Οι υπό ψήφιση διατάξεις του νομοσχεδίου του υπουργείου εσωτερικών για την τοπική αυτοδιοίκηση , υπό το πρόσχημα της «κυβερνησιμότητας» περιφερειών και δήμων, προκαλούν εύλογη ανησυχία σε πολίτες και αυτοδιοικητικούς και κινούνται σε πολλά σημεία στο όριο της δημοκρατικής, ίσως και της Συνταγματικής, νομιμοποίησης, αν δεν το παρακάμπτουν κιόλας, δυο μόλις μήνες μετά τη λαϊκή ετυμηγορία των εκλογών του Μαϊου.
Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου, εκτιμά a priori ότι η απλή αναλογική δημιουργεί προβλήματα. Πολίτες και αιρετοί είναι ανώριμοι να προχωρήσουν σε συγκλίσεις, συναινέσεις , συμπορεύσεις για τις πόλεις τους κι έτσι το κρατος – πατερούλης αφαιρεί εν τοις πράγμασι την αυτοτελή πολιτική δυναμική του ΕΚΛΕΓΜΈΝΟΥ άμεσα από τους πολίτες δημοτικού συμβουλίου.
Μεταφέρει με το έτσι θέλω και για την «καλύτερη κυβερνησιμότητα» των ΟΤΑ αποφασιστικές αρμοδιότητες του δημοτικού συμβουλίου σε πανίσχυρες επιτροπές (οικονομικών, ποιότητας ζωής) με δοτές όμως, αυξημένες πλειοψηφίες των 3/5 υπέρ του εκάστοτε Δημάρχου ή Περιφερειάρχη.
Μετατρέπει δήμους και περιφέρειες και τα συμβούλιά τους, σε άβουλα όργανα ενός πανίσχυρου Δημάρχου – Περιφερειάρχη, εγκαθιδρύοντας και νομικα την ενός ανδρός αρχή, εγκαταλείποντας τη βασική αρχή της πολιτικής νομιμοποίησης που έχει ένα μόνο όργανο και αυτό είναι το εκλεγμένο Δημοτικό Συμβούλιο.
Μπορεί πια ο Περιφερειάρχης ή ο Δήμαρχος να αποφασίζει και να εκτελεί κατά το δοκούν, διοικώντας πρακτικά μόνος του.
Δέχεται , λέει ο νόμος, τη δυνατότητα σύμπραξης παρατάξεων στο συμβούλιο, υπό την προϋπόθεση ότι σε αυτήν θα συμμετέχει οπωσδήποτε η παράταξη του Δημάρχου και το πρακτικό θα υπογράφει η πλειοψηφία των μελών των όποιων παρατάξεων θα συνυπογράψουν. Το δε πρακτικό είναι …μη ανακλητό για όλη την 4ετη περίοδο.
Απίστευτη σύλληψη. Δεν συμπράττεις καθαρά, πολιτικά και προγραμματικά. Υπογράφεις δεσμευτικό συμβόλαιο που δεν αίρεται. Συμφωνείς? Δεν μπορείς να διαφωνήσεις μετά.
Αλλά και για τους εργαζομένους στους ΟΤΑ οι εκπλήξεις είναι δυσάρεστες καθώς μια σειρά από ένδικα μέσα και διεκδικήσεις τους χάνονται κυριολεκτικα στις καλένδες του νομοθετήματος, αφήνοντάς τους ακάλυπτους.
Ταυτόχρονα ΑΦΑΙΡΕΊ από τα εκλεγμένα τοπικά συμβούλια τις αποφασιστικές αρμοδιότητες για την περιοχή τους που είχαν από τον «Κλεισθένη» και με βάση αυτές κλήθηκαν οι πολίτες να επιλέξουν προγράμματα και πρόσωπα, και τα μετατρέπει σε συμβουλευτικά «διακοσμητικά» όργανα, πρακτικά χωρίς αρμοδιότητες. Επιστροφή στην ενός (πανίσχυρου) ανδρός αρχή. Οι πρόεδροι δε των τοπικών συμβουλίων δεν εκλέγονται πλέον με καθολική ψηφοφορία των δυο πρωτευσάντων σε σταυρούς από τους δυο πρώτους συνδυασμούς, αλλά ορίζεται πρόεδρος ο πρώτος της πρώτης παράταξης. Με το έτσι θέλω.
Το μόνο ίσως ενδιαφέρον στοιχείο από τα συζητούμενα άρθρα, είναι η αιτιολογημένη θέση της αντιπολίτευσης σε θέματα όπως το τεχνικό πρόγραμμα ή ο προϋπολογισμός, αλλά και αυτό χάνεται καθώς συνδέεται ευθέως με την δυνατότητα της αντιπολίτευσης να αντιπολιτεύεται και να αντιτίθεται πολιτικά σε όσες επιλογές της διοίκησης εκτιμά, η οποία πρακτικά αφαιρείται.
Με λίγα λόγια επιχειρείται μια βίαιη, βεβιασμένη, άτσαλη και από τα πάνω αλλαγή ενός υφιστάμενου νόμου, τη λειτουργικότητά του οποίου δεν έχουμε μετρήσει γιατι δεν έχει διοικητικά εφαρμοστεί ακόμη.
Φυσικά ούτε λέξη για αποκέντρωση αρμοδιοτήτων, αύξηση πόρων, ενδυνάμωση σε ανθρώπινο και καταρτισμένο προσωπικό, σπάσιμο της γραφειοκρατίας, ή την κατάργηση των διορισμένων αποκεντρωμένων γραμματειών, που λειτουργούν ως «μακρυ χέρι» του κεντρικού κράτους, δημιουργώντας πολλαπλά, αντι να επιλύουν, προβλήματα.
Μα δεν έχει ή δεν δημιουργεί προβλήματα η απλή αναλογική και πολλές από τις προβλέψεις του ισχύοντος νόμου; Φυσικά. Αλλά όλα -όσα εν πάση περιπτώσει προκύψουν- θα επιλυθούν από τις αυτοδιοικητικές κοινότητες , τους αιρετούς και τους πολίτες. Και ό,τι πρέπει να αλλάξει προς το καλύτερο, θα αλλάξει μέσα από διάλογο επί πραγματικά διαπιστωμένων προβλημάτων από τους ανθρώπους που τα βιώνουν.
Η εμμονή στην τάχα κυβερνησιμότητα και την αποτελεσματικότητα (την οποία και δεν υποτιμώ καθόλου) τείνει να γίνει επικίνδυνη, διότι υπό προϋποθέσεις θα μπορούσε να γίνει το άρμα για να αλλοιώσει δημοκρατικές διαδικασίες και τη λαϊκή ετυμηγορία όπως αυτή εκφράστηκε ούτε 2 μήνες πριν. Ακόμη δεν έχουν καν ορκιστεί οι νέες διοικήσεις και τα συμβούλια και οι πλειοψηφίες ορίζονται δια νόμου. Η «κυβερνησιμότητα» δεν είναι το παν.
Η συνταγματικά κατοχυρωμένη ισοτιμία της ψήφου ενός εκάστου πολίτη, δεν χωράει στο «στενό κορσέ» της. Η δημοκρατία δεν υπάρχει μόνο μέσα στις κατ’ απονομή απόλυτες πλειοψηφίες, αλλά κυρίως πρέπει να υπάρχει εκεί που δεν διαμορφώνεται η απόλυτη πλειοψηφία. Σε αυτήν τη συνθήκη πρέπει να «εκπαιδευτούμε» να υπάρχουμε ως Αυτοδιοίκηση και ως πολιτικό σύστημα. Ο απολυταρχισμός και ο πολιτικός αυταρχισμός είναι εκτροπή της δημοκρατίας, πολλές φορές δε, με τον μανδύα ή την επίφαση της θεσμικής κανονικότητας.
Ελπίζω το νέο Δημοτικό Συμβούλιο, κάθε δημοτικό, τοπικό και περιφερειακό συμβούλιο, να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να επιμείνει σε πολιτικές λύσεις, προγραμματικές συγκλίσεις, καθαρές συμφωνίες και στρατηγικές θέσεις.
Στο δίλημμα «κυβερνησιμότητα» και Περιφερειάρχης – Δήμαρχος «Ναπολέοντας» ή δημοκρατία και σεβασμός στη λαϊκή βούληση, τασσόμαστε χωρίς αστερίσκους με τη Δημοκρατία.
Του Χρήστου Τσεμπέρη
Επικεφαλής Συνεργασίας Ενεργών Πολιτών
