Το φως πίσω από την κουρτίνα της ζωής του Ευγένιου Σπαθάρη χαμήλωσε για πάντα σαν σήμερα – 9 Μαΐου του 2009. Οι κλωστούλες που κρατούσαν ζωντανή αυτή τη μεγαλειώδη φιγούρα έσπασαν πριν από επτά χρόνια.
Ο μεγάλος Έλληνας του Πολιτισμού και της λαϊκής Τέχνης του καραγκιόζη που ταξίδεψε τη χώρα μας στην οικουμένη, έπαιξε την τελευταία του νότα με το δοξάρι της φλογερής ψυχής του.
Τι σύμπτωση, ήταν αδελφικός φίλος του άλλου μεγάλου της Τέχνης, του Θανάση Βέγγου. Τι σύμπτωση, μας άφησε πιο φτωχούς κι αυτός – όπως ο Βέγγος – σε ηλικία 85 ετών. Κι αυτός Μάιο μήνα!
Ο Ευγένιος Σπαθάρης έφυγε από τη ζωή σαν μια σφαλιάρα του καραγκιόζη στο κολλητήρι. Αστραπιαία, μέσα σε μία περίεργη μοναξιά, παρότι τον λάτρεψαν γενιές και γενιές.
Γιατί λίγοι στην Ελλάδα συνειδητοποίησαν τη μοναδικότητα και μοναχικότητα του Σπαθάρη. Σαν μετεωρίτης έπεσε η είδηση του θανάτου του εκείνο το ανοιξιάτικο πολύχρωμο μεσημέρι.
Λίγες ημέρες πριν, τον είχα συναντήσει σπίτι του στην Κηφισιά για να μου δωρίσει αυτός ο ευγενικός Άνθρωπος, μία συλλεκτική φιγούρα του καραγκιόζη από το μουσείο του.
Και ξέρετε γιατί? Για να με ευχαριστήσει, με αυτόν τον τρόπο, για μία συνέντευξη που είχαμε κάνει λίγους μήνες πριν κλείσει τα μάτια του, στον ραδιοφωνικό σταθμό Flash.
Μιλήσαμε αγνά. Για τον έρωτα, τα βάσανα των ανθρώπων, τον κατήφορο της χώρας, τα τραγούδια που του άρεσαν, τη λατρεμένη σύντροφο της ζωής του και φυσικά για τον δικό του «σούπερμαν».
Τον Έλληνα καραγκιόζη. Τον καραγκιόζη που κληρονόμησε από έναν άλλο τιτάνα. Τον πατέρα του Σωτήρη. Τον πρωτομάστορα της τέχνης του καραγκιόζη στην Ελλάδα.
Ο Ευγένιος Σπαθάρης, που το επίσημο κράτος δεν τον τίμησε όσο του άξιζε. Καλοσυνάτος. Τρυφερός. Φιλόσοφος. Αυτός ήταν ο Ευγένιος Σπαθάρης, που είχα την ανείπωτη χαρά να με τιμά με τη φιλία του. Τώρα που έχει «δραπετεύσει» γιά τη Γη του ονείρου και της σιωπής ας προσευχηθούμε η ψυχή του να μας θυμίζει πάντα πως η δημιουργία και η ευαισθησία είναι ελληνικές πατέντες. Αυτό το παγκόσμιο φαινόμενο, ο Σπαθάρης, με την απουσία του μας «ταρακουνάει» και μας φωνάζει ότι σήμερα στην Ελλάδα ο Πολιτισμός έχει χάσει τον προσανατολισμό του.
Τον ευγνωμονώ για όσα μου έμαθε μέσα από τις συζητήσεις μας εκεί στον παραδεισένιο κηπάκο του στο σπίτι της Κηφισιάς, ρουφώντας με απόλαυση το ελληνικό καφεδάκι μας κάτω από τα γιασεμιά που μοσχοβολούσαν. Και γι’ αυτή την ανεκτίμητης συναισθηματικής αξίας φιγούρα του καραγκιόζη με την υπογραφή του, που μου χάρισε και κρατάω σαν εικόνισμα. Κι εκείνο το χαμόγελο – Χριστέ μου – κάτω από το ελληνικό μουστάκι του. Με τα σπινθηροβόλα μάτια του να κλείνουν όταν γελούσε με την καρδιά του.
Όσο για τη φωνή του. Το ηχητικό της «αποτύπωμα» μοναδικό στην απεραντοσύνη του κόσμου. Κι εκείνο το βάδισμα με τα μικρά μικρά βηματάκια. Σαν να τον καθοδηγούσε ένα ξυλάκι δεμένο στην πλάτη του. Λες και ήταν μεταφυσικά μια προβολή του καραγκιόζη.
Μπορεί ο τελευταίος Ύπνος του Σπαθάρη να μας στέρησε τη φυσική του παρουσία, αλλά η τέχνη του στη ζωή μας είναι αέναη…
