες πλημμύρες τον χειμώνα λόγω διάβρωσης του εδάφους, περισσότερο θόρυβο από την κίνηση της λεωφόρου Μαραθώνος και από τα διερχόμενα αεροπλάνα από αέρος λόγω απουσίας της φυσικής ηχομόνωσης που πρόσφεραν τα φυλλώματα, εκτεταμένη διάβρωση και σε κάποια σημεία κατάρρευση των γκρεμνών της ακτογραμμής, με τη φθορά να συμπαρασύρει και τον μοναδικού κάλλους παραλιακό πεζόδρομο. Μέχρι και τα πουλιά έχουν λιγοστέψει, τα κοτσύφια, ακόμα και τα αηδόνια στις ρεματιές, αλλά και άλλα ζώα της τοπικής πανίδας.
Από όποια οπτική γωνία και να το δει κανείς, το δάσος λείπει. Έχουμε ανάγκη τα δέντρα, αλλά και αυτά έχουν την ανάγκη μας. Ως Δημοτική Αρχή σε ένα πλαίσιο εκτεταμένων φυτεύσεων έχουμε προβεί σε φυτεύσεις δένδρων που να είναι βραδύκαυστα, που το φύλλωμά τους και οι καρποί τους να μην αποτελούν παράγοντα εξάπλωσης της πυρκαγιάς. Φυτεύουμε μελετημένα, σε πάρκα, διαμορφώνοντας ζώνες αναψυχής, με προστασία, πρόληψη και φροντίδα, με πυροσβεστικούς κρουνούς που να λειτουργούν αδιάλειπτα, με ρεύμα και νερό (το αυτονόητο, δηλαδή). Ευπρόσδεκτο είναι το πολεοδομικό σχέδιο που έρχεται, αλλά με όρους!
Κανείς μας δεν επιθυμεί να δημιουργηθεί μια τσιμεντούπολη στην εξοχή που ζει και αποτελεί απόφασή μας ως Δημοτική Αρχή να προστατέψουμε την ποιότητα ζωής των πολιτών.
Πολλά, τέλος, ειπώθηκαν για τους δρόμους της πυρόπληκτης περιοχής, το πλάτος τους, την επικινδυνότητα, την αδυναμία ταχείας διέλευσης, κλπ.
Πολλά από αυτά ήταν αλήθεια, γιατί τουλάχιστον στο τμήμα μετάξυ Λ. Μαραθώνος και παράκτιου μετώπου υπήρχε εκτός σχεδίου άναρχη δόμηση με δρόμους που δεν επαρκούσαν από ετών για τη διοχέτευση της κυκλοφορίας των οχημάτων. Αυτός άλλωστε ήταν και ο λόγος της κατάρρευσης του χαρακτήρα της αναψυχής – διασκέδασης ιδίως του οικισμού του Ματιού.
Ποιος δεν θυμάται από εμάς τους παλαιούς κατοίκους το τεράστιο βραδινό μποτιλιάρισμα, χωρίς να ξεχνάμε την «στένωση» προσβασιμότητας στις ακτές.
Στους καλοκαιρινούς μήνες, όταν η περιοχή δέχεται μεγαλύτερη πίεση, μια εύστοχη και ορθή συγκοινωνιακή λύση είναι να μονοδρομηθεί το οδικό δίκτυο με συγκοινωνιακή μελέτη, που στο πλαίσιο του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου έχουμε ζητήσει να εκπονηθεί και αποτελεί -ούτως ή άλλως- και προϋπόθεση της τελικής έγκρισης της συνολικής μελέτης.
Ο ανακοινωμένος σχεδιασμός ενός παραλιακού πεζόδρομου σε όλο το παράκτιο μέτωπο είναι στη σωστή κατεύθυνση;
Για μένα ΝΑΙ.
Πόσες φορές για να αποφύγει τόσο ένας νωχελικός περιπατητής, όσο και δρομέας τα αυτοκίνητα, αναγκάζεται να καταφύγει σε κάποιο παραλιακό μονοπάτι που εκεί βιώνει μιαν άλλη πληγή: την εγκατάλειψη.
Οι πλαγιές, ειδικά στη ζώνη με τους γκρεμνούς, καταρρέουν αργά και σταθερά προς τη θάλασσα. Καμιά προστασία δεν υπάρχει, ούτε για τους διερχόμενους ούτε και για τους λουόμενους. Αυτοσχέδια σκαλοπάτια που έφτιαξαν κάποτε οι παππούδες μας για να μπορούν να κατεβαίνουν στη θάλασσα αιωρούνται τώρα στο πουθενά. Τα λιγοστά συνεκτικά του εδάφους πουρνάρια καθαρίζονται πρόχειρα μια φορά τον χρόνο, και η φροντίδα σταματάει εκεί. Η φύση κραυγάζει «βοήθεια τώρα»!
Είναι τόσο λυπηρό να βλέπει κανείς ένα τοπίο μοναδικού κάλλους να παραπαίει ανάμεσα στη φθορά του χρόνου και την ανθρώπινη αδιαφορία. Άμεσα, γρήγορα και συνάμα σοφά και επιστημονικά οφείλουν οι Αρχές να εφαρμόσουν λύσεις, με όρους περιβαλλοντικούς, με ισόρροπο σεβασμό στο τοπίο και τον άνθρωπο.
Αν ρωτηθεί ο μέσος κάτοικος του τόπου σήμερα τι επιθυμεί για την επόμενη μέρα, θα απαντήσει: «θέλουμε όχι μια ιδανική πολιτεία, αλλά ένα ιδανικό χωριό!». Αυτό κι αν είναι στόχος! Δύσκολο μεν, αλλά όχι ακατόρθωτο. Έχουμε κορεστεί από το άστυ, τα τσιμέντα, την κίνηση, τα καυσαέρια, τον θόρυβο. Από εκεί φύγαμε όλοι για να γλιτώσουμε την ψυχική μας υγεία, ημών και των παιδιών μας, και δεν επιθυμούμε να υποστούμε ξανά τα δεινά της πόλης.
Κάποτε ήταν τα χωράφια με τα στάρια κι οι κατασκηνώσεις των φυσιολατρών. Μετά έγιναν τα μικρά εξοχικά, με τα αυτοσχέδια μποστάνια και με τα κατοικίδια ζώα, όπου συνυπήρχαν αρμονικά όλες οι ηλικίες, τα βαλάντια κι οι καταγωγές. Ρωτήστε του σημερινούς 50άρηδες και άνω να σας το επιβεβαιώσουν! Κι ο τόπος μας σωζόταν επειδή όλοι μας τον αγαπούσαμε, τον νιώθαμε τιμή μας, φροντίζαμε τα δέντρα, ακόμα και τα ξέφραγα οικόπεδα, μαζεύαμε τα ξερά, καθαρίζαμε τις παραλίες, χωρίς ειδοποιήσεις και πρόστιμα. Μαζί και οι Σύλλογοι, οργάνωναν τους κατοίκους, συντόνιζαν τις δράσεις. Βέβαια, αυτές οι εποχές έχουν περάσει ανεπιστρεπτί, δυστυχώς. Ή μήπως, καλώς;
Μετά τη μεγάλη φωτιά του 2018, καλείται το κράτος να θέσει τους όρους και τις προϋποθέσεις για μια ζωή στην εξοχή, με όλες τις ευλογίες που χαρίζει η φύση, αλλά και με λιγότερη διακινδύνευση της ζωής, της ασφάλειας, της περιουσίας σε περίπτωση απροόπτου.
Μένει να το δούμε πρώτα και ιδίως να δούμε τις δασικές υπηρεσίες να αλλάξουν προσανατολισμό.
Να στοχεύσουν στις αναγκαίες παρεμβάσεις να αναπτυχθεί δασικό στοιχείο με ασφάλεια για τον πολίτη.
Δασικό στοιχείο που δεν θα τον «στοιχειώσει», αλλά θα αναβαθμίσει την ποιότητα της ζωής του. Μένει να το δούμε.
Ίσως κάποτε όλοι μαζί -θα λέγαμε στο παρελθόν- να το πετύχουμε. Όμως, ΤΩΡΑ είναι η ώρα να το πετύχουμε.
Θαρρώ και ελπίζω πρώτα ως άνθρωπος-κάτοικος και μετά ως δήμαρχος, να μπορέσω κάποτε να πάω μια ήρεμη βόλτα τα παιδιά μου και αν με αξιώσει ο θεός και τα παιδιά των παιδιών μου, με το καρότσι ή το ποδηλατάκι, χωρίς το άγχος της κίνησης, της στάθμευσης που κατακλύει τα πάντα, χωρίς να υψώνονται τείχη στο διάβα μου που ιδιωτικοποιούν το παράκτιο μέτωπο.
Ίσως κάποτε να επιστρέψουν και τα αηδόνια κι όχι μόνο στα όνειρά μου.
* Ο Ευάγγελος Μπουρνούς είναι δήμαρχος Ραφήνας – Πικερμίου
news.marathonpress.gr
